حکیم مهر: در تاریخچه تکامل اسب ایران، پیدایش اسب کرد را مستقیماً به 500 سال پیش از میلاد مسیح و به اسبهای معروف نیسایی مرتبط میدانند. در تاریخ آمده در آن زمان در دامنههای سلسله کوههای زاگرس در منطقهای به نام نسا اسب کرد وجود داشته است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، اسب کرد حیوانی بسیار باهوش، مطیع و صبور است و یکی از نژادهای اصیل و بومی ایران است که اسبی پر نفس و پر استقامت بوده و در مقابل سرما و گرما، مقاومت مناسبی دارد.
اسب کرد با توجه به خصوصیات ظاهری و تواناییهای خود، به تیرههای متفاوتی مانند جاف، افشاری، سنجابی و... تقسیم میشود. تیره جاف، بیشترین جمعیت را دارد و بیشتر به رنگ سیاه و سفید بوده و اغلب مورد توجه انسان ها قرار داشته و در کرمانشاه موجود است.
تیره افشاری، دومین جمعیت اسب کرد را دارد و عمدتاً کهر و قره کهر هستند. تیره سنجابی، نیز عمدتاً کرنگ و نیله و به ندرت سمند هستند و در منطقه کرمانشاه و اسلامآباد وجود دارد.
طبق نوشتههای قدیمی جهانگردان و مورخین از هرودت گرفته تا تحقیقات معاصر پراکندگی اسب کرد در اقصی نقاط دنیا گزارش شده است.
عمدتاً اسب کرد در منطقه کرمانشاه و مناطق اطراف آن و استانهای آذربایجانغربی و قسمتی از زنجان(سلطانیه)، لرستان، کردستان و اصفهان پراکنده است. این نژاد به کشورهای همجوار(عراق، ترکیه و قسمتی از جمهوری آذربایجان) انتقال یافته و جمعیت مناسبی را تشکیل داده است.
اسب کرد با همه زیبایی ها و توانش تاکنون در هیچ جای دنیا به ثبت نرسیده و این موضوع می تواند آسیب های زیادی را متوجه این اسب باصلابت کرده و حتی آن را در معرض انقراض قرار دهد.
در حال انجام مراحل ثبت خط خونی و ثبت جهانی اسب کرد هستیم
«نادر پرور» معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به در دست اقدام بودن ثبت جهانی اسب کرد، اظهار کرد: در حال انجام مراحل ثبت خط خونی و ثبت جهانی اسب کرد هستیم.
پرور با بیان اینکه از سال 1397 تاکنون تعداد 145 سر اسب جهت انجام عملیات ژنوتایپینگ و ثبت خط خونی اسب کرد نمونه گیری خون و مو شده اند که جواب نمونه های سال 1397 به تعداد 68 نمونه به داخل کشور ارسال شده، گفت: در سال جاری هم تعداد 77 نمونه خون و مو گرفته شده و قرار است توسط موسسه تحقیقات علوم دامی کشور به آزمایشگاه مرجع در خارج از کشور ارسال شود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه با بیان اینکه تمامی اسبهای انتخابی توسط فدراسیون اسب سواری، انجمن نژادی اسب کرد، هیئت سوارکاری و راهبر زنجیره ارزش اسب کرد استان بررسی و انتخاب شده اند، گفت: برای تمامی اسب ها ابتدا آزمایش DNA و میکروچیپ گذاری را با هزینه خود اسب داران در داخل کشور انجام داده ایم، اما نمونه ها برای انجام آزمایشات ژنوتایپینگ به خارج از کشور ارسال می شود که البته هزینه آزمایشات ژنوتایپینگ در خارج از کشور توسط سازمان جهاد کشاورزی پرداخت شده که برای هر سر اسب حدود 150 دلار است.
وی یادآور شد: تمامی نمونه گیری ها توسط شرکت طرف قرارداد و مورد تایید موسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شده و قرار است آزمایش ژنوتایپینگ روی 70 هزار آلل اسبها مورد بررسی قرار گیرد.
وی ابراز امیدواری کرد: با اقدامات در دست اقدام به زودی شاهد ثبت جهانی اسب کرد بوده و از این طریق زمینه توسعه صنعت اسب کرد را فراهم کنیم.
کرمانشاه بیشترین جمعیت اسب کرد را دارد
پرور در ادامه اشاره ای هم به جمعیت اسب کرد در استان کرمانشاه داشت و گفت: استان کرمانشاه بیشترین جمعیت اسب کرد را در اختیار دارد.
وی افزود: بر اساس آمار ارسالی از شهرستانها حدود 1670 سر اسب کرد در استان از لحاظ فنوتیپ و شجره پدر و مادر موجود است.
وی ادامه داد: 1476 سر اسب در قالب 34 مرکز پرورش اسب و باشگاه سوارکاری در شهرستان های کرمانشاه، گیلانغرب، هرسین، اسلام اباد غرب، پاوه، جوانرود، روانسر، سنقر و صحنه موجود بوده و 194 سر اسب نیز در قالب 74 واحد پرورش اسب روستایی در استان داریم.
امکان از دست رفتن "اسب کرد" به عنوان یک گونه کمیاب دور از انتظار نیست
شهرام اکامی یکی از پرورش دهندگان اسب کرد در استان کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به ریشه دار بودن اسب کرد، افزود: با وجود ظرفیت های بالای اسب کرد، اما در دنیا آن را به رسمیت نمی شناسند و اسب هایی همچون اسب عرب ،ترکمن، خزری و ... شناخته شدهتر از اسب کرد هستند.
اکامی از کرمانشاه به عنوان مهد اسب کرد یاد کرد و افزود: اگرچه استان های دیگر هم اسب کرد دارند، اما بیشترین جمعیت آن در استان کرمانشاه است و با توجه به مرزی بودن استان کرمانشاه می توان با ثبت جهانی و سپس سرمایه گذاری در زمینه اسب کرد، ارزآوری قابل توجهی را برای استان به ارمغان آورد.
وی با بیان اینکه اسب کرد یکی از قدرتمندترین اسب های دنیا است، تاکید کرد: اسب کرد ویژگی های منحصر به خود را داشته و اگر ثبت جهانی شود می تواند منشا یک تحول بزرگ در اشتغالزایی و ارزآوری برای استان و کشور باشد.
وی با بیان اینکه ثبت جهانی شدن می تواند اسب کرد را به جهانیان معرفی کند، گفت: اگر اسب کرد در جهان ثبت شود بهراحتی میتوان با صادر کردن آن به کشورهای دیگر از سود زیادی بهره گرفت و در کنار این موضوع میتوان برای جوانان، اشتغالزایی کرد، چون هماکنون بسیاری در جهان از طریق همین راه درآمدزایی میکنند، لذا باید مسئولان بیشتر به بحث ثبت اسب کرد در جهان توجه کنند، چون اسب کرد در دنیا کمیاب است و این روند بهگونهای میباشد که اگر به این بحث بیتوجهی شود امکان از دست رفتن این گونه کمیاب دور از انتظار نیست.
اکامی در ادامه انتقادی هم از برگزار نشدن مسابقات زیبایی اسب در استان داشت و گفت: بجز دو باری که در سالهای گذشته مسابقات زیبایی اسب برگزار شد، دیگر این نوع مسابقات در کرمانشاه برگزار نشده، در حالی که اسب کرد آنقدر ظرفیت دارد که می توان مسابقات زیبایی اسب را دو بار در سال برگزار کرد و از قِبَل آن هم اشتغال زایی قابل توجهی را در استان ایجاد کرد.