حکیم مهر - گروهی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز اقدام به راه اندازی آزمایشگاه مرجع مطالعات مولکولی سل در جنوب کشور کردند که این آزمایشگاه قادر به تشخیص بیماری و مقاومتهای دارویی ضد سل در کمتر از 10 ساعت است.
مهندس احسان فرزان فر از محققان این پروژه با اشاره به میزان شیوع بیماری سل در کشور افزود: با توجه به هم مرز بودن ایران با کشورهای افغانستان و پاکستان در بخشهایی از آن این بیماری شیوع دارد که گاه به صورت اپیدمی بروز می کند.
وی با اشاره به وضع موجود در زمینه تشخیص و درمان بیماران مبتلا به سل در کشور توضیح داد: تشخیص آزمایشگاهی سل بر اساس انجام آزمایشگاه اسمیر از طریق کشت در محیطهای آزمایشگاهی صورت می گیرد که حساسیت تشخیصی روش اول به شرط رعایت اصول علمی تا 60 درصد در مدت 2 ماه است و در صورت بررسی های مقاومت دارویی و آنتی بیوگرام 2 ماه دیگر به این زمان اضافه می شود.
فرزان فر ادامه داد: باکتری مولد بیماری سل، "میکوباکتریوم توبرکلوزیس" نام دارد که بسیار دیر رشد است به این معنی که در محیط کشت 2 ماه طول می کشد تا تشکیل کلون دهد و مشخص شود که فرد مبتلا به بیماری سل است یا خیر.
این محقق با بیان اینکه نمونه های خلط و یا برنش برای تشخیص از سایر استانها به تهران ارسال می شود، خاطر نشان کرد: تاخیر در تشخیص سل در افراد مبتلا، ورود غیر قانونی افاغنه به کشور و وجود ریز گرد وغبار منجر به بروز وسیع بیماری سل در جنوب کشور شده است از این رو نیاز به آزمایشگاه مرجعی بود تا بتوان به سرعت افراد مبتلا را شناسایی کرد.
فرزان فر از ایجاد آزمایشگاه منطقه ای مطالعات مولکولی سل در جنوب کشور از سوی دانشگاه علوم پزشکی شیراز خبر داد و یادآور شد: با تجهیزاتی که برای این آزمایشگاه خریداری شد، قادر به تشخیص این بیماری در کمتر از 10 ساعت هستیم.
وی تشخیص مقاومت دارویی را یکی از بخشهای این آزمایشگاه مرجع نام برد و اضافه کرد: سالانه حدود 250 بیمار مسلول جدید در استان فارس تشخیص داده می شود که برای 30 درصد آنها پس از انجام آزمایشهای اختصاصی برای تعیین مقاومتهای دارویی ضد سل (مقاومت های مولتیپل)، مقاومت دارویی مشاهده می شود.
وی مقاومت دارویی را ناشی از ایجاد تغییرات در ژنوم باکتری سل دانست و گفت: این جهش در ژنوم باکتری باعث می شود که آنتی بیوتیک های بیماری سل مانند ریفامپین (rifampin) در بدن بیمار بی اثر شود با راه اندازی این مرکز از ابتلا افراد سالم به انواع خطرناک سل مقاوم به دارو جلوگیری می شود.
محقق این پروژه با بیان اینکه در حال حاضر در انتهای ماه سوم درمان قادر به تشخیص مقاومت دارویی در بیماران هستیم، ادامه داد: با راه اندازی این بخش از آزمایشگاه در آینده می توانیم در مراحل اولیه بیماری و یا در انتهای ماه اول و یا دوم درمان مقاومت به دارو را در بیماران تشخیص دهیم.
مگر اینکه علوم پزشکی به داد ما دامپزشکان برسه... 
