حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: افتتاح کلینیک تخصصی آبزیان جهاد دانشگاهی بهانه‌ای شد تا به سراغ مسئول راه‌اندازی این کلینیک برویم و از جزئیات این اتفاق، آگاهی بیشتری پیدا کنیم.
«دکتر احمد عرفان‌منش» در گفت‌وگو با حکیم مهر معتقد است دامپزشکانی که در حوزه آبزیان فعالیت می‌کنند، بعضی جاها خیلی قوی اما در بعضی استان‌ها ضعیف هستند: «قصد ما این است که یک اشتراک‌گذاری اطلاعات بین دامپزشکان انجام شود تا در جاهایی که مجموعه ضعیف است بتوانیم از دوره‌های آموزشی بهره‌مند شویم و سطح فعالیت دامپزشکان را کمی بالاتر بیاوریم. دامپزشکان اگرچه در حوزه طیور، دام بزرگ یا دام کوچک در سطح بالایی فعالیت می‌کنند اما در حوزه آبزیان کمی ضعف داریم؛ البته در کل دنیا به همین شکل است، اما در کشور ما این ضعف خیلی بیشتر است.»
از نظر او صنعت آبزیان نسبت به طیور نوپاست و شاید ۴۰ سال نسبت به صنعت طیور عقب است و قاعدتا خدمات آن هم عقب‌تر است: «متولی امر دامپزشکی آبزیان، مدتی شیلات بود و بعد به سازمان دامپزشکی آمد. متاسفانه این دوگانگی این مساله را حادتر کرد، به نحوی که وقتی وارد مزارع می‌شویم، می‌بینیم که ضعف دامپزشکی در ارائه خدمات مزرعه فوق‌العاده شدید است و زیان‌ده شده است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، هدف از راه‌اندازی کلینیک تخصصی آبزیان جهاد دانشگاهی چیست؟
اجازه دهید قبل از پاسخ به این سوال، کمی از ماموریت‌های جهاد دانشگاهی بگویم. جهاد دانشگاهی یک نهاد عمومی غیردولتی است که ماموریت آن ارتباط دانشگاه و صنعت است و عموما به حوزه‌هایی ورود می‌کند که باید در آنها کمی تخصصی‌تر عمل کرد. در واقع کاری را آغاز می‌کند و گسترش می‌دهد. وظیفه کلینیک تخصصی آبزیان این است که بتواند دامپزشکی آبزیان را توسعه دهد و کشور را از این باب کمی غنی‌تر کند. کمااینکه حدود ۱۵ سال پیش به حوزه واکسن‌های آبزیان ورود کردیم و محصول را به مزارع فرستادیم، اما متوجه شدیم که مشکل جای دیگری است و آن اینکه دامپزشکی در مزارع ضعف بسیار شدیدی دارد. لذا به این فکر افتادیم که در حوزه کلینیک آبزیان فعالیت کنیم و این مجموعه قصد دارد علاوه بر خدماتی که به صورت روتین در مزرعه ارائه می‌دهد، یک هاب یا مرکز باشد که بتواند دامپزشکان فعال در این حوزه را گرد هم جمع کند و تجربیات آنها را به اشتراک بگذارد. همچنین از طریق دوره‌های آموزشی، جلسات توجیهی و مشاوره‌ها، همکاری‌هایی را در سطح ملی ایجاد کند و بتواند دامپزشکی آبزیان را توسعه دهد.
حکیم مهر: فکر می‌کنید که در این زمینه چقدر موفق بودید و تا الان چه کارهایی کردید؟
فعالیت امروز ما به این شکل، قبلا وجود نداشت. ما به صورت پراکنده خدماتی را به مزرعه‌داران ارائه می‌کردیم و این کار انجام می‌شد. شاید دوستانی که در حوزه آبزی پروری فعالیت می‌کنند، مجموعه ما را از قبل بشناسند. این فعالیت‌ها در حوزه دامپزشکی محدود به چند کارگاه بوده اما با ایجاد این مرکز و کلینیک، قصد داریم که قوی‌تر عمل کنیم.
حکیم مهر: نقش دامپزشکان در کلینیک چیست و همکاری شما با آنها چگونه است؟
هر کس در حوزه دامپزشکی یک‌سری رشته‌ها را انتخاب می‌کند و در جامعه به فعالیت می‌پردازد. دامپزشکانی که در حوزه آبزیان فعالیت می‌کنند، بعضی جاها خیلی قوی اما در بعضی استان‌ها ضعیف هستند. قصد ما این است که یک اشتراک‌گذاری اطلاعات بین دامپزشکان انجام شود تا در جاهایی که مجموعه ضعیف است بتوانیم از دوره‌های آموزشی بهره‌مند شویم و سطح فعالیت دامپزشکان را کمی بالاتر بیاوریم. دامپزشکان اگرچه در حوزه طیور، دام بزرگ یا دام کوچک در سطح بالایی فعالیت می‌کنند اما در حوزه آبزیان کمی ضعف داریم، البته در کل دنیا به همین شکل است، اما در کشور ما این ضعف خیلی بیشتر است.
حکیم مهر: چرا؟
به دو دلیل؛ یکی اینکه صنعت آبزیان نسبت به طیور نوپاست و شاید ۴۰ سال نسبت به صنعت طیور عقب است و قاعدتا خدمات آن هم عقب‌تر است. دوم اینکه متولی امر دامپزشکی آبزیان، مدتی شیلات بود و بعد به سازمان دامپزشکی آمد. متاسفانه این دوگانگی این مساله را حادتر کرد، به نحوی که وقتی وارد مزارع می‌شویم، می‌بینیم که ضعف دامپزشکی در ارائه خدمات مزرعه فوق‌العاده شدید است و زیان‌ده شده است.
حکیم مهر: در کلینیک آبزیان همکاری با دامپزشکان عمومی بیشتر مدنظر شماست یا دامپزشکان متخصص؟
در کلینیک شرایط به گونه‌ای است که هرکس تجربه بیشتری داشته باشد، فعالیت بیشتری می‌کند و این فعالیت به شکل منطقه‌ای است. یعنی به این شکل نیست که بگوییم متخصصین در حال خدمات‌دهی به مراکز آبزی‌پروری هستند. ما در حوزه آبزی‌پروری دامپزشکان عمومی داریم که از متخصصین قوی‌تر عمل می‌کنند. اما در بخش بالین حوزه آبزیان خیلی ضعف داریم. در هر صورت هر کس که فعالیت کند، تجربه داشته باشد و علاقه‌مند باشد، مدنظر ماست و البته ما نیرویی را جذب نمی‌کنیم، بلکه به نوعی با آنها همکاری خواهیم کرد و سعی می‌کنیم آنها را در حوزه بالین رشد دهیم.
حکیم مهر: تعامل شما با سازمان دامپزشکی یا نظام دامپزشکی چگونه است؟
بخشی از ساختار کلینیک تخصصی آبزیان، حاصل هدایت و توصیه دوستان سازمان دامپزشکی و همچنین نظام دامپزشکی است. به هر حال آنها هم این ضعف در حوزه را احساس کردند.
حکیم مهر: آقای دکتر، آیا فعالیت کلینیک به نوعی موازی‌کاری یا ورود به حیطه کاری دامپزشکان به حساب نمی‌آید؟
در حوزه‌های دیگر جهاد دانشگاهی نیز این موضوع مطرح بود. اما در ادامه و با سنجش مقیاس عملکرد، مردم جامعه مشاهده کردند که جهاد دانشگاهی قصد دخالت در کاری را ندارد. این مجموعه قرار است فراتر از آن چیزی که الان انجام می‌شود، کار کند. اتفاقا اینکه بخش خصوصی با این مجموعه همکاری کند، به نوعی منجر به ارتقای بخش خصوصی می‌شود و دوستان بخش خصوصی بیشتر می‌توانند کار کنند. کمااینکه ما قبلا هم این کار را کردیم. مثلا در یکی از استان‌ها با یکی از دوستان دامپزشک کار می‌کردیم که از ما خواسته بود برای حل مشکلی به آنجا برویم. ایشان در کنار ما روش‌های کار را یاد گرفت و الان نیز گاهی به من یادآوری می‌کند که ۶۰ درصد محصولاتش را با کمک ما به دست آورده است. منظور بنده این است که این فعالیت در جهت ارتقای دوستان است. متاسفانه الان دامپزشکی آبزیان خیلی ضعیف‌تر از آن است که کسی بگوید بخش خصوصی به شکل قوی فعالیت می‌کند و بخش نهاد عمومی آمده و می‌خواهد جای او را بگیرد. وقتی بخش خصوصی ارتقا پیدا کرد، قاعدتا چرخش‌هایی را خواهد داشت و قاعدتا از حالت اینکه کلینیک باشد و فقط به ویزیت بسنده کند، خارج می‌شود. همین که دامپزشکی آبزیان قوی شود، کلینیک کار دیگری را ادامه خواهد داد.
حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...
از شما و کلیه اصحاب رسانه که زحمت انعکاس این اطلاعات را می‌کشند، تشکر کنم. امیدواریم همچنان ما را حمایت کنید تا بتوانیم آن چیزی را که هدف مجموعه جهاد دانشگاهی است، در ارتقای حوزه بهداشت و بیماری‌های آبزیان و همچنین صنعت آبزی‌پروری به منصه ظهور برسانیم. متاسفانه بهره‌وری بخش زیادی از آبزی‌پروری ما فوق‌العاده پایین است و خیلی یبشتر از آنچه استانداردهای جهانی زیان می‌دهیم. این زیان به این شکل نیست که بگوییم بخش خصوصی یک زیان دیده و تمام شده است، بلکه این زیان به محیط زیست وارد می‌شود. با افزایش عملکرد بهداشتی مزارع ما انتظار داریم که این مشکلات کمتر برای کشور به وجود آید، چه به لحاظ بهره‌وری و چه به لحاظ محیط زیستی. در هر صورت درهای صادرات هم به روی محصولات گشاده‌تر می‌شود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
وظیفه جهاد دانشگاهی دخالت در امر درمان هست؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ 
