حکیم مهر: مطالعات روی حیوانات نشان داده است که روزانه فقط ۳ دقیقه امواج فراصوت متمرکز می‌تواند سطح گلوکز خون را در حالت عادی نگه دارد و آزمایش‌های اولیه انسانی این روش درمانی هم اکنون در حال انجام است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، تحقیقات جدید و امیدوارکننده، امکان درمان دیابت نوع ۲ را بدون دارو افزایش داده است.
محققان در سه مدل حیوانی مختلف نشان داده‌اند که چگونه شلیک‌های کوتاه امواج فراصوت با هدف قرار دادن خوشه‌های خاصی از اعصاب در کبد می‌تواند به طور موثر سطح انسولین و گلوکز را کاهش دهد.
گروهی متشکل از محققان دانشکده پزشکی "ییل"، دانشگاه "کالیفرنیا لس‌آنجلس" و مؤسسه تحقیقات پزشکی "فینشتاین "(Feinstein) ، یک روش منحصر به فرد امواج فراصوت غیرتهاجمی طراحی شده برای تحریک اعصاب حسی خاص را در کبد نشان دادند. این فناوری، "تحریک فراصوت متمرکز محیطی "(pFUS) نامیده می‌شود و به شلیک‌های فراصوت بسیار هدفمند اجازه می‌دهد تا به منطقه خاصی حاوی اعصاب هدایت شوند.
محققان می‌گویند ما از این تکنیک برای تحریک ناحیه‌ای از کبد به نام "پورتا هپاتیس" استفاده کردیم. این ناحیه حاوی شبکه عصبی کبدی است که اطلاعات مربوط به وضعیت گلوکز و مواد مغذی را به مغز منتقل می‌کند، اما مطالعه آن تاکنون دشوار بوده است، زیرا ساختارهای عصبی آن برای تحریک جداگانه با الکترودهای قابل کاشت، بسیار کوچک هستند.
مطالعه جدید منتشر شده نشان می‌دهد که این شلیک‌های کوتاه هدفمند در این ناحیه از کبد با موفقیت شروع "هیپرگلیسمی" را معکوس کرد. "هیپرگلیسِمی" وضعیتی است که در آن مقادیر زیاد از حد گلوکز در پلاسمای خون موجود است و موجب "هیپوکالمی" می‌شود. این درمان در سه مدل حیوانی مجزا شامل موش‌ها و خوک‌ها برای درمان دیابت موثر بود.
متأسفانه در حال حاضر داروهای بسیار کمی وجود دارند که سطح انسولین را کاهش می‌دهند. اگر این آزمایشات بالینی جدید و در حال انجام، نتایج پیش بالینی تاکنون گزارش شده در این مقاله را تایید کند و امواج فراصوت بتواند برای کاهش سطح انسولین و گلوکز مورد استفاده قرار گیرد، این روش یک درمان هیجان انگیز و کاملا جدید به گزینه‌های درمانی فعلی برای بیماران مبتلا به دیابت اضافه خواهد کرد.
این مطالعه نشان داد که روزانه تنها ۳ دقیقه امواج فراصوت متمرکز برای حفظ سطح طبیعی گلوکز خون در حیوانات دیابتی کافی است.
در حال حاضر مطالعات بر روی انسان در حال انجام است تا مشخص شود آیا این روش به اندازه مطالعات حیوانی بر روی انسان نیز موثر است یا خیر.
اما موانع دیگری نیز در راه استقرار بالینی گسترده این روش وجود دارد که فراتر از اثبات کارکرد آن است. ابزارهای فراصوت فعلی مورد استفاده برای انجام این نوع تکنیک، به تکنسین‌های آموزش دیده نیاز دارند. محققان می‌گویند این فناوری قابل ساده‌سازی و خودکارسازی است، به گونه‌ای که در آینده می‌تواند توسط بیماران در خانه استفاده شود، اما قبل از اینکه این درمان این‌چنین به طور گسترده به کار گرفته شود، باید توسعه یابد.
محققان در مقاله خود نوشته‌اند: کاوشگرهای فراصوت پوشیدنی نیاز به جابجایی دستی کاوشگر را در حین استفاده به حداقل رسانده است و نرم افزار تشخیص هدف آناتومیک خودکار برای فعال کردن ردیابی هدف در زمان واقعی با استفاده از مدل‌های شبکه عصبی در دسترس است. این پیشرفت‌ها ممکن است امکان توسعه سیستم‌های فراصوت پوشیدنی جدید را فراهم کند که می‌تواند توسط کاربران غیر متخصص استفاده شود و امکان استفاده بیشتر در برنامه‌ها و تنظیمات بالینی را فراهم کند.
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که این مطالعه توسط محققان شرکت "جنرال الکتریک" تأمین مالی و هدایت شده است. بنابراین اگر کسی منابعی برای توسعه نوعی دستگاه فراصوت هدفمند کوچک برای استفاده در خانه به عنوان درمان دیابت در اختیار داشته باشد، همین شرکت است.
"کریستوفر پولئو" نویسنده مسئول این مطالعه و مهندس ارشد زیست پزشکی در بخش تحقیقات شرکت "جنرال الکتریک" می‌گوید این نوع روش‌های جدید غیردارویی می‌توانند در آینده جایگزین تعدادی از درمان‌های دارویی شوند.
وی افزود: ما اکنون در حال آزمایش‌های انسانی با گروهی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ هستیم و آزمایش بالینی این روش را آغاز کرده‌ایم. استفاده از امواج فراصوت می‌تواند در نحوه استفاده و کاربرد داروهای بیوالکترونیک برای بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲ در آینده، بازی را تغییر دهد.
سایر محققان در تفسیر این یافته‌های جدید کمی محتاط‌تر هستند. نظر سردبیران مجله Nature Biomedical Engineering در مورد این تحقیق، این است که این نوآوری در نهایت می‌تواند به نوع جدیدی از درمان دیابت منجر شود، اما قبل از رسیدن به این مرحله، کارهای بسیاری مورد نیاز است.
همانطور که محققان در مدل‌های حیوانی مختلف نشان می‌دهند، شلیک‌های فراصوت متمرکز روی شبکه عصبی کبدی می‌تواند هموستاز گلوکز را بازیابی کند، بر ارتباط درمانی مسیرهای عصبی مغز-کبد تأکید می‌کند و در نهایت می‌تواند یک درمان غیرتهاجمی جایگزین برای دیابت نوع ۲ و سایر شرایط متابولیک بدن باشد که این رویکرد، مستلزم آزمایش بیشتر در حیوانات بزرگ‌تر و سپس انسان‌ها است.
"ریچارد بنینگر" محقق دیابت از پردیس پزشکی دانشگاه "کلرادو آنشوتز"، این مطالعه جدید را نمایشی بسیار کامل از چگونگی استفاده از امواج فراصوت برای بهبود و درمان دیابت نامید.
"بنینگر" که در این تحقیق جدید مشارکت نداشته است، می‌گوید: نویسندگان این مطالعه توصیف دقیقی برای چگونگی برگشت هیپرگلیسمی در چندین بافت محیطی و مرکزی و در چندین مدل حیوانی ارائه می‌دهند. این رویکرد نشان دهنده یک الگوی جدید برای درمان دیابت است.
البته نباید از این نکته غافل شد که یک مطالعه اولیه موفق حیوانی می‌تواند به این معنی باشد که ما سال‌ها از کاربرد بالینی یک روش درمانی در دنیای واقعی فاصله داریم. در هر حال این تیم تحقیقاتی می‌گوید مطالعات پیش‌بالینی برای بررسی دوزها و مدت زمان‌های مختلف بکارگیری این روش درمانی انجام شده است و مطالعات اولیه روی انسان نیز آغاز شده است و انتظار می‌رود نتایج اولیه آن در اواخر سال جاری ارائه شود.
این مطالعه جدید در مجله Nature Biomedical Engineering منتشر شده است.
