حکیم مهر - صبح دوشنبه یازدهم مهرماه سالجاری با حضور دکتر محمود احمدی نژاد از پنج دستاورد جدید در زمینه فناوری نانو در محل نهاد ریاست جمهوری رونمایی شد.
این دستاوردهای جدید، شامل چهار نوع از تجهیزات آزمایشگاهی و یک نوع نانو دارو است و در چهارمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو برای بازدید عموم ارائه می‌شود.
دستگاه تعیین سطح ویژه نانومواد (BET) با قابلیت تعیین مشخصات مواد نانوساختار، دستگاه زدایش عمیق یونی (DRIE) با قابلیت ایجاد ساختارهای میکرومتری و نانومتری بصورت عمودی و عمیق، الکتروفورز موئین، با قابلیت شناسائی کیفی و کمی داروها، دستگاه اسپکت حیوانی (HiReSPECT) با قابلیت تصویربرداری از حیوانات کوچک و نانوداروی سیناداکسوزوم، پنج دستاوردی هستند که امروز با حضور رئیس جمهور رونمایی شدند.
از ویژگی‌های دستگاه تعیین سطح ویژه نانومواد (BET) می‌توان به کاربرد آن در تعیین مشخصات کاتالیست‌ها، نانوکاتالیست‌ها، جاذب‌ها و غشاها (انواع مختلف من جمله مواد نانو متخلخل)، نانوالیاف، نانولوله‌ها و لایه‌های نازک اشاره کرد. این دستگاه یکی از پرکاربردترین دستگاه‌ها در تعیین مشخصات مواد نانوساختار از جمله نانوذرات فلزی، اکسید فلزی، سولفیدی، نانو لوله‌ها، نانوالیاف و نانوجاذب‌ها است.
دستگاه الکتروفورز موئین مدل CEP 1000 بر پایه ی کروماتوگرافی کار می کند ولی به جای استفاده از لوله های معمولی از لوله هایی با قطر 70 تا 100 میکرومتر در آن استفاده می شود. سیال مورد بررسی با اعمال ولتاژ در این لوله ها جریان می یابد و اجزای آن در طول مسییر از هم جدا می شوند. این دستگاه با داشتن ویژگی‌هایی چون زمان تجزیه و تحلیل کم و بازدهی بالا، نیاز به حداقل مقدار نمونه و حلال‌های مورد نیاز، می‌تواند نیاز بسیاری از آزمایشگاه‌ها را برطرف کند. این سیستم، محدوده وسیع و متنوعی از صنایع مانند آنالیزمواد غذایی، داروئی، بیولوژیکی، تجزیه و تحلیل آلودگی‌های محیط زیست و مشخصه‌یابی نانو مواد را پوشش می‌دهد.
دستگاه زدایش عمیق یونی DRIE، قابلیت ایجاد ساختارهای میکرومتری و نانومتری بصورت عمودی و عمیق را دارد. زدایش موادی چون Si، Si3N4، SiO2 و ساخت نانوسیم‌ها و نانو حفره‌ها به عنوان لایه فعال در آشکار سازهای نوری، نانو حسگرهای نیرو و گاز، ادوات بر مبنای کریستال‌های فوتونی، منابع نوری، سوزن AFM و ادوات میکروالکترومکانیکی همچون ریزشتاب سنج‌ها، ریز فشارسنج‌ها، ژیروسکپ‌های میکرومتری، با استفاده از این دستگاه امکان‌پذیر است. استفاده از گازهای مناسب در این دستگاه همچنین نیاز به پلیمرها را منتفی ساخته و از طرف دیگر ساختارهای بسیار منحصر به فردی نیز ایجاد می‌کند.
تصویربرداری از حیوانات کوچک شاخه جدیدی از تصویربرداری است که با استفاده از دستگاه اسپکت حیوانی (HiReSPECT) امکان‌پذیر خواهد بود. عملکرد این دستگاه بدین ترتیب است که رادیودارو یا نانوداروی مورد نظر در رگ موش تزریق می‌شود و سپس دستگاه با سیستم آشکارسازی خود تعدادی تصویر دوبعدی از زوایای مختلف در بازه 360 درجه از موش تهیه می‌کند. سپس یک نرم‌افزار کامپیوتری با استفاده از داده‌های به‌دست آمده، یک تصویر سه‌بعدی از نحوه و میزان پراکندگی دارو در موش را بازسازی خواهد کرد.
نانوداروی سیناداکسوزوم یک نوع آنتی بیوتیک است که در انواع سرطان ناحیه شکمی کاربرد دارد. عملکرد این دارو به گونه‌ای است که داکسیل به DNA متصل شده و ساخت اسید نوکلئیک را مهار می‌کند.
دوکسوروبیسین که برای درمان سرطان استفاده می شود، درواقع یک سم سلولی است که چون انتخابی عمل نمی کند، غلظت آن در بافت های سالم و توموری تقریبا برابر است. در نانوداروی جدید، این ماده درون نانو کپسول های لیپوزومی محبوس می شود تا هم اثرات جانبی آن کاهش یابد هم اثرگذاری دارویی آن بالا رود. قطر این نانو دارو در حدود 100 نانومتر است و علاوه بر اینکه کوچکی آن برای ورود به بافت پرعروق تومورها مناسب است، توانایی انتقال یک حجم قابل توجه از دارو را نیز دارد. همچنین حلالیت بهتر دارو، سمیت کمتر، مدت زمان بیشتر باقی ماندن در سلول هدف و تسهیل ورود به داخل سلول از دیگر مزایای آن عنوان شده است.
چهارمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو در روزهای 13 الی 17مهرماه سال جاری در محل سالن خلیج فارس نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود.
