آیا شیر همیشه مفید است؟

حکیم مهر - یکی از سوال‌هایی که ممکن است برای همه پیش بیاید این است که حداکثر مصرف شیر در روز چند لیوان است؟ آیا کسی اجازه دارد که هر روز به جای آب هم شیر بنوشد یا نه؟

معمولا ورزشکاران بیش از هر ماده غذایی به شیر، بها می‌دهند، گاهی گوشت نمی‌خورند اما بطری بطری شیر را خالی می‌کنند.

هر یک لیوان شیر، حدود 250 تا 300 میلی‌گرم، کلسیم دارد و نیاز افراد به کلسیم از 1 سالگی به بعد حداکثر 5/2 گرم است که این میزان برابر با مصرف 6 تا 10 واحد شیر و لبنیات در روز است.

حالا اگر کسی روزی 1 لیتر (4 لیوان) شیر همراه مقداری ماست، دوغ، پنیر و کشک بخورد، مشکلاتی برایش به وجود می‌آید. ضمن این که در جامعه‌ی ما کمتر کسی پیدا می‌شود که بیشتر از 10 واحد لبنیات در طول روز مصرف کند!

اما نکته مهم در مورد مصرف شیر و لبنیات و دریافت کلسیم این است که در بدن ما همیشه باید تعادلی بین دریافت کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم برقرار باشد. به عبارت ساده‌تر اگر افراد در طول روز به اندازه کافی میوه و سبزی مصرف نکنند و پتاسیم و منیزیم لازم را به بدنشان نرسانند و از طرف دیگر، مدام شیر و لبنیات بخورند و دریافت کلسیم‌شان بالا برود، خطر به هم خوردن نسبت در مایع فضای بین سلولی‌شان به وجود می‌آید و در نتیجه دچار گرفتگی عضلانی می‌شوند.

البته با توجه به سرانه مصرف بسیار پایین شیر و لبنیات در کشورمان، به نظر نمی‌رسد که مشکلات اضافه دریافت کلسیم از طریق مصرف این گروه غذایی در بین مردم ما وجود داشته باشد.

این اتفاق ممکن است برعکس بیفتد و دریافت منیزیم و پتاسیم روزانه یک فرد از طریق خوردن میوه‌ها و سبزیجات فراوان بالا برود و او در طول روز به اندازه کافی هم شیر یا سایر لبنیات را مصرف نکند تا کلسیم کافی به بدنش برساند. در این صورت، ممکن است که فرد دچار تشنج بشود و نداند که این تشنج از کجا آمده است.

میزان شیر مورد نیاز افراد مختلف با هم تفاوت دارد:

* کودکان زیر 7 سال باید روزانه 5/1 لیوان شیر استفاده کنند.

* نوجوانان در سن رشد و بازه سنی 7 تا 12 سال باید دو لیوان شیر بنوشند.

* پسرها در سن بلوغ به 3 لیوان شیر در روز و دختران در این سن به 5/2 لیوان شیر در روز احتیاج دارند.

* خانم‌های شیرده و باردار باید روزی 5/3 لیوان شیر در رژیم غذایی خود داشته باشند و افراد بزرگ‌سال روزانه 2 لیوان شیر نیاز دارند.

البته به جای شیر می‌توان از مقادیر مشابه دیگر لبنیات نیز بهره برد. این گروه شامل موادی مانند: شیر، ماست، پنیر، کشک و بستنی است.

هر واحد از این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست یا 30 گرم پنیر یا یک چهارم لیوان کشک پاستوریزه یا 5/1 لیوان بستنی.