باز‌وحشی‌سازی «پیروز» ناممکن است/ تردید دامپزشکان برای انتقال توله یوز به توران در سن فعلی

حکیم مهر: معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست درباره «بازوحشی سازی» و «رهاسازی» پیروز گفت: امکان اینکه «پیروز» خوی وحشیگری پیدا کند تقریبا ناممکن است همچنین «پیروز» را حتما به توران انتقال خواهیم داد اما برنامه‌ای برای رهاسازی او در طبیعت نداریم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «حسن اکبری» درباره زمان انتقال «پیروز» - تنها توله یوز ایرانی در اسارت - به توران اظهار کرد: نگهداری «پیروز» به‌تنهایی در سایت پردیسان برای سازمان هزینه و زحمت دارد. توران نیز مجموعه سایتی است که «ایران» و «فیروز» - مادر و پدر «پیروز» - به همراه دیگر یوزها آن‌جا هستند. «پیروز» نیز می‌تواند در آن‌ سایت که به شرایط زیستگاه طبیعی‌اش بسیار نزدیک است، زندگی کند.

 وضعیت جسمانی «پیروز» چطور است؟

وی با اشاره به تغذیه پیروز از شیر خشک و تاثیر آن بر قوای بدنی این گونه گفت: بارها گفته شده که شیر خشک مناسب برای توله یوزها وجود ندارد و انواع شیر خشک‌های امتحان شده برای «پیروز» نیز هیچ‌کدام نتوانست غذای مناسبی برای او باشد تا دچار مشکلات گوارشی مانند یبوست نشود بنابراین به گونه‌ای تغذیه شد که تنها زنده بماند اما سیستم بدنی او ضعیف شد و وزن او نصف وزن استاندارد بود علاوه بر آن او مجبور به مصرف داروهای متعددی شد که در تضعیف ایمنی بدن پیروز موثر بود.

اکبری با بیان اینکه وضعیت جسمی و رشد پیروز پس از گوشتخوار شدنش بهتر شده است، اظهارکرد: از زمان گوشتخوار شدن نیز رشد بهتری نیز داشته است که کمبود وزن او را تا حدود قابل توجهی جبران کرده است. زمانی که از شیر گرفته شد، وزنش حتی کمتر از نصف وزن استاندارد بود و این یک ضعف بزرگ محسوب می‌شد. این شرایط بالاجبار اتفاق افتاد چراکه تحت نظارت و توصیه‌های دکتر کالدول بود و اگر این شرایط فراهم نمی‌شد شاید اصلا «پیروز» زنده نمی‌ماند.

وی در عین حال تاکید کرد: جبران این مشکلات و عقب‌افتادگی‌ها زمان بیشتری می‌برد تا کاملا شرایط یک توله یوز معمولی را به خود بگیرد.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه سیستم ایمنی بدن «پیروز» همچنان ضعیف است، گفت: هنوز بعضی اوقات به این گونه با شرایط ویژه غذا داده می‌شود. به عبارتی مانند توله یوز معمولی نیست که خود به‌راحتی هر غذایی را مصرف کند. این مسائل تاکنون باعث تردید دامپزشکان برای انتقال «پیروز» به توران در این سن شده است چراکه در توران دیگر نمی‌توان به این شکل و دائما کنار او بود همچنین غذا و درمان او را تحت کنترل گرفت.

وی با اشاره به توان حرکتی «پیروز» اظهار کرد: این گونه در حال حاضر از نظر جست‌وخیز و توان حرکات یک توله یوز مشکلی ندارد و می‌تواند همان حرکات را انجام دهد اما هنوز به جهت تغذیه وابسته به انسان است. به عنوان نمونه اکنون در برخی موارد احتمال دارد یک وعده غذایی را نخورد که با تحریک یا روش‌هایی از این دست مجبور به غذا دادن به او می‌شوند تا خود غذا را به‌خوبی برای مدتی مصرف کند.

وابستگی پیروز به انسان

اکبری مهم‌ترین موضوع در تعیین زمان انتقال پیروز به توران را «وابستگی زیاد پیروز  به انسان» دانست و گفت: این وابستگی باید تا حد امکان کمتر شود. از ابتدا تیمارگر از «پیروز» نگهداری کرده است بنابراین به‌نوعی او را شبیه مادر خود فرض می‌کند و جدا شدن از تیمارگر برایش سخت است بنابراین کم‌کم در حال کاهش این وابستگی هستیم.

وی تاکید کرد: با توجه به این شرایط تصمیم گرفتیم «پیروز» حداقل تا فروردین‌ماه - که تقریبا یک ساله می‌شود - در تهران بماند تا عقب‌افتادگی جسمی خود را جبران کند همچنین با بزرگ‌تر شدن او وابستگی‌اش به انسان کم شود تا بتواند در توران دوام بیاورد. اکنون نیز معتقدیم که این تنها یک برآورد براساس توصیه دامپزشکان و تیمارگر او است که احتمال تغییر آن وجود دارد.

«بازوحشی‌سازی» «پیروز» امکان‌پذیر است؟

معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست در واکنش به اعتقاد برخی کارشناسان و مسئولان جهت لزوم «بازوحشی‌سازی» و «رهاسازی پیروز» اظهار کرد: از ابتدا گفته بودیم که حیوانات در شرایط اسارت تقریبا قابل برگرداندن به طبیعت نیستند. ما «پیروز» را حتما به توران انتقال خواهیم داد اما برنامه‌ای برای رهاسازی او در طبیعت نداریم. ضمن اینکه ما نمی‌خواهیم اعتبار، انرژی و هزینه‌ سازمان را بیش از این برای «پیروز» و حتی شرایط تکثیر صرف کنیم.

وی تاکید کرد: ما در طبیعت یوزهایی داریم که بسیار برای ما ارزشمندتر هستند. ترجیح ما این است که عمده اعتبار، هزینه، انرژی و وقت خود را بر یوزهای موجود در طبیعت صرف کنیم. اگر اقداماتی را در جهت تکثیر نیز انجام می‌دهیم، به این دلیل است که ظرفیتی به شکل ناخواسته و ناخودآگاه در اختیار ما قرار گرفت. یوز چندماهه‌ای به نام «ایران» از طبیعت جدا شده بود، در اسارت نگهداری شده و قابل برگرداندن به طبیعت نبود، در نتیجه تبدیل به ظرفیتی شد که باید از آن استفاده می‌کردیم. بدین جهت از او در قالب یک کار پایلوت برای شرایط تکثیر در اسارت استفاده شد. تکثیر در اسارت باتوجه به وضعیت بحرانی یوزپلنگ آسیایی در دنیا و به عنوان روشی برای حفظ ژنوم گونه، ارزشمند است اما عمده صرف انرژی، هزینه و اعتبار سازمان فعلا به سمت یوزهای موجود در طبیعت باید باشد.

اکبری در پایان درباره لزوم برخورداری «پیروز» از خوی وحشی‌گری گفت: امکان اینکه «پیروز» خوی وحشی گری پیدا کند تقریبا ناممکن است البته یوزهایی که در شرایط تکثیر در اسارت هستند امکان یادگیری شکار و زندگی در شرایط نیمه اسارت را نیز دارند. در آفریقا نیز همین اقدام انجام شده است و کم‌کم پس از فاصله دادن حیوان از انسان به او شکار را آموزش می‌دهند تا بتوانند در یک فضای نیمه اسارت که تعارضات در آن نیز کم و طعمه فراهم است، زندگی کنند.