حکیم مهر: دیرینه‌شناسان از کشف
فسیل یک دایناسور خزنده‌پا در شهر پومبال پرتغال خبر داده‌اند. بااین‌حال، همچنان
گونه‌ی این دایناسور مشخص نشده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از زومیت، یک مرد پرتغالی در سال ۲۰۱۷ مشغول مرمت منزلش بود که
تصادفاً به چند تکه استخوان فسیل‌شده برخورد. پایگاه All That's Interesting گزارش
می‌دهد، او بلافاصله به مراکز تحقیقاتی اطلاع داد. به‌زودی تیمی از دیرینه‌شناسان
به محل اعزام شدند تا فسیل‌ها را بررسی کنند. حالا دیرینه‌شناسان بعد مدت‌ها تحقیق
اعلام کرده‌اند احتمالاً آنچه در حیاط پشتی این مرد پیدا شده بزرگترین دایناسوری
باشد که تا به حال در خاک اروپا پیدا شده است.
دیرینه‌شناسان تا به حال بخش قابل‌توجهی از این جانور ماقبل‌تاریخی
از جمله دنده‌ها و مهره‌های آن را در طی حفاری‌های خود از عمق زمین بیرون کشیده‌اند.
به باور محققان، آنچه یافته‌اند شاید نوعی دایناسور خزنده‌پا (ساروپود) باشد که به
احتمال زیاد زمانی که زنده بوده، حدود ۴۸
تن وزن و ۱۲
متر بلندای قامت داشته و ۲۵
متر نیز طول بدنش بوده است. خزنده‌پایان دایناسورهای گیاهخواری با چهارپا، گردن و
یک دُم بلند بوده‌اند.
«الیزابت مالافایا» از دانشگاه لیسبون
که در کاوش اخیر شرکت داشت در این رابطه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «پیدا کردن تمام
دنده‌های جانوری به این صورت معمول نیست، چه برسد به اینکه در وضعیت دست‌نخورده‌ای
بدون برهم خوردن ساختار آناتومیک اولیه‌‌ی آن هم باشد. این شیوه‌ی دوام فسیل
دایناسورها به‌خصوص خزنده‌پا نسبتاً غیرعادی است.»
به نقل از خبرگزاری علمی لایو ساینس، نه‌تنها خود این
کشف غیرعادی است، بلکه خود دایناسور نیز کشف شگفت‌انگیزی است. در واقع، دیرینه‌شناسان
تصور می‌کنند کشف اخیر بزرگترین دایناسوری باشد که بقایای فسیلی آن تاکنون در
اروپا کشف شده‌اند. دنده‌های این دایناسور به تنهایی حدود ۳ متر طول دارند که آن را به
بزرگترین دنده‌های خزنده‌پایان اروپا و یکی از بزرگ‌ترین‌های جهان تبدیل می‌کند.
تصویر مفهومی از یک دایناسور براکیوسور (بازوسور)
خزنده‌پایان بزرگترین دایناسورهایی هستند که تا به حال کشف
شده‌اند. خزنده‌پایی که در سال ۲۰۱۷
رسماً نام‌گذاری شد، بزرگترین جانوری است که تا به حال روی کره زمین قدم گذاشته
است. جثه‌ی غول‌آسای این دایناسور به حدی است که دایناسور پرتغالی درمقابل آن
کوتوله به حساب می‌آید. پاتاگوتایتان مایوروم با ۳۱ متر طول بدن و وزن ۶۹ تنی خود جثه‌ای باورنکردنی
داشته است.
دایناسور خزنده‌پای شناسایی‌شده احتمالاً بزرگترین دایناسور
پیداشده در خاک اروپا است
با وجود اینکه دیرینه‌شناسان یک‌صدا از یک کشف شگفت‌انگیز
خبر می‌دهند، اما همچنان نمی‌دانند دایناسور پیداشده در پرتغال چه نوع خزنده‌پایی
است. حتی ممکن است این دایناسور یک گونه‌ی جدید از خزنده‌پاها باشد. بااین‌حال،
محققان فعلاً به این نتیجه رسیده‌اند که این دایناسور احتمالاً ۱۵۰ میلیون سال در اواخر دوره
ژوراسیک زندگی می‌کرده است.
«فرانسیسکو اورتگا»، محقق از دانشگاه
ملی مادرید و از اعضای تیم در همین رابطه گفت: «محتمل است ما حالا نمونه تازه‌ای
از یک خزنده‌پای ناشناخته را پیدا کرده باشیم که از این جهت کشف هیجان‌انگیزی است.»
دیرینه‌شناسان در همین حال فرضیه دیگری هم دارند و احتمال
می‌دهند این دایناسور از گونه‌ی براکیوسور (بازوسور) باشد. براکیوسورها حدود ۱۵۲ میلیون سال قبل در شبه‌جزیره
ایبری می‌زیسته‌اند. بااین‌حال، دیرینه‌شناسان می‌گویند، هنوز برای کسب اطمینان
دراین‌باره زود است.
اسکلت سرهم‌شده یک براکیوسور در موزه تاریخ طبیعی فیلد در
شیکاگو
گونه‌ی براکیوسور از روی چند کشف شناخته می‌شود. این گونه به‌خصوص
در اروپای دوره‌ی ژوراسیک پسین بسیار کمیاب است. علاوه‌براین، دایناسور کشف‌شده در
پرتغال بزرگ‌تر از هر گونه دایناسور دیگری از خانواده لوسوتیان آتالاینسیس است.
بدین‌ترتیب، ممکن است با یک نمونه‌ی بزرگ‌تر از گونه‌ای شناخته‌شده یا گونه‌ای
جدید مواجه باشیم.
به‌هرحال، دیرینه‌شناسان در یک مسئله با هم توافق دارند و آن
شگفت‌انگیز بودن کشف اخیر در پرتغال است.
«استیو بروسات»، دیرینه‌شناسی از دانشگاه ادینبرو در اسکاتلند
کشف اخیر را باورنکردنی دانست. او در این رابطه گفت: «این کشف نشان می‌دهد می‌توان
دایناسورها را در هر جایی که سنگی با سن و جنس مناسب برای نگهداری استخوان‌های
دایناسور وجود داشته باشد، پیدا کرد؛ اصلاً مهم نیست در بیابان برهوت باشد یا حیاط
پشتی.»
دیرینه‌شناسان نسبت به کشف شواهد بیشتر ماقبل‌تاریخی در
پرتغال ابراز امیدواری کردند. مالافایا اظهار داشت، منطقه پومبال سابقه فسیلی
فراوانی از دایناسورها و دیگر مهره‌داران را در خود جای داده است. این محقق در
ادامه افزود: «این سابقه‌ی فسیلی اطلاعات مهمی دراختیار ما گذاشت تا بتوانیم
جانورانی را که در اواخر دوران ژوراسیک در شبه‌جزیره ایبری می‌زیسته‌اند، بهتر
بشناسیم.»
