ورود ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به خراسان جنوبی در زمستان سال جاری اگرچه دور از انتظار بود و شیوع آن در واحدهای تولیدی مهار شد اما پیامدهای این بیماری و هشدار برای شروع مجدد باقی است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، چند سالی بود که خبری با عنوان «خراسان جنوبی عاری از آنفلوانزای فوق حاد پرندگان» مخابره می‌شد که بیانگر تلاش‌های شبانه‌روزی دست اندرکاران این حوزه برای مقابله با بیماری بود.
تامین امنیت زیستی از طرف مرغداران، جلوگیری از حمل و نقل غیر مجاز و حتی قرنطینه‌هایی که در ورودی و خروجی شهرها تعبیه شد همه و همه دست به دست هم داد تا مرغداران با آرامش خاطر در یکی از قطب‌های پرورش طیور به تولید و صادرات بپردازند.
فصل پاییز و زمستان و مهاجرت پرندگان خطر جدی برای انتقال ویروس آنفلوآنزای فوق حاد است به طوری که حتی یک پرنده آلوده می‌تواند زنجیره تولید را در صنعت مرغداری تحت الشعاع قرار دهد و این وضعیت در هفته‌های گذشته روند تولید در صنعت مرغداری استان را با چالش مواجه کرد.
هرچند دامپزشکی با مشارکت مرغداران خدمات ارزنده‌ای را در این مدت انجام داد اما ویروس یک قدم جلوتر بود به طوری که با معدوم شدن یک واحد تولیدی، واحد دیگر درگیر می‌شد و در نهایت با تلاشی که صورت گرفت شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان کمتر از یک ماه در این استان کنترل شد.
کنترل و مهار بیماری به معنای پایداری این وضعیت نیست و هر لحظه امکان شیوع دوباره وجود دارد اما آنچه حایز اهمیت است همکاری تولیدکنندگان و دستگاه‌های نظارتی است که می‌توانند برای صیانت از بهداشت عمومی در دوران پسا آنفلوآنزا و آتشی که زیر خاکستر است، تلاش کنند.
آموزش و پیشگیری ۲ راهکاری است که فعال حوزه طیور بر آن تاکید کرد و گفت: آموزش مهمترین راه پیشگیری بسیاری از بیماری‌ها در صنعت مرغداری است که متاسفانه کمتر به آن توجه شده است.
«مهرداد ابریشم‌کار» افزود: مرغداری سنتی و استفاده از روش‌های غیر استاندارد همواره در این صنعت خطرساز بوده که این روش از تولید را می‌توان در برخی شهرستان‌های مرزی و کمتر برخوردار به وضوح مشاهده کرد.
وی گفت: آموزش قبل از جوجه‌ریزی واحدها توسط دستگاه‌هایی مانند دامپزشکی و نظارت مداوم و پله به پله می‌تواند تا حد قابل توجهی از شیوع برخی بیماری‌های ویروسی و غیر ویروسی جلوگیری کند.
فعال و کارشناس حوزه طیور تصریح کرد: برخی بیماری‌های پرندگان مانند آنفلوانزای فوق حاد قابل انتقال به انسان است البته از نظر ساختار بیماری غیر مشترک بوده و در بسیاری از موارد منتقل نمی‌شوند.
وی با تاکید بر اینکه برخی ویروس‌ها و بیماری‌های طیور گاهی خطرات جدی برای انسان دارند افزود: امروزه در بحث ویروس‌ها مردم آگاهی بیشتری در زمینه جلوگیری از انتقال بیماری‌ها آموخته‌اند که شاید قبلا نمی‌دانستند و این مهم باید به شکل سامان یافته در ارتباط با صنعت طیور که بخش قابل توجهی از اقتصاد را دربر می‌گیرد به کار گرفته شود.
ابریشم‌کار گفت: برای جلوگیری از انتشار و انتقال بیماری و ویروس‌ها به انسان در مرغداری‌ها، کشتارگاه‌ها و فروشگاه‌های فروش محصولات مربوطه آموزش‌های لازم بهداشتی می‌تواند بسیار اهمیت و تاثیر داشته باشد.
وی افزود: آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از راه تنفس، بزاق دهان و لمس کردن لاشه طیور به انسان انتقال پیدا می‌کند که باید مردم در ارتباط با نحوه سرایت اطلاع یابند و نکات بهداشتی را رعایت کنند.
وی گفت: رعایت نکات بهداشتی در کشتارگاه‌ها و جلوگیری از ورود لاشه‌های آلوده از خط کشتار به بیرون از کشتارگاه می‌تواند در این زمینه در کنار تامین امنیت زیستی مرغداری‌ها و جلوگیری از حمل و نقل غیر مجاز مفید و موثر باشد.
اخطار برای خودداری از واکسیناسیون
واکسیناسیون به موقع اقدام مهم و موثر دیگری است که از بروز و شیوع گسترده بیماری‌های دام و طیور جلوگیری می‌کند و معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان جنوبی در این باره گفت: با توجه به شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در استان و کنترل آن برخی مرغداران نسبت به واکسیناسیون اقدام نکردند که اخطارهای کتبی به دادستانی و فرمانداری‌ها ارسال شده است.
«دکتر محمدعلی بخشی» افزود: در حال حاضر از ۲ میلیون دُز واکسن تامین شده برای استان فقط ۹۲۲ هزار و ۵۰۰ دز مصرف شده که بیانگر استنکاف مرغداران از واکسیناسیون است.
وی گفت: به دلیل اهمیت عملیات واکسیناسیون آنفلوانزای فوق حاد ضمن ابلاغ کتبی به متصدیان واحدها انجام واکسیناسیون در همه واحدها اجباری شده است.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان جنوبی اظهار داشت: جلسه‌ای به منظور رفع موانع و مشکلات واحدها درخصوص دریافت اعتبار و رفع موانع مجدد فعالیت در سازمان جهاد کشاورزی با حضور متولیان و صاحبان مرغداری‌های معدوم شده برگزار شد که امیدواریم در این زمینه موثر واقع شود.
وی افزود: اقدامات پیشگیرانه مختلف از ابتدای بروز کانون‌های بیماری در دستور کار قرار گرفت که پایش تلفنی روزانه واحدهای تخمگذار استان از لحاظ میزان تولید و مصرف دان و تلفات احتمالی، پایش فعال و حضوری همه زیستگاه‌ها و محل‌های توقف پرندگان مهاجر از مهمترین آنها بوده است.
بخشی اعلام هشدارها و اطلاع‌رسانی گسترده روش‌های امنیت زیستی به پرورش دهندگان، رایزنی برای تامین واکسن و واکسیناسیون فوری واحدهای تخمگذار خارج از شعاع کانون‌ها، پیگیری مستمر برای تجهیز دامپزشکی استان و توقف جوجه‌ریزی در شهرستان‌های بیرجند و خوسف را از دیگر اقدامات بیان کرد.
وی به تلاش شبانه‌روزی دامپزشکی در شناسایی کانون‌های بیماری و معدوم‌سازی به موقع اشاره کرد و گفت: جز با این همدلی و هم‌افزایی بین دستگاهی و همراهی مرغداران به هیچ عنوان نمی‌توان شیوع ویروس را در کمتر از یک ماه کنترل کرد.
تاخیر در گزارش‌دهی باعث گسترش بیماری شد
استان خراسان جنوبی از دهم دی امسال با بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان درگیر شد و به گفته مدیرکل دامپزشکی این استان به دلیل تاخیر در گزارش موضوع، حجم وسیعی از ویروس وارد منطقه شد.
«دکتر محمد اصغرزاده» افزود: شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان حدود ۴۰ روز خواب را از همه گرفت و در این مدت ۱۰ واحد مرغ تخمگذار، ۹ واحد مرغ گوشتی، یک واحد مرغ مادر، یک واحد شترمرغ، یک واحد پولت، یک پرنده مهاجر و سه کانون بومی در استان را معدوم‌سازی کردیم.
وی گفت: در حال حاضر شرایط شیوع این بیماری در استان تحت کنترل است و در زمینه معدوم‌سازی واحدهای آلوده و عملیات مهار بیماری در کشور رکورد زدیم.
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی اظهار داشت: از ابتدای شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان تاکنون چند استراتژی را به طور همزمان دنبال کردیم از جمله بحث روانی که مرغ و تخم مرغ در استان مشکل دارد و در این زمینه با همکاری رسانه‌های استان این اطمینان خاطر را به شهروندان دادیم محصولاتی که وارد بازار می‌شود کاملا بهداشتی و عاری از بیماری است.
وی افزود: از طرفی عملیات مهار بیماری و واکسیناسیون طیور را در برنامه داشتیم که با همکاری برخی دستگاه‌های اجرایی از جمله دستگاه قضا وضعیت بهبود یافت.
وی با بیان اینکه ۱۷ استان کشور درگیر بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان شدند گفت: علت اصلی ورود بیماری به استان، پرنده‌های مهاجر آبزی بودند که امید است درس خوبی برای تولیدکنندگان و ما باشد تا مشابه آن دیگر اتفاق نیفتد.
اصغرزاده از شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به عنوان موضوع امنیت ملی و غذایی یاد کرد و گفت: بخش مولکولی (PCR) آزمایشگاه مرکزی اداره کل دامپزشکی خراسان جنوبی بعد از شیوع بیماری در استان راه‌اندازی شد.
وی افزود: به عنوان هجدهمین استان این فناوری را داریم و باعث آبروی استان شد چون قبلا باید نمونه‌ها را به خارج استان ارسال می‌کردیم که فرایند طولانی در پی داشت.
مهار آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در خراسان جنوبی
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: نزدیک به یک ماه از شناسایی آخرین کانون آلوده به ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در خراسان جنوبی می‌گذرد و این ویروس در استان مهار و کنترل شده است.
وی از معدوم‌سازی یک میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه انواع پرنده در این مدت خبر داد و گفت: ۸۰۶ هزار معدومی مربوط به مرغداری‌های تخمگذار بوده است.
اصغرزاده تصریح کرد: همچنین در این مدت ۲۰۰ تن تخم مرغ و ۵۰ تن علوفه در مرغداری‌های استان معدوم‌سازی شد.
وی موفقیت در کنترل و مهار بیماری را حاصل همکاری و هم‌افزایی مرغداران، دستگاه‌های اجرایی و نظارتی دانست و ادامه داد: مرغداران استان در نظر داشته باشند احتمال اینکه ویروس در چرخش باشد، بسیار بالا است بنابراین با رعایت امنیت زیستی و جلوگیری از حمل و نقل غیرمجاز وارد به دوره‌ای دیگر از خسارت نشوند.
مدیرکل دامپزشکی استان خراسان جنوبی اظهار داشت: اقدامات لازم برای بازگشت مرغداری‌های آلوده و خسارت دیده به چرخه تولید از ۲۰ اسفند در حال پیگیری است که امیدواریم به زودی انجام شود.
وی گفت: از این پس جوجه‌ریزی در تمامی واحدهای گوشتی استان فقط با مجوز دامپزشکی و داشتن بیمه مرغداری صورت می‌گیرد و مرغداری‌های تخمگذار علاوه بر آن باید از واکسن هم استفاده کنند.
اصغرزاده با بیان اینکه نظارت بر روند کنترل ویروس به صورت ۲۴ ساعت ادامه داشته است افزود: نظارت دقیق برای تامین سلامت مردم و صیانت از سرمایه دامی استان همچنان ادامه دارد و مردم برای خرید محصولات دام و طیور مجوزدار هیچ گونه نگرانی نداشته باشند.
خراسان جنوبی با زنجیره کامل تولید، عرضه و توزیع طیور یکی از صادرکنندگان فرآورده‌های این حوزه به شمار می‌رود.
بیش از ۸۰۰ مرغداری در استان خراسان جنوبی فعالیت می‌کنند که در هر دوره بیش از ۴۰۰ مرغداری فعال است.
تولید تخم مرغ مرغداری‌های خراسان جنوبی روزانه به ۲۵ تن می‌رسد.
