حکیم مهر: آن طور که «عطاءالله
کاویان»، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران به رکنا می گوید، «امید»، تنها پرنده
باقیمانده از جمعیت غربی درناهای سیبری است که همه ساله استان مازندران را برای
زمستان گذرانی انتخاب می کردند و اکنون فقط یک پرنده از آنها برجای مانده است، امسال
بین 10 تا 20 آبان یعنی حدود 20 تا 30 روز دیگر برای پانزدهمین سال به تنهایی به
ایران خواهد آمد و بازهم در حاشیه تالاب بین المللی فریدونکنار ساکن خواهد شد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از رکنا، مازندران با برخورداری از تالاب ها،
آبگیرها و آب‌بندان‌های طبیعی و مصنوعی متعدد، یکی از مهمترین مراکز زمستان گذرانی
پرندگان مهاجر در ایران است و هر سال با از ابتدا تا میانه پاییز، بیش از 150 گونه
پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی بین 1.5 تا 2 میلیون قطعه به مناطق مختلف این
استان از جمله به حاشیه تالاب های بین المللی میانکاله و فریدونکنار می آیند و تا اواخر زمستان در
مازندران باقی می مانند. اما متاسفانه مطابق برآورد فعالان محیط زیست شمال کشور، سالانه بین 500
هزار تا یک میلیون قطعه از این پرندگان، عمدتا به صورت غیرمجاز صید می شوند و بعضا
در بازارهای غیرقانونی فروش پرندگان مهاجر در مناطق مختلف مازندران بخصوص شهرستان
فریدونکنار به فروش می رسند.
بیشتر دامگاه های فریدونکنار و محمودآباد، ملک خصوصی هستند
در همین راستا با توجه به نزدیک شدن به فصل زمستان گذرانی
پرندگان مهاجر و صید گسترده آنها در استان مازندران، از عطاءالله کاویان، مدیرکل
حفاظت محیط زیست استان درباره مهمترین برنامه های این اداره کل برای مدیریت صید و
کاهش آمار شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر بخصوص در منطقه فریدونکنار سوال کردیم و
همچنین درباره وضعیت حفاظتی «امید»، تک درنای سیبری که سال هاست به تنهایی به
ایران می آید، پرسیدیم.
کاویان در ابتدای اظهارات خود به خبرنگار رکنا گفت: بیشتر آب‌بندان‌های
مناطق فریدونکنار و محمودآباد، ملک خصوصی اشخاص هستند، به نحوی که مردم بعد از این
که برداشت برنج را از شالیزارها انجام دادند، آب‌بندان‌هایی مصنوعی را در اراضی
خود ایجاد می کنند تا میزبان پرندگان مهاجر باشند و اگر جوامع محلی این کار را
انجام ندهند، این پرندگان در آب‌بندان‌های مصنوعی جمع نخواهند شد و بخش هایی از
استان مازندران، میزبان پرندگان مهاجر نخواهند بود.
وی افزود: دغدغه مهمی که فعالان محیط زیست منطقه دارند، این
است که اهالی فریدونکنار و محمودآباد میزبانی خوبی از پرندگان مهاجر انجام دهند،
یعنی کاری کنند که به همان تعداد پرنده مهاجر که در فصل سرد سال به این منطقه می
آید، به همین تعداد هم با گرم شدن هوا از منطقه خارج شود. اما متاسفانه این اتفاق
نمی افتد و سال هاست که پرندگان مهاجر در این منطقه صید می شوند و در سال های اخیر
نیز با رواج روش های غیرمجاز صید انبوه، آمار صید پرندگان غیرمجاز در این منطقه
چند برابر شده است.
حضور مسئولان محیط زیست مازندران در دامگاه های فریدونکنار
برای اولین بار
کاویان با اشاره به تعامل دستگاه های مختلف برای مدیریت صید
غیرمجاز در منطقه فریدونکنار مازندران در سال جاری گفت: با توجه به این که در
آستانه فصل حضور پرندگان مهاجر در استان مازندران قرار گرفته ایم، ما در هفته های
اخیر جلساتی را با مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشور، استانداری مازندران،
فرمانداری فریدونکنار و شورای تامین این شهرستان برگزار کردیم تا بتوانیم خودمان
را برای مدیریت فضای صید در دامگاه های منطقه آماده کنیم. همچنین ما امسال تاکید
ویژه ای بر لزوم داشتن ارتباط با جوامع محلی داشتیم و در چند هفته گذشته سعی کرده
ایم صحبت های دامگاه داران منطقه را بشنویم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: متاسفانه در سال
های گذشته نوعی بی اعتمادی بین مجموعه محیط زیست مازندران و دامگاه داران منطقه
فریدونکنار ایجاد شده بود و ما امسال تلاش کردیم با حضور در بین این افراد، با
آنها تعامل و اعتمادسازی کنیم تا بتوانیم برنامه های سازمانی خودمان را بهتر در
این منطقه اجرا کنیم. با این هدف، در هفته های گذشته جلساتی را با نمایندگان
دامگاه داران برگزار کردیم و علاوه بر این، با همراهی فرماندار فریدونکنار و اعضای
شورای تامین شهرستان به دامگاه های این افراد سر زدیم تا بتوانیم از نزدیک با آنها
صحبت کنیم.
وی در ادامه اظهار داشت: امسال برای اولین بار بود که ما به
عنوان مسئولان اداره کل محیط زیست مازندران در دامگاه های منطقه فریدونکنار حضور
پیدا کردیم، آن هم در شرایطی که دامگاه داران معمولا اجازه حضور افراد غریبه در
دامگاه های خود را نمی دهند، ولی ما برای این که تعامل با این افراد را بیشتر
کنیم، شخصا به دل دامگاه های منطقه فریدونکنار رفتیم تا بتوانیم نظرات خودمان را
به صورت مستقیم به دامگاه داران بگوییم و پیشنهادات آنها را نیز از نزدیک بشنویم.
لزوم جلب مشارکت جوامع محلی برای حل مساله صید غیرمجاز
پرندگان در فریدونکنار
کاویان با تاکید بر این که مدیریت صید پرندگان مهاجر در
منطقه فریدونکنار و سایر مناطق استان مازندران نیاز به شکل گیری عزمی ملی دارد،
عنوان کرد: سال هاست که دامگاه داران از پرندگان مهاجر منطقه فریدونکنار بهره
برداری می کنند و هم روش های سنتی و هم روش های جدید صید در این منطقه جا افتاده
است و ما قطعا نمی توانیم در کوتاه مدت، مساله صید غیرمجاز پرندگان مهاجر در این
منطقه را حل کنیم و معتقدیم حل این معضل جز با جلب مشارکت جوامع محلی ممکن نخواهد
بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: ما امسال دو
پروژه مطالعاتی را برای جذب مشارکت مردمی و توانمندسازی جوامع محلی در فریدونکنار
تعریف کردیم تا بتوانیم در سال های آینده روش هایی را برای تعریف معیشت های
جایگزین به جای صید پرندگان مهاجر به دامگاه داران ارائه کنیم. در همین راستا،
نمایندگان ما در منطقه قرار است درباره اهمیت تنوع زیستی و نحوه رواج پرنده نگری و
گردشگری طبیعت به جای صید پرندگان مهاجر با جوامع محلی فریدونکنار صحبت کنند تا در
سال های آتی رفته رفته شاهد کاهش صید پرندگان مهاجر در این منطقه باشیم.
وی در ادامه تاکید کرد: برنامه هایی که ما برای جلب مشارکت
جوامع محلی و فرهنگسازی بین بومیان منطقه فریدونکنار برای حفاظت از پرندگان مهاجر
داریم، منافاتی با لزوم انجام وظایف نظارتی ما درباره صید غیرمجاز پرندگان و
برخورد با روش های صید انبوه ندارد و ما امسال این اقدامات را نیز به روال گذشته
انجام خواهیم داد، اما تعامل با مردم بومی و اعتمادزایی مجدد بین اداره کل محیط
محیط زیست مازندران و جوامع محلی در اولویت ما قرار دارد.
استقرار یک کانکس محیط بانی ویژه برای نگهبانی از "امید"
کاویان در بخش دیگری از صحبت هایش به احتمال حضور دوباره
«امید» تنها پرنده باقیمانده از جمعیت غربی درنای سیبری در استان مازندران اشاره
کرد و گفت: «امید» تنها بازمانده از آن دسته از پرندگان گونه درنای سیبری است که
هنوز برای زمستان گذرانی به شمال ایران می آید. امید در 16 سال گذشته که جفت خود
را از دست داده است، هر سال (به جز سال 88) به صورت متوالی به تنهایی برای زمستان
گذرانی به حاشیه تالاب المللی فریدونکنار آمده است و پیش بینی می شود امسال هم در
آبان ماه برای پانزدهمین سال، تنها به کشورمان سفر کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: تاریخ دقیق حضور
امید در منطقه فریدونکنار به شرایط اقلیمی و وضعیت آب و هوایی زیستگاه اصلی امید
در سیبری و طول مسیر تردد او در کشورهای قزاقستان، روسیه و آذربایجان به ایران
بستگی دارد و ما بین 10 تا 20 آبان انتظار حضور این پرنده نادر در حاشیه تالاب
فریدونکنار را می کشیم. امید، پرنده ای است که مردم منطقه به شدت به آن علاقمند
هستند و حفاظت از آن برایشان اهمیت بالایی دارد.
وی در پایان تصریح کرد: با توجه به اهمیت حضور امید در منطقه
فریدونکنار و علاقه مردم به آن، ما امسال تلاش داریم که حفاظت خاصی را از این
پرنده داشته باشیم. در همین راستا، یک کانکس محیط بانی را در حاشیه محل زمستان
گذرانی این پرنده در تالاب فریدونکنار مستقر کرده ایم تا بتوانیم در دوران حضور
حدودا چهارماهه تک درنای سیبری در ایران، از امید نگهبانی کنیم.
