مسئول مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد میگوید: تلاش میکنیم تا دامپزشکی حیات وحش به جایگاه و شرایطی که شایسته آن است، دست یابد و کمکی برای حفاظت از تنوع زیستی بیمانند ایران باشد .
به گزارش حکیم مهر به نقل از آنا، انجمن علمی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد سال ۱۳۹۷ نخستین مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش وابسته به این دانشگاه را با مجوز رسمی از سازمان حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری ایجاد کرد.
اعضای انجمن علمی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در این حدود سه سال بسیاری از گونههای مهم جانوری را بعد از درمان و بازپروری توسط کارگروه حیات وحش این انجمن به طبیعت بازگرداندند.
خبرنگار خبرگزاری آنا بهمنظور بررسی و تشریح دستاوردها، فعالیتها، مأموریتها، محورهای کاری و اهداف مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با «فربد خاکپور» اینترن دکتری عمومی دامپزشکی، رئیس کارگروه حیات وحش انجمن علمی دانشجویان دامپزشکی واحد شهرکرد و مسئول این مرکز گفتوگو کرده است که با هم میخوانیم.
آنا: چه عامل یا عواملی باعث شد که مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد بهوجود بیاید؟
خاکپور : از همان ابتدای ورودم به دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در سال ۹۴ بهدنبال ایجاد هویت مستقل و مشخص برای دامپزشکی حیات وحش در این دانشکده بودم.
با توجه به اینکه دامپزشکی حیات وحش یک شاخه تخصصی کاملاً مستقل و مجزا در علم دامپزشکی است، پرداختن به این شاخه گسترده نیازمند ایجاد پایههای اولیه آن در دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد بود.
آنا: کار راهاندازی مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش چگونه و از کجا آغاز شد؟
خاکپور : این مهم را ابتدا با ایجاد کارگروه حیات وحش و حیوانات خانگی خاص در انجمن علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد آغاز کردم و با برگزاری نخستین کارگاههای دامپزشکی حیات وحش در تاریخ این دانشگاه و دانشگاههای استان چهارمحال و بختیاری ادامه پیدا کرد.
در نتیجه طی چند سال پایههای اولیه این شاخه در دانشکده دامپزشکی ایجاد شد؛ اما همچنان هیچ هویت مستقل و مشخصی برای دامپزشکی حیات وحش در کلینیکهای این دانشکده وجود نداشت.
آنا: و برای ایجاد این هویت چه کردید؟
خاکپور : با توجه به اینکه هرگونه فعالیت امدادی و درمانی برای حیات وحش نیازمند اخذ مجوز از متولی حیات وحش کشور یعنی سازمان حفاظت محیط زیست است و از آنجایی که فعالیت مداوم و ادامهدار در این حیطه نیازمند ایجاد ارتباط مستقیم بین اداره کل محیط زیست استان و دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد بود، سال ۹۷ برای دریافت مجوز راهاندازی بخش «بازتوانی و مراقبتهای پزشکی حیات وحش» در بیمارستان دانشکده دامپزشکی دانشگاه اقدام شد.
پیگیریها و هماهنگیهای لازم را هم از سوی رئیس دانشکده دامپزشکی و مدیر گروه دامپزشکی دانشگاه و هم از سوی معاون محیط طبیعی و مدیریت اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری به نتیجه رساندیم و پس از انجام بازدیدهای لازم از طرف کارشناسان اداره کل محیط زیست استان از بیمارستان شهرکیان و فراهم آوردن تمهیدات مورد نیاز برای بخش بستری حیات وحش در بیمارستان دامپزشکی شهرکیان در نهایت مجوز گشایش بخش درمان و بازتوانی حیات وحش برای دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد صادر و از همان ماه نخست ارجاع گونههای مختلف حیات وحش در معرض تهدید ملی و جهانی از نقاط مختلف استان به این بخش درمانی آغاز شد.
آنا: با آغاز کار بخش حیات وحش در بیمارستان دامپزشکی چه گونههایی برای تشخیص و درمان به شما ارجاع داده شد؟
خاکپور : از ابتدای آغاز کار بخش حیات وحش در بیمارستان دامپزشکی دانشگاه، طیف وسیعی از گونههای ارزشمند حیات وحش منطقه از استان چهارمحال و بختیاری و سایر استانهای مجاور برای اقدامات تشخیصی و درمانی به ما تحویل داده شدند که از بین آنها میتوان طیف وسیعی از پرندگان شکاری از هر سه راسته شاهینسانان، قوشسانان و جغدسانان را نام برد.
گونههای در خطر انقراض ملی و جهانی مانند بالابان، عقاب استپی و شاهین پشتگردن سرخ نیز بین این گونههای ارزشمند حیات وحش دیده میشدند. بین سایر پرندگان وحشی ارزشمند و در معرض تهدیدی که برای درمان ارجاع شدند هم میتوان به هوبره آسیایی، فلامینگوی بزرگ و زنگولهبال را نام برد که بسیاری از این گونهها نخستین موارد رکورد و گزارش حضورشان در استان چهارمحال و بختیاری بوده است.
طیف گستردهای از پستانداران و خزندگان از راستهها و خانوادههای مختلف نیز تحت درمان و بازپروری قرار گرفتند که از بین آنها میتوان روباه شنی، کل و بز وحشی، سمور سنگی، قوچ و میش وحشی اصفهان (زیرگونه اختصاصی ایران)، لاکپشت مهمیزدار، خارپشتهای گوناگون، سنجاب ایرانی و بسیاری دیگر از گونههای حیات وحش منطقه را نام برد.
آنا: درباره نحوه رهاسازی بعد از درمان توضیح میدهید؟
خاکپور : بین این تعداد انبوه از گونههای حیات وحش آسیبدیده، درصد قابل توجهی از آنها پس از درمان و بازپروری در زیستگاههای طبیعیشان رهاسازی شدند که گزارش و خبر رهاسازی آنها از سایت رسمی اداره کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری منتشر شده و در خبرگزاریهای مختلف کشور بازتاب پیدا کردهاند.
ازجمله مناطقی که حیات وحش درمانشده را در آنها رهاسازی کردیم، میتوان پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، تالاب گندمان، منطقه حفاظتشده قیصری، تالاب بینالمللی چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری را ذکر کرد.
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاهقاضی، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو و منطقه حفاظت شده دیمه در سایر استانهای مجاور نیز محل یافت گونهها، مسیر مهاجرت آنها و سایر معیارهای علمی رهاسازی بوده است.
آنا: مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد غیر از فعالیتهای ارزشمندی که برشمردید چه دستاوردهایی داشته است؟
خاکی : از دستاوردهای بخش حیات وحش میتوان پخش یک گزارش خبری از صداوسیمای استان چهارمحال و بختیاری درباره اهمیت و پروسه درمان، بازپروری و رهاسازی حیات وحش آسیبدیده با محور یک لاکپشت مهمیزدار آسیبدیده و درمانشده و آماده رهاسازی در بیمارستان حیات وحش دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد شهرکرد را ذکر کرد.
تهیه و پخش یک برنامه مستند درباره اهمیت حفاظت از سنجاب ایرانی و مبارزه با صید و تجارت غیرقانونی آنها از صداوسیمای استان با محور یک سنجاب ایرانی بالغ نجاتیافته از تجارت سیاه حیات وحش در بیمارستان دامپزشکی دانشکده واحد شهرکرد نیز دیگر دستاورد مرکز قرنطینه و بازپروری حیات وحش واحد شهرکرد است.
در این چند سال در مجموعه دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد تلاشهای بسیاری کردیم تا دامپزشکی حیات وحش به جایگاه و شرایطی که شایسته است، دست یابد تا بتواند دردی از دردهای حیات وحش ارزشمند و منحصربهفرد استان چهارمحال و بختیاری، کوهستان زاگرس و منطقه را بهبود بخشد و کمکی برای حفاظت از تنوع زیستی بیمانند ایران باشد .
آنا: و کلام آخر...
خاکی: امید است که در آینده و در نبود دانشجویان علاقهمند و فعال کنونی همچنان مسیری که بنیان نهادیم توسط دانشجویان آینده دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد ادامه یابد و روز به روز و سال به سال شاهد پیشرفت هرچه بیشتر علم دامپزشکی حیات وحش در دانشکده باشیم تا این دانشگاه بتواند بیش از پیش به مبدأ و منشأ ظهور دامپزشکان حیات وحش آینده استان چهارمحال و بختیاری و ایران تبدیل شود.