مردمک چشم تمامی گربه‌ها و مارها عمودی یا شکافی نیست. مردمک چشم گربه‌های خانگی در معرض نور شدید منقبض شده و به شکل عمودی در می‌آید. با این حال گربه‌سانان بزرگ مانند شیرها و ببرها مانند انسان مردمک چشم گرد دارند. مردمک چشم مارهایی مانند پیتون و بوآ نیز عمودی است اما بسیاری از گونه‌های دیگر مردمک گرد دارند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از آنا، میزان بسته شدن مردمک‌های عمودی یا شکافی در مقایسه با مردمک‌های عادی بیشتر است، بنابراین در طیف وسیع‌تری از تابش نور کار می‌کند.
نتایج مطالعات نشان در خصوص مارها نشان می‌دهد جانورانی که تنها طی روز فعال هستند، مردمک چشم شکافی یا عمودی ندارند. مردمک عمودی در نور زیاد، باعث افزایش افقی عمق میدان می‌شود. این امر توضیح می‌دهد چرا جانورانی که مردمک چشم عمودی دارند، معمولا در کمین شکار نمی‌نشینند، زیرا توانایی آنها در تشخیص حرکت طعمه ضعیف است.
مردمک چشم شکافی معمولاً در مهره‌دارانی دیده می‌شود که لنزهای چندکانونی دارند، مردم عمودی به جانور اجازه می‌دهد در نور شدید رنگ‌های بیشتری را ببیند.
