تولید قراردادی گوشت مرغ (قسمت دوم) - دکتر علی‌صفر ماکنعلی

حکیم مهر: رئیس سازمان دامپزشکی کشور در دومین قسمت از مقاله خود در مورد «تولید قراردادی گوشت مرغ»، به ابعاد دیگری از دلایل ارزشمندی این اقدام جهت برقراری انضباط در تولید گوشت مرغ در یک کشور پرداخت و ابعاد تازه ای از آن را واکاوی و موشکافی کرد .

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر علی‌صفر ماکنعلی» رئیس این سازمان با توجه به اهمیت اقتصادی شدن تولیدات صنعت طیور که دغدغه روز سرمایه‌گذاران این صنعت است، اسفند ماه 99 با نگارش مقاله‌ای بر ضرورت فرآیند محور کردن تولید و بهداشت محصولات حیوانی تاکید کرده و نوشته بود: یکی از مهمترین اقدامات برای برقراری انضباط در تولید گوشت مرغ در یک کشور، اجرای برنامه‌های تولید قراردادی است.

در آن مقاله ارکان پیشنهادی تولید قراردادی گوشت مرغ شامل اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، شرکت پشتیبانی امور دام، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهادکشاورزی و اتحادیه شرکتهای تعاونی کشاورزی کارخانجات خوراک دام و طیور و آبزیان عنوان شدند که می‌توانند مدلی از فرآیند یک زنجیره را بوجود بیاورند .

«اینفوگرافی مرغ گوشتی کشور، فرایند تولید گوشت مرغ؛ ساختار عمومی تولید گوشت مرغ در کشور؛ بسترهای الزام برای اجرای تولید قراردادی گوشت مرغ؛ مزایای اجرای طرح تولید قراردادی گوشت مرغ؛ روش اقدام در تولید گوشت مرغ قراردادی» از جمله محورهای مقاله نخست بود که رئیس سازمان دامپزشکی کشور در اسفند 99 به آن اشاره کرده بود . (اینجا)

حال دکتر ماکنعلی در دومین قسمت این مقاله که در واپسین روز تعطیل نوروزی و در روز طبیعت سال 1400 گردآوری و ارائه کرده است، با استناد به وجود بیش از 30 هزار مزرعه پرورش طیور در ایران با مالکیت هزاران نفر و وجود صدها دلال و واسطه، پیاده‌کردن برنامه‌های بهداشتی با موانع و پیچیدگی‌های خاصی که به گفته وی حتی امکان کوپه‌بندی برای مدیریت بیماری‌ها را نیز فراهم نمی‌کند نوشته است: «از طرفی به دلیل بوجود آمدن دلال‌ها و واسطه های متعدد غیر قابل کنترل، هزینه‌های بسیار سنگینی بر اقتصاد و امنیت مواد غذایی کشور را تحمیل می‌کند و حتی در زمان‌ها و شرایط خاص دسترسی مردم به گوشت مرغ را نیز با مشکل مواجه می‌کنند و تنظیم بازار مرغ را نیز بشدت پیچیده و سخت نماید. نبود تولید قراردادی از یک‌طرف بعضاً باعث اختلال در برنامه‌های بهداشتی و تهدید علیه بهداشت عمومی می‌شود و از طرف دیگر تنظیم بازار را بشدت با مشکل مواجه می‌نماید؛ لذا ضرورت ایجاب می‌کند تا هر چه سریعتر تولید قراردادی گوشت مرغ در کشور اجرایی و فعالیت انفرادی و پراکنده پرورش و تولید گوشت مرغ  ساماندهی شود تا ضمن کاهش مخاطرات بهداشتی، هزینه تولید در صنعت طیور به ویژه تولید گوشت مرغ کاهش یابد. در دنیای امروزه روش تولید گوشت مرغ به سرعت در حال تغییر است و این تغییرات در قالب یک سیستم یکپارچه تعریف شده که بصورت ادغام عمودی یکپارچه به معنی تلفیق و یکپارچگی بیشتر قسمت‌های آن توسط یک شرکت خصوصی، تعاونی و یا دولتی است. امید می‌رود در سال 1400 خورشیدی در مقیاسی خاص، نیاز استان تهران به گوشت مرغ با اجرای تولید قراردادی تامین و از بروز هر نوع بی نظمی‌های احتمالی ناشی از تامین و توزیع مرغ برای همیشه جلوگیری شود.»

 متن کامل مقاله دکتر ماکنعلی رئیس سازمان دامپزشکی کشور به شرح زیر است:

 مقدمه :

با وجود بیش از 30 هزار مزرعه پرورش طیور با مالکیت هزاران نفر و وجود صدها دلال و واسطه، پیاده کردن برنامه های بهداشتی با موانع و پیچیدگی های خاصی مواجه است بنحویکه حتی امکان کوپه بندی  برای مدیریت بیماری ها فراهم نمی‌شود و از طرفی به دلیل بوجود آمدن دلال ها و واسطه های متعدد غیر قابل کنترل،  هزینه های بسیار سنگینی بر اقتصاد و امنیت مواد غذایی کشور را تحمیل می‌کند و حتی در زمان ها و شرایط خاص دسترسی مردم به گوشت مرغ را نیز با مشکل مواجه می کنند و تنظیم بازار مرغ را نیز بشدت پیچیده و سخت نماید.  نبود تولید قراردادی از یکطرف بعضاً باعث اختلال در برنامه های بهداشتی و تهدید علیه بهداشت عمومی می‌شود و از طرف دیگر تنظیم بازار را بشدت با مشکل مواجه می نماید  لذا ضرورت ایجاب می‌کند تا هر چه سریعتر تولید قراردادی گوشت مرغ در کشور اجرایی و فعالیت انفرادی و پراکنده پرورش و تولید گوشت مرغ ساماندهی شود تا ضمن کاهش مخاطرات بهداشتی،  هزینه تولید در صنعت طیور به ویژه تولید گوشت مرغ کاهش یابد. در دنیای امروزه روش تولید گوشت مرغ به سرعت در حال تغییر است  و این تغییرات در قالب یک سیستم یکپارچه تعریف شده است که بصورت ادغام عمودی یکپارچه به معنی تلفیق و یکپارچگی بیشتر قسمتهای آن توسط یک شرکت خصوصی، تعاونی و یا دولتی است. امید می رود در سال 1400  در مقیاسی خاص، نیاز استان تهران به گوشت مرغ با اجرای تولید قراردادی تامین و از بروز هر نوع بی نظمی های احتمالی ناشی از تامین و  توزیع مرغ برای همیشه جلوگیری شود .

در دنیای تولید تولید گوشت مرغ ، کلید حفظ رقابت و سودآوری در توانایی حفظ کیفیت و تحویل به موقع محصول است. برای رسیدن به این هدف  دو مسیر کاملاً متمایز وجود دارد 

- تولید در قالب زنجیره با ادغام سیستم ها یا تلفیق و یکپارچگی آنها 

- تولید قراردادی (که به عنوان برون‌سپاری نیز شناخته می‌شود). برخی از شرکت ها در صورت عدم توانایی برای تولید به شکل زنجیره یکپارچه روش تولید قراردادی را انتخاب می‌کنند.

 تعریف سیستم قراردادی 

سیستم قراردادی توافق نامه ای الزام آور بین یک شرکت ( پیمانکار ) و تعدادی پرورش دهنده در قالب ( توافق نامه رو به جلو ) با تعهدات کاملاً مشخص و پاداش برای کارهای انجام شده است که اغلب با مشخصات محصول نهایی نظیر کیفیت، بازدهی و راندمان خوراک مشخص می‌شود. (ضمیمه یک نوع مدل قرارداد ارایه شده توسط سازمان خواربارکشاورزی سال ملل متحد است)

سیستم قراردادی اساساً یک قرارداد مشارکت بین شرکت ها  و پرورش دهندگان است که بطور کلی به سود دو طرف کار کرده است. این سیستمی است که به پرورش دهندگان فرصت مشارکت در تولید طیور و به سرمایه گذاران فرصت بیشتر بمنظور سرمایه‌گذاری در بخش های فرآوری و بازاریابی تجاری را می دهد.

از آنجائیکه هزینه پرورش بسیار زیاد است تبدیل شدن پرورش دهنده به یک تولید کننده قراردادی زیر نظر یک شرکت بسیار مفید است.

در این قرارداد که فیمابین شرکت و پرورش دهنده تدوین می گردد مسئولیت های مدیریتی از پرورش دهنده برداشته شده و خطرات ناشی از دست دادن سرمایه، پرورش دهنده را تهدید نمی‌کند. پرورش دهنده درآمد نسبتاً ثابتی داشته و نسبت به نوسانات قیمت مصون خواهد بود و از طرفی سرمایه اولیه کمتری را نیز خواهد داشت. از طرفی قدرت چانه زنی در خصوص قیمت از پرورش دهنده گرفته شده و نیز نیاز به تجهیز امکانات پرورشی برای پرورش دهنده برای بقا در رقابت فراهم می‌شود.

تعاریف عمومی :

 1. زنجیره تولید: مجموعه فعالیت ها جهت هماهنگ سازی موثر از مرحله تولید تا عرضه محصولات زنجیره تولید اطلاق می گردد

2- حلقه های تولید: به  بخش های تولید از مرحله تولید جوجه یک روزه تا عرضه مرغ گوشتی به بازار را شامل می‌شود. بخش های مهم حلقه تولید عبارتند از : 

الف - کارخانه جوجه کشی

ب – تأمین کننده های نهاده های دامی

ج - کارخانه خوراک دام و طیور

د – مزارع پرورش مرغ گوشتی

ه – کشتارگاه طیور

ی – سیستم پخش و عرضه گوشت مرغ

3- شناخت ساختار فیزیکی: مرحله ای از بررسی مقدماتی است که امکانات و تجارب کسب و کار شرکت متقاضی را در تولید قراردادی نشان می دهد.

4- احراز اهلیت شرکت های تولید قراردادی: مرحله تأیید عملکرد شرکت متقاضی بعد از یکسال توسط واحدهای ذیصلاح نظیر وزارت جهاد کشاورزی و یا وزارت صمت از لحاظ کیفیت تولید، راندمان تولید، تنظیم بازار و از لحاظ رعایت پروتکل های بهداشتی و نظام دامپزشکی از لحاظ بررسی موارد مربوط به فعالیت مسئولین بهداشتی فارم ها.

5- واحدهای مالکیتی: واحدهایی که سهم عمده آنها در اختیار شرکت متقاضی باشد که نشان دهنده وسعت شرکت و ظرفیت کاربردی شرکت است.

6- واحدهای مشارکتی: واحدهایی که در مالکیت افراد مختلف بوده و از طریق قرارداد (اجاره یا کارمزد) با ضمانت اجرایی بصورت تنظیم قرارداد رسمی در دفتر اسناد رسمی زیر نظر شرکت متقاضی و طبق ضوابط خواسته شده توسط سازمان ها از شرکت با آنها مشارکت می‌کند.

7- واحدهای تصمیم‌گیری کننده در خصوص صلاحیت شرکت متقاضی: این واحدها می توانند شامل: کارگروهی متشکل از صاحب نظران دولتی، دانشگاهی و بخش خصوصی باشد.

مواردی که توسط پرورش دهنده ( مرغدار) بایستی در نظر گرفته شود:

قبل از تصمیم گیری در خصوص ورود به سیستم قراردادی باید موارد زیر از سوی پرورش دهنده در نظر گرفته شود:

1. تمایل و آمادگی به پرورش مرغ گوشتی در قالب طرح قراردادی را داشته باشد.

2. دارای واحد پرورش یا مشخصات اعلام شده توسط شرکت و آماده جوجه ریزی باشد. ) در حال حاضر 19471 واحد پرورش مرغ گوشتی با ظرفیت چهار صد میلیون قطعه در هر دوره در کشور وجود دارد که این تعداد حدود دو برابر تعداد مزارع پرورش طیور گوشتی در کشور ترکیه است.

3. متعهد به اجرای قوانین و پروتکل های پیشنهادی سیستم باشد.

تبصره: در صورت نیاز به اصلاح ساختار واحد، این موضوع می تواند در قالب توافق نامه بین شرکت و مرغدار مد نظر قرار گیرد. این موضوع بایستی طبق پروتکل شرکت بوده و این شرکت است که تعیین کننده شرایط است لذا پرورش دهنده ابتدا باید از عقد قرارداد با شرکت اطمینان حاصل نموده و سپس به اصلاح و تجهیز سالن خود اقدام نماید.

در این سیستم پرورشی، شرکت باید مالک گله مرغ مادر گوشتی و تولیدکننده جوجه های یکروزه و گاهی کارخانه های خوراک دام هستند و جوجه، خوراک و دارو و نیز نظارتهای فنی را فراهم نموده و مالکیت طیور پرورشی را داشته و انتظار دارد تا پرورش دهنده گله های خود را تحت برنامه های ویژه مدیریتی پرورش دهد. نمایندگان ویژه شرکت بطور معمول بصورت هفتگی و با رعایت پروتکل های بهداشتی قرنطینه ای از مزارع طرف قرارداد بازدید می نمایند. این روش موجب بهبود بهره وری هزینه شده و نیز تولید پرندگان یکنواخت تر در حجم های زیاد برای رقابت موفق در بازار می گردد. بازاریابی و قرارداد تضمینی با کشتارگاه و عرضه گوشت مرغ بر عهده شرکت است. 

در این روش پرورش، تمام هزینه های جاری (به جز هزینه نیروی انسانی و انرژی) و نظارت بر عملکرد مرغداری و پرورش دهنده، واحد مرغداری، تجهیزات و نیروی انسانی و هزینه انرژی مصرفی را تأمین می‌کند. به پرورش دهنده در ازای هر کیلوگرم مرغ گوشتی زنده تولید شده هزینه پرداخت می‌شود و پرداخت اضافی در قالب پاداش در توافق نامه بر اساس راندمان تولید است.

ثبات قیمت در این روش قراردادی محدود است و با توجه به برنامه کیفیت و نیز شرایط مختلف بازار اعلام می‌شود و تصمیم گیری در اینخصوص بر عهده شرکت است.

اعمال روش قراردادی در کشورهای مختلف:

تولید به شکل قراردادی در آمریکا مربوط به دهه 1940 بوده که در نتیجه از دست دادن سرمایه و مزارع پرورش دهندگان به دلیل عدم تامین مالی جوجه ها و خوراک، ایجاد شده و نخستین بار با تلفیق کارخانه های جوجه کشی و کارخانه های خوراک دام صورت گرفت.

ادغام عمودی با تلفیق واحدهای مختلف تا اواسط دهه 1960 انجام شد. 90 درصد جوجه های گوشتی در آمریکا از طریق سیستم قراردادی تولید می شوند. این ادغام در آمریکا به صنعت مرغ گوشتی این امکان را داد تا بهره گیری از فن آوری جدید دارویی، بیولوژیک و تولید سودآوری بیشتری کسب نماید .

در استرالیا با توجه به تأخیر در این سیستم پرورش این روند از سال 1966 آغاز شد و در سطح ملی 90 درصد مرغ های گوشتی این کشور تحت پوشش سیستم قراردادی قرار گرفتند.

در هندوستان 90 درصد پرورش مرغ گوشتی بصورت قراردادی است در مطالعه ای که در سال 2014 برای مقایسه پرورش قراردادی و غیر قراردادی در برخی ایالت های هند صورت گرفت مشخص شد که هرچند میزان سود پرورش دهندگان قراردادی بیشتر از غیر قراردادی ها نیست و بازدهی سود کمتر اما مطمئن و تقریباً ثابت دارند. با وجود بازده کم، پرورش دهندگان به دلیل هزینه ورودی کم، مطمئن و عدم وجود خطرات بازاریابی تمایل به پرورش بصورت قراردادی دارند.

از اواسط دهه 50 استفاده از سیستم قراردادی در اروپا موجب پیشرفت صنعت پرورش طیور گردیده است و میزان محصولات را در آنجا افزایش داده است تا جائیکه بعد از سالهای 1960 آنها قادر به تامین تمام نیاز بازار خود و نیز انجام صادرات بوده اند. در 1955، حدود 50 درصد پرورش دهندگان در سیستم قراردادی قرار داشتند و در سال 2002 تقریباً تمام پرورش دهندگان از این سیستم استفاده می کردند. در این روش گوشت مرغ با کیفیت بهتر عرضه می‌شود.

پرورش قراردادی مرغ در بنگلادش در ابتدا در سال 1991 بصورت آزمایشی با یک گروه 20 نفره از پرورش دهندگان محلی آغاز گردید که بعدها با پیشرفت شرکت مرکزی در سال 2003 بصورت شرکتی بزرگ که مالک کارخانجات خوراک دام، واحدهای جوجه‌کشی شد و پرورش دهندگان خرد بصورت قراردادی در اختیار شرکت قرار گرفتند. این روش قراردادی توسعه یافته سهم مهمی را در اشتغال برای روستائیان فراهم آورد . در ایران روش تولید مرغ و تخم مرغ در قالب پرورش طیور خانوار  در استانهای کم برخورداری از جمله سیستان و بلوچستان، بوشهر در سال 1400 اجرایی خواهد شد 

بر اساس بررسی های صورت گرفته 75 درصد تولید گوشت مرغ در مالزی به روش قراردادی است و این امر در سومین سیاست ملی کشاورزی مالزی گنجانده شده است. قیمت تضمین شده، کاهش خطر درخصوص سرمایه، تسهیلات اعتباری و کمک های فنی دلایل اصلی امضا قرارداد توسط پرورش دهندگان است .

در مطالعه صورت گرفته در نیجریه برای مقایسه مرغداری‌های قراردادی و غیرقراردادی در سال 2009 شاخص‌های سودآوری نظیر نسبت ارزش افزوده به فروش، نرخ بازده سرمایه‌گذاری و نرخ بازگشت سرمایه در مرغداری‌های قراردادی بیشتر بوده و این امر تائیدی بر سودآور بودن این روش در صنعت طیور است.

یکپارچه سازی در زنجیره تولید گوشت مرغ و تخم مرغ به شکل قراردادی تضمینی برای تمام حلقه ها و در نهایت به نفع مصرف کننده است. موضوع اصلی در این خصوص اتصال واحدهای کوچک کم بازده، بازسازی و نوسازی، آموزش و افزایش بهره وری آنان برای پیوستن به زنجیره است و در کشور ما از طریق تشکیل تعاونی ها و اتحادیه‌های استانی و سراسری و یا شرکت های بزرگ امکانپذیر است. حضور اتحادیه‌های  سراسری، تعاونی ها و اتحادیه‌های  استانی حسب نوع تعامل و رابطه با دولت شاید بتواند ضمانت اجرای کنترل و نظارت بر قیمت نهایی برای دولت فراهم کند.

بحث در مورد وجود یا عدم وجود این شیوه منتفی است زیرا تجربه جهانی کشورهای مختلف با ساختارهای اقتصادی متفاوت بر ضرورت بکارگیری این روش تاکید کرده است.

 مزایای تولید قراردادی گوشت مرغ :

1. اجرای برنامه all in all out 

2. توسعه واحدهای زنجیره

3. افزایش کیفیت مواد اولیه مورد استفاده و کاهش ضایعات

4. به حداقل رساندن هزینه مواد اولیه

5. افزایش اشتغال 

6. فعال سازی واحدهای غیر فعال

7. تأمین امنیت غذایی در حوزه تأمین گوشت مرغ

8. بازیافت مناسب و قابل نظارت

9. ایجاد درآمد مداوم در طول سال

10. افزایش بهره‌وری انرژی

11. زمان بندی مناسب برای عرضه محصول و جلوگیری از کاهش مقطعی عرضه محصول به بازار

12. اطمینان از فروش نهایی محصول برای پرورش دهنده و اطمینان از تولید طبق زمان بندی 

13. کاهش ریسک های سیستماتیک پرورش دهندگان طرف قرارداد

14. دسترسی به سرمایه مناسب در صورت تمایل به افزایش تولید

15. کنترل کارآمدتر بیماری ها و کاهش ریسک سیستماتیک از این منظر

16. بهبود رفاه حیوانات پرورش یافته

17. قابلیت شراکت پرورش دهندگان بزرگ، متوسط و کوچک

محدودیت‌ها :

1. سنت گرایی پرورش دهندگان و مقاومت در برابر استفاده از فن آوری های جدید

2. مخالفت دلال ها و واسطه به دلیل از دست دادن منافع و امتیازهای ویژه

3. تقاضای تعهدات بالاتر از پرورش دهندگان، مدیران، تکنسین ها و کارگران متقاضی شراکت از سوی شرکت ها 

4. نیاز به سرمایه‌گذاری های مالی بیشتر در این بخش

5. بازگشت سرمایه در میان مدت و بلند مدت با توجه به مولفه های بازار.

6. تقاضا برای سرمایه کافی در دسترس برای سرمایه‌گذاری یا دسترسی به اعتبار

7. سرمایه‌گذاری زیاد در زیرساخت ها به دلیل وجود مؤلفه های گوناگون مورد نیاز در سیستم های یکپارچه تولید

8. عدم وجود زیرساختهای اساسی منطقه ای و گزینه های تجارت محلی

9. در دسترس بودن مواد اولیه و نگهداری ماشین آلات و تجهیزات و فاکتورهایی خارج از واحد تولیدکننده مانند انرژی، سیستم های ذخیره سازی و حمل و نقل بستگی دارد.

10. مسافت های طولانی و راه های نامناسب تا مصرف کنندگان نهایی یا صنایع فرآوری وجود دارد. 

11. مواد اولیه مانند خوراک، نهاده ها و جوجه محدود هستند و همین محدودیت نیز برای فروش محصولات وجود دارد.

12. محدودیت در اعمال نظارت کامل با توجه به محدودیت های قرنطینه ای

13. اتخاذ فن آوری های جدید و در صلاحیت نیروی کار وجود، نیاز به اعتبار سنجی سریعتر و انتقال مناسب ترین روش ها برای پیاده سازی در هر سیستم دارد.

14. تأکید کمی بر روی سیستم های یکپارچه تولید در برنامه های درسی دانشگاهی دوره های مهندسی کشاورزی و دام وجود دارد.

15. سیاست‌های تشویقی دولت برای پذیرش سیستم های یکپارچه تولید که یا وجود ندارد و یا هنوز در دست توسعه است.

روش‌های اجرایی تولید قراردادی گوشت مرغ :

تولید محصول مختلف در قالب زنجیره های تولید باعث می‌شود تا تمام عوامل در فرآیند آن بصورت زنجیر وار به یکدیگر متصل شوند و در این میان امکان ایجاد امتیازهای ویژه و حلقه های زاید مانند واسطه ها و دلال ها از بین رفته و در نهایت بهره و سود اصلی را حلقه ها و تولیدکنندگان اصلی می برند و خود به خود با تولید قراردادی هماهنگ و مشخص ، حلقه‌هایی که هیچ نقشی در تولید ندارند حذف گردند. با استفاده از روش تولید قراردادی کاهش هزینه های واسطه ای، کاهش قیمت تمام شده محصول، پایین آوردن ریسک سرمایه سرمایه‌گذاری، امکان برنامه ریزی بر اساس عرضه و بازاریابی، افزایش قدرت رقابتی در تولید و بازار، افزایش کیفیت محصول و نرخ گذاری محصول با توجه به کیفیت و همچنین در نهایت بهبود شاخص های اقتصادی تولید نظیر کاهش درصد تلفات، بهبود ضریب تبدیل می گردد.

در راستای تولید قراردادی به منظور کاهش هزینه های تولید، افزایش بهره وری، توسعه اقتصادی، حذف واسطه‌ها، رصد بهتر نهاده ها به واحدهای تولید و ایفای نقشی اصلی در تنظیم بازار می بایست یک نظام اجرایی بصورت شرکت های زنجیره ای مانند بسیاری از کشورها که در این زمینه موفق بوده اند مانند هلند، دانمارک، برزیل، کانادا اجرا گردد.

مدیریت طرح تولید قراردادی گوشت مرغ:

برای مدیریت و اعمال نظارت های لازم بر تولید قراردادی گوشت مرغ در کشور می توان  دو کمیته ملی و استانی تشکیل داد.

وظایف کمیته ملی:

1- سیاست‌گذاری و مدیریت کلان اجرای تولید قراردادی گوشت مرغ

2- تعیین و تأمین سهمیه نهاده های خوراک مورد نیاز شرکت ها و تحویل آنها به کارخانجات تولید خوراک

3- نظارت بر فرایند توزیع گوشت مرغ در کشور

4- قیمت گذاری گوشت مرغ تولید شده با ارائه نظر کارشناسی به کارگروه تنظیم بازار کشور

اعضای کمیته ملی:

1- معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی

2- معاونت بازرگانی وزارت صمت

3- سازمان دامپزشکی کشور

4- شرکت پشتیبانی امور دام

5- بانک کشاورزی

6- سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگلن

7- اتحادیه سراسری تولیدکنندگان مرغ گوشتی

 وظایف کمیته استانی:

1- اعمال نظارت بر وضعیت تولید قراردادی گوشت مرغ در استان

2- پیگیری موضوعات مرتبط با شرکت ها و واحدهای مشارکت کننده در استان

3- تهیه گزارش وضعیت تولید قراردادی در استان و ارائه آن به کمیته ملی 

4- مدیریت فرایند توزیع گوشت مرغ تولید شده در قالب طرح در استان

اعضای کمیته استانی :

کمیته استاتی تولید قراردادی گوشت مرغ با اعضای متناظر کمیته ملی بعلاوه نماینده استانداری در استان تشکیل می گردد.

مراحل اجرا:

1- عقد قرارداد بین شرکت و واحدهای متقاضی 

2- ارائه قرارداد به کمیته استانی طرخ

3- اخذ مجوزهای لازم جهت پرورش از سامانه سماسط توسط مرغدار 

4- پس از معرفی حداقل تعداد واحد مورد نیاز، نهاده های مورد نیاز بر اساس تعداد واحد جوجه ریزی شده در اختیار شرکت قرار می گیرد.

5- تمام نهاده ها شامل خوراک، واکسن دارو، ریزمغذی‌ها و ... توسط شرکت تأمین و با توجه به ظرفیت نگهداری، در اختیار واحد مرغداری قرار می‌گیرد.

6- مدیریت پرورش توسط مرغدار با اعمال نظارت های لازم توسط شرکت 

7- تحویل طیور پرورش داده در سن تعیین شده در قرارداد به شرکت

8- انتقال طیور پایان دوره به کشتارگاه توسط شرکت

9- توزیع گوشت مرغ توسط شرکت به مراکز عرضه و یا مراکز بسته بندی و قطعه بندی 

10- ارائه گزارش گوشت مرغ ارائه شده به مراکز غرضه و فراوری توسط شرکت به کمیته استانی جهت بررسی

 شرکت های متقاضی باید حداقل شرایط زیر را دارا باشد:

1-شرکت‌ها باید مالک و یا دارای قرارداد مشارکت و یا اجاره با واحد جوجه کشی، مرغ مادر گوشتی، کارخانه تولید خوراک طیور، کشتارگاه یا شرکت‌های پخش فرآورده را دارا باشد و متقاضیان ثبت شرکت باید دارای شرکت پخش و یکی از سایر موارد اعلام شده باشد؛ به شرطی که توان تولید حداقل درصد قابل توجهی از مرغ گوشتی را داشته باشد (مقدار ظرفیت ایده آل تولید براساس نیاز منطقه جغرافیایی و ظرفیت‌های منطقه ای می‌توان با تشکیل کارگروهی از دامپزشکی – جهاد کشاورزی – بخش خصوصی – وزارت صمت در آن منطقه ظرفیت تولید ایده آل را مشخص نماید . )

2- در خصوص بازاریابی، شرکت موظف به عقد قراردادها با شرکت های پخش معتبر جهت تأمین گوشت مرغ سطح کشور یا استان و نیز فروشگاههای زنجیره ای و مراکز عرضه است.

3- شرکت باید حداقل قرارداد رسمی سالانه با واحدهای تولید را داشته باشد که حداقل برای 4 دوره پرورش برای هر یک واحد تولید است.

4- شرکت باید قرارداد تضمینی جهت تامین خوراک بصورت سالانه طبق قرارداد با واحدهای پرورش با توجه به ظرفیت پرورش و نیاز به جهت تأمین نهاده را داشته باشد و قبل از تولید برای یکسال قیمت نهاده ها کاملاً مشخص گردد یا میانگینی از قیمت تعیین گردد.

6-شرکت موظف است قراردادهای سالانه با شرکت های واردکننده نهاده دامی یا شرکت های داخلی و کارخانجات خوراک جهت تهیه دان سالانه برای پرورش دهندگان منعقد نماید.

8- شرکت موظف به استخدام دکتر دامپزشک بعنوان مسئول فنی بهداشتی طبق دستوالعمل‌های مربوطه برای تعداد مشخص واحد پرورش است تا اعمال نظارت‌های بهداشتی توسط ایشان انجام پذیرد.

9- شرکت موظف به عقد قرارداد رسمی با شرکت‌های پخش دارو و واکسن مجاز جهت تأمین نیاز واحدهای پروری است.

10- گزارش‌های دوره‌ای باید بصورت منظم به واحدهای تصمیم‌گیری کننده ارسال گردد.

11- شرکت های متقاضی با ارائه تعهدنامه معتبر و ضمانت انجام کار مطابق با دستورالعمل‌های وزارت جهاد‌کشاورزی تضمین نمایند.

12- تمام مرغ‌های گوشتی در مالکیت شرکت خواهد بود و پرورش‌دهنده هیچ گونه حقی در قبال فروش یا توزیع مرغ ها نخواهد داشت.

13- پرداختی به تولیدکننده بر اساس میانگین وزن پرنده و زمان پرورش و تعداد تلفات بوده که هرچه وزن پرنده بالاتر و زمان پرورش و تلفات پایین تر (براساس سقف تعیین شده توسط وزارت جهاد کشاورزی) میزان پرداختی بیشتر خواهد بود و این امر ایجاد کننده حالت رقابتی خواهد بود.

14- تأمین تجهیزات اضطراری مانند لودر، تراکتور، کامیون بر عهده شرکت بود و بودجه آن باید در نظر گرفته شود.

15- زمانبندی فروش و بازاریابی توسط شرکت با هماهنگی بخش دولتی صلاحیت دار می بایست انجام پذیرد.

16- تمامی محصولات جانبی و گسترش روابط در خصوص واحدهای پرورش توسط شرکت صاحب قرارداد صورت می‌گیرد مثلاً فروش کود مرغی به باغداران که شرکت پس از اخذ تأییدیه های بهداشتی اقدام به فروش می‌نماید و از قبل قرارداد مالی را با پرورش دهند بصورت شفاف مشخص می نماید.

17- شرکت با توجه به درخوست پرورش دهندگان زیرمجموعه در زمان قرارداد مقدار پرورش را در آینده مشخص نموده و جهت هماهنگی با جهاد کشاورزی و اتحادیه مرغداران ارسال نموده جهت تأمین بودجه لازم

18- پرداختی شرکت بر اساس میانگین وزن تولید – دوره پرورش و تعداد تلفات به پرورش دهنده است .

 وظایف مرغدار متقاضی همکاری در اجرای طرح:

1- باید دارای واحد پرورش مرغ گوشتی با پروانه بهداشتی معتبر و تجهیزات آنها مطابق با استانداردهای روز باشد.

2- ارائه تعهد رسمی مبنی بر رعایت شرایط اعلام شده در قرارداد با شرکت

3- آماده سازی واحد برای جوجه ریزی بر اساس ضوابط اعلام شده توسط مسئول فنی بهداشتی و پروتکل اعلام شده توسط شرکت

4- تبصره: هزینه های آماده سازی شامل شستشو و ضدعفونی و بستر باید در قرارداد فیمابین مشخص گردد.

5- اعمال ضوابط بهداشتی قرنطینه‌ای در دوره پرورش بر اساس ضوابط اعلام شده توسط مسئول فنی بهداشتی و پروتکل اعلام شده توسط شرکت

6- اعلام موارد بروز بیماری در واحد در کوتاهترین زمان ممکن 

7- تعمیر سریع و نگهداری مناسب تجهیزات واحد 

8- تأمین نیروی انسانی آاموزش دیده برای دوره پرورش در واحد

9- تأمین  انرژی مورد نیاز واحد 

10- نگهداری مناسب نهاده های ورودی به واحد و مصرف آنها بر اساس استانداردهای تعریف شده و ثبت مستندات و نگهداری آنها و ارائه به شرکت

11- اعلام میزان نهاده‌های باقیمانده در واحد به شرکت در جهت تأمین بموقع این نهاده ها

 وظایف سایر دستگاه‌های ذیربط:

1-  ارائه تسهیلات با نرخ سود کم به شرکتها توسط بانک کشاورزی به شرکت هایی  که قرارداد رسمی با واحدهای تولیدی دارند جهت تأمین هزینه های مالی در طی پرورش

2- راه اندازی سامانه مدیریت جهت تمام فعالیت های قراردادی توسط وزارت جهادکشاورزی

3- قیمت فروش توسط اتحادیه مرغداران و جهاد کشاورزی به شرکت برای هر 8 هفته ارائه گردد و اگر مورد تفاهمی در خصوص قیمت وجود نداشت، از نهاد یا سازمان دیگر به عنوان داور پیشنهادی مانند اداره صمت استفاده شود. با تعیین و پیش بینی قیمت پرورش دهنده سیاست کاری خود را در مدت زمان مشخص می داند و می‌تواند با توجه به قیمت در تغییر برنامه تغذیه، میزان روز پرورش و فاکتورهای دیگر پرورش برنامه ریزی نماید.

1- اتحادیه مرغداران با ارتباط با شرکت‌های فعال در منطقه بصورت هر 3 ماه یک بار یا سالانه درخواست‌های آینده پرورش دهنده ها را از شرکت‌ها بگیرد و تحویل جهادکشاورزی شهرستان نماید جهت ارزیابی مالی، درخواست تسهیلات احتمالی بانک

2- در این خصوص نهادها و سازمان های متولی امر باید در ارائه تسهیلات و امکانات به شرکت ها نظیر‌ بندهای ذیل فعالیت نمایند.

3- ارائه ارز دولتی به شرکت ها جهت تأمین نهاده ها

4- ارائه تسهیلات بانکی با سود کم جهت انجام تعهدات با بازپرداخت طولانی 

5- عدم ارائه مجوز جوجه ریزی به مرغداری‌هایی که خارج از قراردادهای شرکت ها می خواهند تولید نمایند جهت جلوگیری از برهم زدن بازار

6- بررسی دقیق مسائل مختلف از زمان جوجه ریزی تا کشتار توسط شرکت و ارائه به  وزارت  جهاد کشاورزی و وزارت صمت و ثبت دقیق تعداد جوجه یکروزه و راندمان تولید و ضریب تبدیل خوراک

7- فراهم نمودن مجوزهای واردات برای شرکت‌های طرف قرارداد در صورت تمایل بتوانند نهاده ها را وارد نمایند جهت جلوگیری از دخالت واسطه های احتمالی

8- وزارت جهادکشاورزی موظف به رفع موانع توسعه قراردادی و نظارت عملی بر اجرای طرح برای شرکت زنجیره ای است.

 فرایند بازرگانی طرح:

این طرح با عنوان  Integration production  یا تولید یکپارچه ( تلفیقی) در عرصه جهانی سابقه 60 ساله دارد و در سال های حدود 35 تا 40 سال قبل نیز بدون دخالت مستقیم دولت موسسات مرغداری بزرگ در ایران این شیوه را با هدف یکپارچه سازی تولید از مرحله اجداد یا مرغ مادر تا حلقه نهایی عرضه به بازار اجرایی کرده بودند شرکت هایی نظیر زربال، سیمرغ و سپیدرود.

انجام طرح تولید قراردادی بر عهده شرکت های خصوصی است این شرکت های خصوصی بصورت مجتمع هایی خواهند بود که با برنامه ریزی دقیق، فهم و ایجاد چارت سازمانی و تخصصی وارد سیستم تولید مرغ  گوشتی می‌شوند و با هدف ورود به بازار مرغ کشور زیرساخت های لازم در این خصوص را فرآهم می‌آورند که با فراهم نمودن شرایط منجر به عرضه مرغ با کیفیت مطلوب در سطح کشور شود.

شرکت در بهترین شرایط می تواند مالک کارخانه دان یا تولید کننده جوجه یک روزه یا صاحب کشتارگاه باشد.

 در شروع کار در هر استان شرکت های دارای شرایط و درخواست دهنده مشخص گردد و به مرکز جهت استعلام و هرگونه قرارداد رسمی اعلام گردد.

شرکت می تواند مالک کشتارگاه و یا کارخانه تولید خوراک طیور بوده و یا طرف قرارداد حداقل یکساله با کشتارگاه و یا کارخانه تولید خوراک طیور باشد درخصوص بازاریابی باید قرارداد معتبر شرکت های پخش توسط شرکت وجود داشته باشد.

تمام قراردادهایی که شرکت از زمان تولید جوجه یکروزه تا عرضه به بازار دارد باید قراردادهایی معتبر و دارای ضمانت ضمن اجرا باشد که مهم است جهت برنامه ریزی بهتر حداقل زمان این قراردادها یکساله باشد.

شرکت ها در صورتی مجوز دریافت می کنند که ضمانت اجرایی در خصوص پیشبرد اهداف دولت و ارائه محصول با کیفیت با قیمت مناسب داشته باشند. 

در حال حاضر با توجه به پراکندگی تولید بصورت انفرادی از تولید جوجه یکروزه تا کشتارگاه متأسفانه در تأمین نهاده ها، نیازهای دارویی و واکسن افرادی به عنوان واسطه وجود دارد که با ایجاد زنجیره یکپارچه این واسطه ها حذف خواهند گردید.

از آنجا که در زمینه نهاده ها وابستگی 80 تا 85 درصد ایران به واردات وجود دارد وظیفه اصلی دولت فراهم نمودن این نهاده دااست.

از آنجا که تعیین نرخ بر عهده دولت است و نیز محصولات کشاورزی معاف از مالیات هستند لذا دولت باید با تشکیل این شرکت های زنجیره ای ضمن نظارت کامل از این شرکت ها مالیات نگیرد و معاف گردند.

در صورت اجرای طرح تولید قراردادی گوشت مرغ می توان محصول مورد نظر با کیفیت و متناسب با شرایط بازار طبق دستور دولت و با قیمت مصوب دولت در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.

در یکی از طرح های پیشنهادی توسط اتحادیه ها عنوان شده که شرکت هایی که مالک سه حلقه از زنجیره ی تولید باشند (مرغ مادر، مرغداری گوشتی، کارخانه جوجه کشی، کشتارگاه، کارخانه خوراک) می توانند جهت عقد قرارداد دولتی و تولید قراردادی گوشت اقدام نمایند که این موضوع در خصوص واگذاری ها می تواند بررسی بیشتر گردد.

مدت زمان پرورش در تولید فراردادی حداکثر 42 روز خواهد بود و مرغدار و شرکت موظف به رعایت آن خواهند بود.

توجیه اقتصادی:

تولید گوشت‌ مرغ در مقایسه با گوشت قرمز به دلایل مختلفی همچون «دوره پرورش کوتاه، بازده بالاتر تبدیل دان به گوشت و قیمت تمام شده پایین‌تر، فضای مورد نیاز تولید کمتر و ...» از توجیه اقتصادی بالاتری برخوردار است. ایران در سال 2017 با تولید 2/2 میلیون تن گوشت‌مرغ و سهم 1.8 درصد از کل تولید جهانی در رتبه 10 جهان قرار دارد. در این بازار سه کشور «امریکا، برزیل و چین» با سهم 15.6، 11.1 و 10.8 درصد تولید جهانی حائز رتبه‌های اول تا سوم تولید هستند. آنچه در تولید گوشت‌مرغ حائز اهمیت است، دسترسی به نهاده‌های تولید (خوراک و جوجه یکروزه) است. کشورهای تولیدکننده برتر جهانی در زمینه تولید نهاده دان (ذرت و کنجاله سویا) نیز جزو تولیدکنندگان بزرگ و عمدتاً صادرکننده این نهاده‌ها نیز هستند و به‌علاوه به سمت اصلاح نژاد مرغ «لاین» برای تولید جوجه یک‌روزه مطابق با شرایط آب و هوایی نیز حرکت کرده‌اند. این در حالی است که وابستگی تولید داخلی کشور به واردات نهاده دان بیش از 80 درصد است و همین امر ضمن انتقال نوسانات بازار جهانی این نهاده‌ها به بازار داخلی، پایداری تولید را نیز با مشکل مواجه می‌سازد. 

تحول در ساختار تولید گوشت مرغ:

در پژوهشی که صورت گرفته، شاید یکی از بحث‌های بسیار مهم در زمینه تولید گوشت‌ مرغ را بتوان به ساختار تولید آن ربط داد. در دنیا از دهه 1940 ساختارهای سنتی تولید جای خود را به ساختارهای یکپارچه و قراردادی داده است. بنابراین امروزه در کشورهای بزرگ تولیدکننده ساختارهای سنتی به منظور کاهش ریسک تولید، افزایش تولید، افزایش رقابت‌پذیری و... جای خود را به ساختارهای جدیدی داده‌اند. در سیستم قراردادی، شرکت طرف قرارداد نهاده‌های تولید را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کند و تولیدکنندگان نیز فضای تولید و نیروی‌کار را تامین خواهند کرد. خرید گوشت ‌مرغ نیز براساس قیمتی که در قرارداد ثبت شده خریداری شده و سایر فرآیندهای فرآوری و بازاریابی توسط این شرکت‌ها انجام می‌گیرد. بنابراین ریسک تولید کاملا به این شرکت‌های بزرگ منتقل می‌شود.  در سیستم تلفیقی یا ادغامی کل فرآیند تامین، تولید و توزیع در اختیار یک شرکت قرار دارد. برای مثال در ترکیه که یکی از تولیدکنندگان بزرگ گوشت ‌مرغ است (حدود 2.1 میلیون تن) 91 درصد از تولید گوشت‌ مرغ، تخم‌مرغ نطفه‌دار و جوجه یک روز و 75 درصد از تولید تخم مرغ توسط تعداد اندکی (به ترتیب 29 و 45) بنگاه ادغامی صورت می‌گیرد.

بر اساس این پژوهش، کشور «آفریقای جنوبی» یکی دیگر از کشورهایی است که دو شرکت بزرگ  RCL و  Astral به عنوان پیشروها در بازار گوشت‌ مرغ این کشور عمل می‌کنند. این دو شرکت فرآیند کامل زنجیره تامین (مرغ لاین، مرغ مادر، جوجه یک روزه، دان)، تولید و فرآوری و توزیع را در اختیار دارند (سیستم یکپارچه تولید). برای مثال  Astral سالانه بیش از 200 میلیون مرغ تولید می‌کند (حدود 500 هزارتن). بنابراین این شرکت‌ها دارای صرفه‌های بالای مقیاس بوده و توانسته‌اند تمام زنجیره تولید را پوشش دهند.

«برزیل» که دومین تولیدکننده و نخستین صادرکننده بزرگ گوشت‌ مرغ در دنیاست نیز دارای چنین ساختارهایی است. در برزیل سیستم قراردادی بسیار پیشرفته است. در این کشور بیش از 180 هزار تولیدکننده گوشت ‌مرغ در جنوب کشور بیش از 63 درصد کل گوشت این کشور را تولید می‌کنند. این تولیدکنندگان محصول خود را به دو شرکت بزرگ  BRF و  JBS به صورت قراردادی عرضه می‌کنند؛ به عنوان نمونه این دو شرکت در سال 2014 بیش از 6/2 میلیارد مرغ را کشتار کرده اند (6.5 میلیون تن تولید . )

به علاوه 70 درصد صادرات گوشت‌مرغ و فرآورده‌های آن توسط این دو شرکت صورت می‌گیرد (2.5 میلیون تن). این دو شرکت علاوه بر تامین داخلی، صادرات مستقیم، در بازار کشورهای دیگر نیز حضور دارند. برای مثال شرکت  BRF  7 کارخانه فرآوری را در آرژانتین ایجاد کرده است. همچنین برای حضور در بازار خاورمیانه در سال 2014 کارخانه فرآوری صنعت غذا را در ابوظبی راه‌اندازی کرده است. در اروپا نیز مالکیت شرکت فرآوری طیور  Plusfood در انگلستان و هلند را به دست آورده است. یا شرکت  JBS از طریق شرکت  Moypark (بزرگ‌ترین فرآوری‌کننده طیور در اروپا که کارخانه فرآوری در کشورهای انگلستان، فرانسه و هلند دارد) در بازار اروپا حضور پررنگی دارد. این شرکت یکی از پیشروان بازار مرغ در امریکا نیز به شمار می‌رود.  اینچنین ادغام‌ها در بازار گوشت ‌مرغ امریکا بسیار گسترده است و به دهه 1930 برمی‌گردد. در این کشور تعداد مزارع از 1.6 میلیون (با فروش 581 میلیون مرغ) در دهه 1950 به 27 هزار مزرعه، فروش 9/8 میلیارد مرغ و ظرفیت متوسط هر مرغداری 329 هزار مرغ رسیده است. در این کشور 2 شرکت بزرگ تاسیون و پلیگرم به ترتیب سالانه 3.5 و 3.3 میلیون تن گوشت‌ مرغ تولید می‌کنند و تولید 10 شرکت بزرگ حدود 13 میلیون تن است (کل تولید این کشور حدود 18 میلیون تن است.)

بررسی مطالعات انجام شده در این مورد نشان می‌دهد، که کارایی فنی سیستم تولید قراردادی بسیار بالاتر از سیستم سنتی است (راندمان 95 درصدی/ در قیاس با راندمان 79 درصدی). به علاوه سودآوری در سیستم قراردادی بالاتر از سیستم معمولی است. نکته حائز اهمیت این است که در بسیاری از قراردادهای منعقده بین تولیدکننده مرغ و شرکت تلفیقی، مساله بهره‌وری و افزایش کیفی مرغ نیز مورد توجه قرار گرفته است؛ به‌نحوی‌که تولیدکنندگانی که دارای کیفیت بالاتری هستند از قیمت بالاتری در خرید نیز برخوردار خواهند بود. همچنین تولیدکنندگان فاقد قرارداد با ریسک‌های بیشتری مواجه می‌شوند.

نتایج حاصله و نکات کلیدی در تولید قراردادی گوشت مرغ :

 بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد، که امروزه صنعت مرغداری از حالت سنتی خارج شده و به صنعتی بسیار پیشرفته در جهان تبدیل شده است. این امر نیز مدیون تحولاتی است که در ساختار تولید این محصول صورت گرفته است. مادامی که ساختار تولید در ایران بر مبنای قراردادی یا ادغامی نباشد، بازار این محصول هیچگاه به سامان نخواهد بود و نوسانات قیمت در این بازار هم رفاه تولیدکننده و هم رفاه مصرف‌کننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هم دولت را در سیاستگذاری منسجم و یکپارچه با مشکل مواجه می‌کنند. با شکل‌گیری ساختار قراردادی نتایج زیر حاصل می‌گردد: 

1. با تامین دو منبع مهم نوسانات قیمت مرغ (دان و جوجه یک روزه) توسط شرکت ، ضمن انتقال ریسک تولید از تولیدکننده گوشت ‌مرغ به شرکت ، سرمایه در گردش آنها را نیز کاهش خواهد داد. به علاوه به دلیل قیمت خرید از پیش تعیین شده مطابق قرارداد، تولیدکننده همواره سود متعادلی را در هر دوره از تولید کسب خواهد کرد. 

2. شرکت به منظور کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کارایی فنی، بهترین نهاده‌ها و مشاوره‌ها را در اختیار تولیدکننده قرار می‌دهد.

3. به جای حداکثر‌سازی سود در هر حلقه از اکوسیستم تولید، شرکت به دنبال حداکثر‌سازی سود در انتهای زنجیره است. 4- دولت به جای تمرکز بر سیاستگذاری بر تولیدکنندگان خرد، بر چند شرکت کلان تمرکز خواهد کرد. از این طریق نوسانات در بازار کاهش خواهد یافت. 

4. صرفه‌های اقتصادی در صنعت به‌شدت افزایش خواهد یافت و بطور قطعی تولید داخلی و در نتیجه صادرات افزایش می‌یابد. به علاوه صنعت فرآوری در این بخش همانند کشورهای پیشرو به تدریج شکل خواهد گرفت. در بخش تولید گوشت مرغ در کشور، می‌توان فعالیت مشترک کشتارگاه‌ها یا کارخانجات تولید خوراک طیور دان را به عنوان شرکت تلفیقی پیشنهاد کرد.»

 مدل قرارداد تولید مرغ گوشتی

این فرم قرار داد در یکی از کشورهای در حال توسعه استفاده می‌شده اشت 

گله شماره .............

این توافق نامه در روز ............ و در سال ............. منعقد شده است بین (نام عامل ) دارای ادرس و محل مشخصی برای کسب و کار  (از این پس "شرکت" نامیده می‌شود) از یک طرف  و ............... از طرف ............. (از این پس مزرعه دار -پرورش دهنده – نامیده می‌شود ) از طرف دیگر  

توافق می‌شود که :

 شرکت" در این توافق نامه با نام عامل، نمایندگان یا دارندگان  مجوزهای جوجه ریزی  برای پرورش در مزرعه؛ و سایر مواد "مرغ دار" به معنای شخص ، کارگران، نمایندگان یا افراد دارای پروانه مرغداری ، زمین  ، خوراک دهنده ها  ، آبخوریها و تجهیزات مناسب برای  پرورش مرغ گوشتی.

در این توافق نامه کلمه "مرغ گوشتی" به معنی جوجه هایی است که به صورت زنده و با کیفیت به مرغدار تحویل داده می شوند و توسط مرغدار  به عنوان مرغ گوشتی پرورش داده می شوند و توسط مرغدار در زمان تعیین شده  در قرارداد که در صفحه آخر امده  است تایید می‌شوند . این توافق نامه برای هر گله مرغ گوشتی دریافتی تنظیم گردیده است 

شرکت  دارای زنجیره تجارت یکپارچه در صنعت طیور است  و آمادگی عقد قرارداد برای پرورش مرغ گوشتی با  مرغدار را دارد .

مرغدار فردی است که تمایل به پرورش مرغ گوشتی در محل مرغداری خود برای شرکت است.

شرکت، جوجه گوشتی را به مرغدار  تحویل خواهد داد  و مرغدار  باید برای یک دوره و با توجه به شرایط و ضوابط  اعلامی ، جوجه های گوشتی را  به شکل صحیح مدیریت و نگهداری نماید .

توافقنامه مورد نظر بشرح زیر است :

1- . شرکت قبل از تاریخی  که بایستی  جوجه گوشتی را تحویل دهد  به مرغدار  اطلاع دهد چنین  اطلاعی  نباید کمتر از هفت (7) روز از تحویل مرغ های گوشتی بشرح زیر انجام شود.

2- شرکت باید خوراک با کیفیت بصورت مستمر، مواد ضد عفونی کننده، واکسن، دارو و پشتیبانی فنی را بر اساس نظر شرکت که مطابق با برنامه فعلی تولید مرغ گوشتی است را در اختیار مرغدار قرار دهد.

3- شرکت در هر قرارداد  25 درصد از بستر مورد نیاز و حداکثر به میزان شصت (60) کیسه در هر 1000 فوت مربع را در اختیار مرغدارقرار می‌دهد. با این حال ، اگر مرغدار ملزم به استفاده از بستر بیش از این مقدار باشد با هزینه مرغدار تهیه می‌شود

4- خوراک به صورت عمده تأمین خواهد شد ، مشروط بر اینکه شرکت قادر به تأمین خوراک فله نباشد و مرغدار امکانات ذخیره سازی انبوه را فراهم کند  همچنین مرغدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال هزینه کیسه های خوراک نخواهد داشت.

5- شرکت باید حداقل دوازده (12) ساعت قبل از زمانی که مرغ گوشتی را بارگیری کند، به مرغدار اطلاع دهد.  هرگونه تغییر در حمل مرغ گوشتی در بیست و چهار (24) ساعت بدون اطلاع مرغدار باعث می‌شود که مرغدار  مسئولیتی  در قبال " خوراک مرغ گوشتی " نداشته باشد .

6-شرکت باید حداکثر چهار (4) هفته از جمع آوری مرغ های گوشتی ، کل مبلغ محاسبه شده  را طبق برنامه پرداخت ضمیمه این قرارداد به مرغدار  پرداخت کند.

7- برای محاسبه  پرداخت ، عبارت "وزن متوسط" به معنای کل وزن زنده (به پوند) استحصالی  از مزرعه تقسیم بر تعداد مرغ گوشتی جمع آوری شده و عبارت "ضریب تبدیل دان" به معنی تعداد کل  (براساس پوند) از دان  ،تقسیم بر وزن زنده جوجه های گوشتی جمع آوری شده است . 

8-- در صورتی که ضریب تبدیل دان  بیش از 50/2 باشد ، شرکت حق بازپرداخت هرگونه پرداخت به مرغدار  را برای خود محفوظ می داند.

9- شرکت باید 0.10 دلار اضافی به ازای هر سر دان مورد استفاده در  مخازن فله در مزرعه را به مرغدار پرداخت کند.

10- . شرکت باید مالکان تمام وسایل نقلیه را ملزم کند که پس از هر بار تحویل به خصوص در هنگام فروش مرغ  زنده ، وسایل نقلیه و قفس های حمل  را به درستی تمیز و ضدعفونی کنند.

11- شرکت در صورت لزوم باید تمام کامیون های حمل خوراک  فله را پلمب کند.

12- شرکت باید تمام کامیون های حمل جوجه را پلمب کند. در صورتی‌که تحویل در چند محموله صورت پذیرد  باشد نخستین گیرنده بایستی از پلمب کامیون حمل اطمینان حاصل کند .

13- مرغدار اطمینان حاصل کند که مرغداری کاملا آماده دریافت مرغ گوشتی در تاریخ مقرر تحویل و همچنین دارای درجه حرارت مناسب در زمان تحویل مرغ گوشتی و دارای شرایط مناسب برای رشد مرغ های گوشتی مطابق با دستورالعمل های شرکت در طول دوره پرورش جوجه های گوشتی ، و اطمینان از مجهز بودن مرغداری  به خوراک دهنده های مناسب ، آبخوری، تجهیزات و سایر موارد لازم و یا روش استاندارد در نظر گرفته شده برای پرورش جوجه های گوشتی است .  تهیه  تله موش ، علف کش و سایر ملزومات در صورت نیاز و برای اطمینان از رشد مناسب توسط مرغدار تأمین می‌شود. 

14- مرغدار اطمینان حاصل کند که تمام نهاده ها، جوجه های یکروزه ، داروها ، واکسن ها و غیره در زمان دریافت به شکل مناسب  هستند  و در صورت نداشتن استانداردهای قابل قبول فوراً به شرکت اطلاع رسانی نمایند 

15- .مرغدار حداقل 10 درصد از جوجه ها را به عنوان نمونه از جوجه های دریافت شده شمارش و بررسی می‌کند تا مطمئن شود تعداد درستی از جوجه ها به مزرعه تحویل داده شده است. هر گونه کمبود ،  تلفات  هنگام ورود و جبران آن در محاسبات لحاظ نمی‌شود اما در صورتحساب حمل و نقل برای هرگونه حسابرسی که ممکن است لازم باشد ، ذکر می‌شود .

16- مقدار دقیق جوجه های قابل استفاده در این توافق نامه از برگه تحویل جوجه کشی تعیین می‌شود.

17- مرغدار باید اطمینان حاصل کند که سالن هایی که جوجه ها وارد می شوند به طور واضح علامت گذاری شده ، و توسط مرغدار قابل شناسایی و یا کنترل باشد

18- مرغدار باید امنیت کافی برای مرغ گوشتی، خوراک و سایر ملزومات تهیه شده توسط شرکت را فراهم کند.

19- .  مرغدار تا زمان استحصال مرغ گوشتی ، دسترسی مناسب برای جاده و تردد مناسب در مرغداری را برای کارمندان، نمایندگان یا سایر افراد مجاز شرکت  فراهم کند.

20- مرغدار باید در هر زمان، مرغداری و محیط اطراف آنها و تمام تجهیزات استفاده شده در آن را در شرایط تمیز و بهداشتی حسب  رضایت مندی شرکت نگه دارد.

21- .  مرغدار  باید آب ، سوخت و برق را به مقدار کافی برای مرغ های گوشتی تا زمانی که آنها توسط شرکت تحویل گرفته شوند تامین کند . ذخیره آب حداقل برای سه (3) روز و در طول شش هفته سن مرغ گوشتی تأمین شود

22- -  مرغدار در زمان پرورش مرغ گوشتی نمی تواند طیور و دام دیگر پرورش یا نگهداری کند ، مگر اینکه کتباً از طرف شرکت اجازه داده باشد.

23- مرغدار بایستی همه دان بدون استفاده ، داروها و سایر وسایل تهیه شده توسط شرکت  در رابطه با پرورش مرغ در صورت درخواست شرکت به آن پس بدهد و از همه خوراک و دان  و ملزومات تهیه شده توسط شرکت فقط به منظور پرورش مرغ گوشتی مورد قرارداد استفاده نماید .

24- مرغدار باید پنجاه درصد (50 درصد) از کیسه های (گونی های ) خوراک استفاده شده را به شرکت بازگرداند ، در غیر اینصورت به ازای هر کیسه که مشمول بیش از پنجاه (50 درصد) بازگردانده نشده می‌شود  ، یک دلار (1.00 دلار) برای هر کیسه برای درصد بازپرداخت کیسه ها (گونی ها) اعمال می‌شود .

25- مرغدار باید از برنامه غذایی که توسط شرکت تعیین شده است  تبعیت کند و برای هر نوع خوراک بیش از این مقدار به شرکت هزینه پرداخت کند. و اطمینان حاصل شود که میزان خوراک فاکتور شده با خوراک تحویل شده مطابقت دارد .

26- .  براساس نظر شرکت ،  مرغدار می تواند تبدیل دان  بیش از متوسط تبدیل دان  ماهانه برای آن ماه را انجام دهد .

27- مرغدار باید از داروهای توصیه شده توسط شرکت استفاده کند و از دارو یا استفاده از توصیه های فنی ارائه شده توسط اشخاص ثالث خودداری کند .

28- مرغدار باید در هر زمان فرم های تجویز شده توسط شرکت را برای هر یک از گله های گوشتی نگهداری کند که شامل میزان مرگ و میر روزانه مرغ گوشتی تا  خوراک مصرفی و واکسیناسیون و داروی مورد استفاده مرغ گوشتی می‌شود.

29- مرغدار باید  میزان بازدید از گله گوشتی را فقط به افراد مجاز از طرف شرکت محدود کند.

30- این توافق نامه زمانی لازم الاجرا است که مرغدار باید تمام نرخ ها و مالیات ها را با توجه به گله مرغ گوشتی پرداخت کند.

31- مرغدار باید شرایط بستر را مطابق استاندارد طوری مهیا و حفظ کند که از  پدیده  آسیب دیدگی پا و سینه جلوگیری شود .

32- . به نمایندگان معتبر شرکت در هر زمان منطقی جهت  ورود به گله های گوشتی برای حذف یا بازرسی مرغ گوشتی اجازه داده شود .

33- . اگر میزان مرگ و میر روزانه مرغ های گوشتی بیش از میزان مرگ و میر روزانه مندرج در قرارداد باشد ، مرغدار باید بلافاصله شرکت را با شماره ........ مطلع نماید و لاشه ها را برای بازرسی بازرسان شرکت ظرف 24 ساعت از اطلاع رسانی ارائه نماید .

34- عدم تأیید میزان مرگ و میر توسط شرکت در زمان مقرر ، این حق را به مرغدار می دهد که لاشه را بدون پرداخت هزینه ، دفع کند. 

35- نبایستی تلفات کلی مرغ گوشتی از میزان هفت درصد (7 درصد) کل گله های منتهی به پایان پرورش  بیشتر شود. 

i. در اینخصوص ، برنامه تشویقی / تنبیهی زیر اعمال می‌شود:

a. مشوق های در خصوص درصد مرگ و میر درگله: 

- 3 درصد و پایین تر از آن  0.12  دلار به ازای هر قطعه برای فروش کل

- 3.01 -4 درصد 0.09 دلار به ازای هر قطعه برای فروش کل

- 4.01-5 درصد 0.06 دلار به ازای هر قطعه برای فروش کل

- 5.01-6 درصد 0.03 دلار به ازای هر قطعه برای فروش کل

- 6.01-6.99درصد 0.01 دلار به ازای هر قطعه برای فروش کل

- 7- 9 درصد بدون مشوق / بدون جریمه

- 9 درصد و بیش از آن  0.02 دلار  برای هر قطعه به ازای هر یک درصد مرگ و میر اضافی (1٪)  جریمه میشود . 

36- جمع کردن  جوجه ها توسط کارگران و همراهان مرغدار انجام می‌شود.

37- مرغدار نسبت به  هزینه رشد به ازای هر کیلوگرم یا قیمت بازار به ازای هر کیلوگرم هر کدام که برای هر مرغ گوشتی بیش از پنج (5) قطعه در هزار گرم باشد و در هنگام تحویل مرغ گوشتی برای فرآوری و / یا بازاریابی محاسبه نمی‌شود ، در قبال شرکت مسئول خواهد بود. 

38- جوجه‌های گوشتی باید برای مدت زمان کمتر از ده (10) ساعت برای  حمل در روز و ده (10) ساعت برای حمل شبانه از خوراک  گرفته شوند. عدم رعایت این زمان پرهیز توسط مرغدار باعث می‌شود که به صلاحدید شرکت تا پنج درصد (5٪) از کل وزن تحویل شده در کامیون بعنوان افت در نظر گرفته شود .

مرغدار  باید در هنگام حمل در کامیون حضور داشته باشد و تمام تجهیزات اضافی را بردارد و  مراقبت مناسب از تمام تجهیزات و کاهش کبودی مرغ را انجام بدهد. 

39- مرغدار باید هزینه  مربوط به جوجه های گوشتی که به طور مستقیم به خودش مربوط می‌شود  (مثلاً  آسیب دیدگی پاها و سینه های مرغ ) را  به شرکت بازپرداخت کند و شرکت حق  کسر چنین هزینه ای را به قیمت فهرست فعلی از هر مبلغی که به مرغدار مربوط می‌شود دارد . چنین مرغ‌های گوشتی دچار کبودی یا اسیب دیده ظرف دو روز کاری در صورت درخواست در اختیار مرغدار قرار می‌گیرند ؛ جوجه های گوشتی آسیب دیده یا کبود شده باید در محل حمل در کامیون جدا شوند .

 40- . معمولاً مرغ های گوشتی زودتر از این موارد  برداشت نمی شوند:

حداقل چهل و دو (42) روزگی و حداکثر شصت و سه (63) روزگی از تاریخ تحویل

41-  در صورت تحویل گرفتن در درازای سی و پنج (35) تا چهل و دو (42) روزگی از زمان تحویل، همانطور که در بالا ذکر شد، بغیر از بلایای طبیعی ، شورش، اعتصاب، آشوب مدنی یا شرایط دیگر که خارج از کنترل شرکت است، مرغدار در موارد زیر توسط شرکت مورد جبران قرار می‌گیرد :

 42-  در صورت فروش مرغ گوشتی در بازار زنده ، نظارت بر فروش با حضور مرغدار انجام می‌شود.

43. مرغدار حق این را دارد که حداکثر 10 درصد از هر بار مرغ گوشتی را که از مزرعه خود خارج می‌شود ، وزن کند.

44. در صورت بروز هرگونه فاجعه ناشی از بلایای طبیعی، یا شورش یا اغتشاش مدنی، شرکت موافقت می‌کند 10درصد از هرگونه پول دریافتی از طریق پوشش بیمه ای را به مرغدار  به ازای  مرغ گوشتی نگهداری شده در مزرعه پرداخت کند. 

45 . مرغدار شخصی دارای استقلال  است و نماینده یا کارمند یا تحت تکفل شرکت نخواهد بود مگر با اجازه کتبی از شرکت و دارای شرایط لازم برای تکفل باشد و همچنین بدهی به نام شرکت  نداشته باشد .

46. تمام مرغ های گوشتی و خدمات ارائه شده بر اساس این قرارداد باید در مالکیت شرکت باقی بمانند و هیچ گونه بدهی، نگرانی، رسیدگی یا اتهامی از طرف طلبکاران مرغدار به مرغهای گوشتی پرورش یافته، ارتباط پیدا نکند  و بدون اجازه  شرکت ، مرغ‌ها فروخته و تحویل داده نمی‌شوند.

47. اگر مرغدار به هر دلیلی مجبور به مراقبت از خود شود یا تحت معالجه باشد ، تحت شرایط این قرارداد ، شرکت حق ورود به گله  مرغ گوشتی را برای مراقبت و رسیدگی های لازم و حق بازپرداخت هزینه ای را که از طرف مرغدار متحمل شده است، محفوظ می دارد و یا حق برداشتن پرندگان را در سنین بالاتر ، 

 استانداردهای زیر برای همه مرغداران اعمال خواهد شد:-

رعایت پروتکل های بهداشتی قرنطینه دامپزشکی 

6. استانداردهای مزرعه برای قرار دادن  در محل های روباز 

1- ساختار فیزیکی

الف- جاده:

جاده باید به گونه ای باشد که وسایل نقلیه شرکت (از جمله کامیون 10 تنی که برای حمل و نقل مرغ زنده استفاده می‌شود) بتوانند به راحتی دان  را تحویل دهند ، جوجه های گوشتی را تحویل بگیرند و غیره. همچنین وسیله نقلیه باید بتواند در یک فاصله معقول در مزرعه دور بزند .

ب- محل نگهداری مرغ ها (سالن ها):

گالوانیزه نباید هیچ گونه نشتی داشته باشد ، لبه ها باید به گونه ای باشد که  آب باران در سالن ها نشتی ندهد 

توری  باید به گونه ای نصب شود که شاهین و سایر پرندگان بزرگ وارد نشوند. برای جلوگیری از ورود موش و غیره باید از یک توری ظریف تر کمتر از 4 فوت درکل سالنها  استفاده شود. اولویت با سالن هایی است که کاملاً به  پرنده نفوذ ناپذیر باشند ، یعنی در جایی که حداکثر سیم توری 1 ¼ "استفاده می‌شود. همه سالنها  باید دارای اتاق غذای جداگانه باشند تا امکان ذخیره برای  سه (3) روز خوراک را در اوج تغذیه داشته باشند . اتاق تغذیه باید با سیم توری ساخته شود تا تهویه هوا آسان شود.

ج- محیط اطراف:

سمپاشی با مواد شیمیایی - حشره کش ها ، علف های هرز ، و غیره ... در هنگام حضور پرندگان نباید در اطراف سالن ها  انجام شود - به همین ترتیب ، علف های کوتاه نباید در اطراف سالن پرورش کشت شوند. محیط اطراف باید تمیز باشد و چمن کم شود تا تهویه هوا بیشتر شود. زهکش ها باید از سطح داخلی سالن ها  پایین تر باشند و سالنها  نباید در مناطق مستعد آفت قرار گیرند.

د- امنیت مرغ گوشتی:

اولویت با مزارع محل سکونت مرغدار خواهد بود. مزارع فاقد مرغداران  در قید حیات  قبل از مجاز شدن برای کار  باید تحت بازرسی امنیتی قرار گیرند.

2- درصد کارآمدی

الف -  فصل سرد - قرار دادن از نوامبر تا مارس

مزارع با تهویه های  کافی: 80٪ - 90٪

مزارع بدون تهویه یا  تهویه نامناسب: 70٪ - 80٪

ب- فصل گرم  - قرار دادن از آوریل تا اکتبر

مزارع با تهویه های کافی: 70٪ - 85٪

مزارع بدون تهویه  یا تهویه نامناسب: 60٪ - 75٪

توجه: تهویه های  کافی  یعنی یک (1) فن به مساحت 3000 فوت مربع هستند.

همچنین در تعیین درصد جانمایی به موارد زیر توجه می‌شود:

1. جهت سالن های ساخته شده در شمال  / جنوب با دیواره های کوتاه ، عصرها به دلیل غروب خورشید یک جا جمع می شوند و این به طور موثر ظرفیت سالن را کاهش می دهد.

2. سالن هایی با سابقه مرگ و میر بالا.

3. مزارع در مناطق جنگلی که درختانی مرتفع در مسیر جریان هوا وجود دارند

4. سالن هایی  با سقف کم در پیک (کمتر از 12 فوت) نباید بیش از 60٪ قرار داده شوند .

5.  سالن هایی که از سالن دیگر 40 فوت  فاصله دارند.

6. مزارع بزرگ که  سالن ها در آن نزدیک بهم ساخته شده اند.

7. مزارع بدون برق.

8. مزارع با مشکل جانوران شکاری (گربه ، موش ، جغد و غیره)

3-  الزامات کارگران

مزارع با دستگاه تمام اتوماتیک کامل: 100٪ خوراک دهنده و آبخور  اتوماتیک 

1 کارگر تا 20000 - 25000 پرنده.

مزارع با حالت نمیه اتوماتیک :

1 کارگر به ازای 15000 - 20،000 پرنده

مزارع با تجهیزات صد در صد دستی 

1 کارگر برای بیش از 15000 پرنده

 4- الزامات تجهیزات

ابخوری های کوچک  - 1 برای 100 پرنده

خوراک دهنده کوچک  - 1 برای 100 پرنده

ابخوری بزرگ  - 1 برای 100 پرنده

خوراک دهنده بزرگ  - 1 برای 100 پرنده

ابخوری نوک پستان - 1 برای 13 پرنده

خوراک دهنده خودکار - 1 برای 60 پرنده

5- ذخیره آب

منبع ذخیره آب در مدت زمان حداکثر سه (3) روز باید در مزارع و در اوج مصرف وجود داشته باشد.

6-کنترل کیفیت

شرایط در مزارع باید با  Supermix در دستیابی به مدیریت کیفیت کامل به ویژه در مناطقی که بر  HACCP و مسائل ایمنی مواد غذایی تأثیر دارند مطابقت داشته باشد.

7-تاریخچه مزارع

قبل از تصمیم گیری نهایی ، تاریخچه عملکرد مزرعه مورد توجه قرار می گیرد. این شرکت است که بنا به صلاحدید خود تصمیم نهایی را در مورد استقرار می گیرد.

دریافت شده از: نام عامل ................ جوجه ها در روز ............... و در سال ................. در محل  دفتر کسب و کار واقع شده است در

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

..............................................................................

گواهی می‌شود، این توافق نامه توسط هر دو طرف در روز و سال ذکر شده  نوشته شده است.

..........................................

امضا شده توسط

……………………………

نام با حروف بزرگ و مشکی         در حضور

و از طرف و گواهی شرکت 

نام عامل 

………………………………

امضا شده توسط مرغدار  در حضور

گواهی 

......................................................

نام با حروف بزرگ مشکی 

شناسه. # یا DP # .............................................. .