جزئیات چگونگی ذخیره بافت توله یوزپلنگ تلف‌شده برای شبیه‌سازی در آینده از زبان متخصص جراحی دامپزشکی

حکیم مهر: مسئول بخش دامپزشکی بانک بافت و سلول‌های دامی پژوهشگاه رویان بیان کرد: ما حدود پنج سال پیش تفاهم‌نامه‌ای با محیط زیست امضا کردیم که اگر حیوانی دچار آسیب یا ضایعه شد، پوست، بیضه یا تخمدان آن حیوان را برای ما ارسال کنند، تا در آینده بتوانیم از ژنوم و سلول‌های زایای آن برای شبیه‌سازی استفاده کنیم، اما در حال حاضر فناوری شبیه‌سازی یوزپلنگ به دلیل پیچیدگی روند تخمک‌گذاری و لقاح این موجودات وجود ندارد. برنامه ما این است که در آینده به این فناوری برسیم و با شبیه‌سازی حیوانی را تولید و به باغ وحش ارسال کنیم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «دکتر مصطفی حاجی نصراله» با بیان این که پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی سال‌هاست در حوزه شبیه‌سازی حیوانات فعالیت می‌کند، گفت: رویان به فناوری شبیه‌سازی در برخی حیوانات مانند مارال ایرانی و بز رسیده است، اما شبیه‌سازی گربه‌سانان بسیار متفاوت است و تاکنون در دنیا گزارشی مبنی بر تولید حیوان گربه‌سان از شبیه‌سازی اعلام نشده است. جنین‌های مصنوعی گربه در رویان تولید شده و به رحم گربه انتقال یافته و این پروژه تا همینجا پیش رفته است. در کنار این موضوع در پژوهشگاه رویان، بانکی به عنوان بانک بافت و سلول‌های دامی وجود دارد. سلول حیواناتی که دچار آسیب می‌شوند و ارزشمند هستند را در این بانک فریز و نگهداری می‌کنیم. یکی از این حیوانات، یوزپلنگ است.

این متخصص جراحی دامپزشکی درباره همکاری پژوهشگاه رویان با سازمان حفاظت از محیط زیست گفت: ما حدود پنج سال پیش، تفاهم‌نامه‌ای با محیط زیست امضا کردیم که اگر حیوانی دچار آسیب یا ضایعه شد، پوست، بیضه یا تخمدان آن حیوان را برای ما ارسال کنند، تا در آینده بتوانیم از ژنوم و سلول‌های زایای آن برای شبیه‌سازی استفاده کنیم، اما در حال حاضر فناوری شبیه‌سازی یوزپلنگ به دلیل پیچیدگی روند تخمک‌گذاری و لقاح این موجودات وجود ندارد. برنامه ما این است که در آینده به این فناوری برسیم و با شبیه‌سازی حیوانی را تولید و به باغ وحش ارسال کنیم. حیوان شبیه‌سازی‌شده به طبیعت باز نمی‌گردد.

وی ادامه داد: براساس تفاهم‌نامه‌ای که با سازمان حفاظت از محیط زیست داریم در هر جا که حیوان در حال انقراض و ارزشمندی تلف می‌شود، همکاران محترم محیط زیست، نمونه بافت یا پوست آن را برای ما ارسال می‌کنند، ولی نکته اساسی که در این زمینه وجود دارد، زمان انتقال است. این بافت باید کمتر از ۲۴ ساعت پس از تلف شدن حیوان، به ما رسانده شود؛ بعضا مشکلاتی در این زمینه وجود دارد مانند این که زمان پیدا کردن حیوان طولانی می‌شود. زمان رسیدن بافت قطعا بر نتایج تحقیقات اثرگذار است.

حاجی نصراله درباره اعضای مورد نیاز حیوان برای ذخیره گفت: فقط در حد یک سانتی‌متر از پوست حیوان، بافت‌های زایا مانند بیضه و تخمدان برای ذخیره‌سازی در بانک بافت و سلول مناسب هستند. اگر بتوانیم از بافت بیضه، اسپرم و از بافت تخمدان، تخمکی جدا کنیم، شاید بتوانیم از طریق آی‌وی‌اف (IVF) در آزمایشگاه، لقاحی انجام دهیم و جنینی تولید کنیم. این پروسه فعلا در قالب تحقیقات است و نیاز به پژوهش‌های بیشتری داریم. در حال حاضر نکته مهم این است که بتوانیم بافت یا پوست حیوان را حفظ کنیم. در گذشته، نمونه یک نوع گربه وحشی و طوطی هم برای ما ارسال و بافت آنها ذخیره شد.

به گفته وی، نمونه تخمدان این توله یوزپلنگی که اخیرا تلف شد هم برای این نهاد ارسال و اکنون فریز شده است.

حاجی نصراله در پاسخ به پرسشی درباره دلیل فریز کردن تخمدان حیوانات گفت: در زمانی که اندام‌های زایا حیوان را دریافت می‌کنیم، نمی‌توانیم تخمک یا اسپرم را خارج کنیم. برای این که بتوانیم تخمک و اسپرم را از تخمدان یا بیضه جدا کنیم، نیاز به طی کردن فرآیندهایی بر روی تخمدان یا بیضه است تا بتوانیم تخمک یا اسپرم را فریز کنیم. از آن جایی که هنوز به مرحله‌ای نرسیدیم که بتوانیم از اسپرم یا تخمک استفاده کنیم، مجبوریم بافت را فریز کنیم. ما تخمدان را فریز می‌کنیم تا زمانی که به فناوری‌های لازم دست یابیم. پس از آن تخمدان را خارج می‌کنیم تا ببینیم می‌توانیم از آن تخمک جدا کنیم یا خیر.

در پایان ابراز امیدواری کرد که با حمایت‌های لازم از روند حفظ بافت‌های مهم حیوانات در حال انقراض بتوان این گونه ها را حفظ کرد.