حکیم مهر: با وجود این که
مسئولان محیط‌زیستی مازندران معتقدند که تعطیلی بازار فریدونکنار نقش مهمی در کاهش
خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در شهر فریدونکنار به عنوان مرکز اصلی تاراج پرندگان
مهاجر و بومی این استان داشته است، اما فعالان محیط‌زیست منطقه می‌گویند که تعطیلی
بازار چندان اوضاع را بهتر نکرده و اکنون متخلفان مشغول فروش غیرقانونی پرندگان در
کنار همان خیابانی هستند که پیش از این بازار اصلی در آن قرار گرفته بود. عطاءالله
کاویان، مدیرکل محیط زیست مازندران نیز در گفت‌وگو با ایلنا این مساله را به صورت
تلویحی تایید کرد و گفت: «فروش غیرمجاز پرندگان به صورت پراکنده در برخی نقاط
فریدونکنار ادامه دارد».
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایلنا، شکار غیرقانونی پرندگان
مهاجر در فریدونکنار، محمودآباد، میانکاله و دیگر مناطق استان مازندران سال هاست
که در فصول سرد سال ادامه دارد و با وجود این که در چند سال گذشته، فعالان محیط
زیست استان تاکید کرده اند که باید روش های صید انبوه این پرندگان نظیر استقرار
دام هوایی، گذر و کرس در شالیزارها و دامگاه های مازندران ممنوع شود و صید پرندگان
به همان روش های سنتی «دوما» و به شکل محدود ادامه پیدا کند و حتی اداره کل محیط
زیست مازندران از سال گذشته، صید پرندگان با روش هایی غیر از دوما را ممنوع اعلام
کرده و دادستانی استان نیز دستور جمع آوری دام های هوایی را صادر کرده است، اما
هنوز هم شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر با پهن کردن دام هوایی و دیگر روش های صید
انبوه در مازندران ادامه دارد.
در این میان بازار پرندگان فریدونکنار که همواره به عنوان
مرکز اصلی خرید و فروش پرندگان زنده یا گوشت پرندگان شکارشده در استان مازندران
محسوب می شد و همه ساله صدها هزار پرنده بومی یا مهاجر از جمله پرندگان متعلق به
گونه های در معرض خطر یا تهدیدشده در این بازار به فروش می رسیدند، امسال با
درخواست اداره کل محیط زیست مازندران و با دستور شورای تامین استان تعطیل شده است،
اما برخی فعالان محیط زیست منطقه می گویند که تعطیلی این بازار باعث جابه‌جایی
پرنده‌فروش‌های مختلف از محل سابق این بازار به حاشیه همان خیابانی شده است که
قبلا بازار فریدونکنار در آن قرار گرفته بود؛ بنابراین با وجود این که تعطیلی
بازار پرندگان فریندونکنار، وضعیت خرید و فروش علنی و غیرمجاز پرندگان زنده یا
شکارشده در استان مازندران را تا حدودی بهتر کرده است، اما در عمل، هنوز هم فروش
غیرقانونی و آشکار پرندگان در فریدونکنار و دیگر شهرهای استان ادامه دارد.
کاهش فعالیت پرنده‌فروش‌ها به دلیل خوابیدن صید بوده نه
تعطیلی بازار
آن طور که فعالان محیط زیست مازندران می گویند، اوج صید
غیرمجاز پرندگان مهاجر در این استان از اوایل آذر تا اوایل دی ماه است و بعد از
آن، مدتی میزان صید کاهش پیدا می کند، زیرا اولا بخشی زیادی از پرندگان عملا در
دوره اوج گیری صید، قتل عام می شوند و بخشی دیگر از پرندگان مهاجر نیز در این مدت،
منطقه را ترک می کنند و اصطلاحا صید می خوابد. بنابراین این که حجم فروش غیرقانونی
پرندگان در یکی دو هفته گذشته کاهش پیدا کرده، به دلیل تعطیلی بازار نیست، بلکه به
دلیل آن است که اساسا در این مدت میزان صید کمتر شده و بعید نیست که در هفته های
آتی و با آغاز دور جدیدی از صید انبوه پرندگان در مازندران، مجددا خرید و فروش
غیرقانونی پرنده در فریدونکنار رونق بگیرد.
این نکته ای است که محمدعلی یکتانیک، پرنده شناس و فعال محیط
زیست مازندران در گفت و گو با ایلنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: با تعطیلی
بازار پرندگان فریدونکنار، شرایط برای فروش غیرمجاز پرنده در این شهر بدتر
نشد؛ زیرا در سه سال گذشته بازار پرندگان فریدونکنار در یک گودی در کنار بازار
ماهی این شهر قرار داشت، اما امسال که اداره کل محیط زیست استان، آن بازار را
تعطیل کرده است، پرنده‌فروش‌ها به کنار همان خیابانی بازگشته‌اند که پیش از این
بازار اصلی در آن قرار داشت؛ یعنی همان جایی که در سال های گذشته نیز این متخلفان
می توانستند به راحتی پرندگان بومی مهاجر را شکار و به فروش برسانند.
وی افزود: در یکی دو هفته گذشته که اصطلاحا صید خوابیده، تا
حدودی فروش پرندگان در فریدونکنار و حضور متخلفان در کنار خیابان کمتر شده است،
اما امسال هم مانند سال های گذشته، صید غیرمجاز پرنده ادامه دارد و همچنان شاهد
خرید و فروش غیرقانونی پرندگان زنده یا شکارشده توسط همان متخلفانی هستیم که سال
هاست به فروش غیرمجاز پرندگان در این منطقه می پردازند و همدست همان شکارچیانی
هستند که پرندگان مهاجر مازندران را قتل عام می‌کنند.
قرار بود هر دامگاه‌دار حداکثر یک دام هوایی داشته باشد
یکتانیک با تاکید بر این که اداره کل محیط زیست مازندران
باید با جدیت بیشتری جلوی خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در سطح استان را بگیرد و
صرفا به تعطیلی بازار فریدونکنار بسنده نکند، عنوان کرد: در ماه های ابتدایی
امسال، اداره کل محیط زیست استان رایزنی های خوبی را با قوه قضاییه، استانداری،
فرمانداری و شهرداری فریدونکنار انجام داد و قرار شد که اولا عمده دام های هوایی
منطقه جمع شود و حداکثر هر دامگاه دار فقط یک دام هوایی داشته باشد و ثانیا بازار
پرندگان فریدونکنار تعطیل شود، اما با وجود این که بازار تعطیل شد و این اقدام هم
تاثیر مناسبی در کاهش فروش غیرمجاز پرندگان در منطقه نداشت، ولی دام های هوایی جمع
آوری نشد و هنوز هم شاهد صید انبوه پرندگان مهاجر با استفاده از کرس و دام هوایی
هستیم.
وی در ادامه تاکید کرد: اگر مسئولان محیط زیست و سایر مقامات
محلی استان مازندران، عزمی جدی برای جلوگیری از نسل کشی پرندگان در این استان
دارند، باید اقداماتی جدی‌تر از تعطیلی بازار فریدونکنار انجام دهند و برخوردهای
قاطع‌تری با شکارچیان غیرقانونی و فروشندگان غیرمجاز پرندگان بومی و مهاجر در سطح
استان داشته باشند؛ نه این که شهرداری فریدونکنار با درخواست اداره کل محیط زیست
مازندران، بازار را تعطیل کند، ولی فروشندگان غیرمجاز بساط خود را در کنار خیابان
پهن کنند و از گودی به جلوی چشم مردم بیایند و عملا تعطیلی بازار برایشان بهتر شود.
شهرداری فریدونکنار باید با پرنده‌فروش‌های کنار خیابان
برخورد کند
در این میان با توجه به این که با وجود تعطیل شدن بازار
فریدونکنار، هنوز هم خرید و فروش غیرقانونی پرندگان بومی و مهاجر در این شهر ادامه
دارد، موضوع را از عطاءالله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران جویا شدیم و
او نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا گفت: امسال با دستور دادستانی مازندران و با همکاری
شورای تامین استان مازندران و شورای تامین شهرستان فریدونکنار توانستیم بازار اصلی
فروش پرندگان در فریدونکنار را تعطیل کنیم و این بازار از ابتدای سال تا کنون هیچ
فعالیتی نداشته است، ولی متاسفانه خرید و فروش غیرمجاز پرندگان به صورت پراکنده در
برخی نقاط فریدونکنار ادامه دارد.
مدیرکل محیط زیست مازندران تاکید کرد: اخیرا دستوری را از
دادستانی مازندران گرفته ایم مبنی بر که شهرداری فریدونکنار باید با کسانی که در
کنار خیابان های این شهر اقدام به خرید و فروش پرندگان می کنند، در قالب مقررات
مربوط به سد معبر برخورد کند. بنابراین شهرداری فریدونکنار موظف است بساط پرنده‌فروش‌های
خیابانی را جمع کند.
وی با بیان این که امسال فروش غیرمجاز پرندگان در
مازندران به شکل محسوسی کمتر شده است، عنوان کرد: قطعا تعطیلی بازار فریدونکنار
نقش مهمی در کم شدن حجم تخلفات مربوط به خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در سال جاری
داشته است، زیرا وقتی محل مشخصی برای عرضه غیرقانونی پرندگان وجود نداشته باشد،
حتما میزان تخلفات این حوزه کاهش می یابد، این نکته ای است که انجمن های محیط
زیستی استان مازندران نیز در جلساتی که با ما داشتند، روی آن صحه گذاشته اند و حتی
شهروندان هم به ما می گویند که امسال خیلی سخت‌تر از سال های گذشته می توانند در
سطح شهر پرنده بخرند.
درگیری مستمر محیط‌بانان با دامگاه‌داران برای جمع کردن دام‌های
هوایی
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که با وجود
تاکید اداره کل محیط زیست مازندران مبنی بر ممنوعیت هرگونه صید به جز روش «دوما»
در سطح استان و صدور دستور دادستانی استان مبنی بر جمع آوری دام های هوایی در سال
گذشته، در همین امسال هنوز هم شاهد آن هستیم که شکارچیان غیرقانونی پرندگان مهاجر
در شالیزارها، دامگاه ها و در حاشیه برکه ها و آبگیرهای استان مازندران، تجهیزات
صید انبوه پرندگان نظیر دام هوایی، کرس، شب دام و ... را پهن می کنند و همچنان
به شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر در این منطقه می پردازند.
وقتی این موضوع را با مدیرکل محیط زیست مازندران در میان
گذاشتیم، او در پاسخ به ما گفت: محیط بانان استان مازندران به صورت پیوسته مشغول
جمع آوری دام های هوایی و دیگر تجهیزات صید انبوه پرندگان در سطح استان هستند، اما
متاسفانه هر وقت که همکاران ما این دام ها را جمع می کنند، چند روز بعد مجددا
دامگاه‌داران دام های هوایی خود را پهن می کنند و بعد هم دوباره نیروهای ما باید
اقدام به جمع آوری این دام ها کنند. البته ما با همکاری دادستانی استان مشغول
برخورد با متخلفانی هستیم که تخلفات خود را تکرار می کنند و در سال جاری 15 متخلف
در این زمینه به دستگاه قضایی معرفی شده اند.
کاویان ادامه داد: امسال فقط در منطقه فریدونکنار و
محمودآباد بیش از 500 رشته دام هوایی را تخریب کرده ایم، اما برای این که این تخلف
دیگر تکرار نشود، باید دستگاه قضایی برخوردهای قاطع‌تری را با متخلفان صید پرندگان
در استان مازندران انجام دهد. البته در سال جاری صید غیرمجاز پرندگان در
منطقه فریدونکنار کمتر و شرایط بهتر شده است، ولی افکار عمومی از ما انتظار دارند
که میزان صید غیرقانونی و خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در منطقه بیش از پیش کاهش
یابد و امیدواریم بتوانیم با همکاری دستگاه های مختلف این مطالبه مردم را رفع کنیم.
امسال شکارچیان غیرمجاز حداقل 5 بار به میانکاله هجوم برده‌اند
علاوه بر صید غیرمجاز پرندگان با استفاده از دام هوایی و
دیگر روش های صید انبوه، برخی شکارچیان غیرمجاز مازندران، هر از گاهی اقدام به
شکار غیرقانونی پرندگان با استفاده از سلاح گرم می کنند؛ به نحوی که در همین
هفته گذشته، برخی رسانه ها گزارش هایی از هجوم شکارچیان نقابدار به منطقه آشوراده
در ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله و تیراندازی مکرر این افراد به سمت پرندگان
مهاجر را منتشر کردند و حتی علی کلانه، مسئول محیط بانی و رئیس ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله
در گفت‌وگویی ضمن تایید هجوم شکارچیان غیرمجاز به این منطقه در هفته های اخیر،
تاکید کرده است که در روزهای گذشته 50 شکارچی نقابدار غیرمجاز به زیستگاه
پرندگان مهاجر در این منطقه حفاظت یورش بردند که خوشبختانه با کمک محیط بانان
منطقه توانستیم از وقوع شکار غیرمجاز در این منطقه جلوگیری کنیم.
وقتی جزئیات این ماجرا را از مدیرکل محیط زیست مازندران جویا
شدیم، او در پاسخ به ایلنا گفت: در ماه های اخیر شکارچیان غیرمجاز در پنج یا شش
نوبت به صورت گروهی به منطقه میانکاله رفته اند، ولی موفق به صید پرندگان نشده
اند، زیرا همکاران محیط بانی منطقه برحسب تجربه خودشان یاد گرفته اند پیش از
آن که صیادان به میانکاله برسند، با استفاده از جت اسکی یا هلی شات پرندگان را
فراری بدهند تا دست صیادان غیرقانونی به آنها نرسد و اتفاقا همین مساله باعث
عصبانیت شکارچیان غیرمجاز شده است. البته در حال حاضر ما مشغول شناسایی صیادان
غیرقانونی میانکاله هستیم و حتما با این افراد برخورد خواهیم کرد.
کاویان در ادامه تاکید کرد: اداره کل محیط زیست مازندران
امسال علاوه بر برخورد با دامگاه داران متخلف و صیادان غیرمجاز پرندگان مهاجر، با
همکاری پلیس امنیت استان، تعدادی از قاچاقچیان پرندگان زنده در سطح استان را نیز
در چند مرحله دستگیر کرده است. البته هیچ کدام از این افراد اهل فریدونکنار
نبودند، بلکه از مناطق دیگر استان و حتی استان های همجوار به فریدونکنار یا دیگر
شهرهای مازندران آمده بودند. مجموع این اقدامات قطعا در کاهش تخلفات این حوزه در
سطح استان نقش داشته و متخلفان فهمیده اند که نمی توانند به راحتی به صید غیرمجاز
یا قاچاق پرندگان در مازندران بپردازند.
چون جمعیت پرندگان مهاجر کم شده، دیگر آمار صید میلیونی نیست
سال هاست رسانه ها در فصول پاییز و زمستان گزارش هایی با تیتر
«قتل عام یک میلیون پرنده مهاجر در فریدونکنار» را منتشر می کنند و با وجود این که
در تمام این مدت، فعالان محیط زیست منطقه درباره این مساله اطلاع رسانی کرده اند،
اما هنوز هم شاهد تداوم این فاجعه محیط زیستی در استان مازندران هستیم. البته شاید
امسال دیگر نتوان چنین تیتری را برای گزارش های مربوط به کشتار پرندگان مهاجر
فریدونکنار منتشر کرد،به این خاطر که در سال جاری تعداد بسیار کمتری از
پرندگان مهاجر نسبت به سال های قبل به فریدونکنار آمده اند و با توجه به صید انبوه
این پرندگان در سنوات گذشته، امسال تعداد چندان زیادی از آنها باقی نمانده اند که
به دام شکارچیان بیفتند.
یکتانیک ضمن اشاره به این موضوع گفت: در سال های اخیر و
بخصوص امسال جمعیت پرندگان مهاجر مازندران به شدت کمتر از سال های قبل شده است و
شاید دیگر نتوان گفت که سالیانه یک میلیون پرنده در این استان شکار می شوند، چون
امسال این تعداد پرنده به مازندران نیامده است، اما متاسفانه هنوز هم شکارچیان
غیرمجاز هرچقدر بتوانند صید می کنند و هیچ توجهی به لزوم حفظ تنوع زیستی منطقه و
پایبندی به قوانین محیط زیستی کشور ندارند؛ زیرا برای آنها فقط کسب درآمد بیشتر
مهم است، حتی به قیمت این که زمانی برسد که دیگر هیچ پرنده مهاجری به مازندران
نیاید و همین کسب و کار آنها تعطیل شود.
وی افزود: براساس بررسی های میدانی که به همراه جمعی از
فعالان محیط زیست و علاقمندان به پرنده نگری در منطقه داشتم، به جرات می توان
گفت امسال تعداد پرندگان مهاجر مازندران به میزان قابل توجهی کم شده است.
البته خود سازمان محیط زیست باید آمار دقیق تری از میزان مهاجرت پرندگان برای
زمستان گذرانی به استان مازندران ارائه کند، اما اوضاع به حدی وخیم است که خود
دامگاه‌داران، صدایشان از کاهش محسوس تعداد پرندگان مهاجر منطقه در سال جاری
درآمده است.
فرهنگ‌سازی؛ بهترین راهکار مقابله با صید غیرمجاز پرندگان در
مازندران
با توجه به کاهش محسوس حضور پرندگان مهاجر در استان مازندران
در سال جاری و البته تداوم صید و خرید و فروش غیرمجاز پرندگان مهاجر در فریدونکنار
و دیگر شهرهای استان، از مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران پرسیدیم برای این که
دیگر شاهد شکارغیرمجاز پرندگان مهاجر در این استان نباشیم و وضعیت مهاجرت
پرندگانی که برای زمستان گذرانی به مناطق مختلف مازندران می آیند، به شرایط عادی
نزدیک شود، چه اتفاقاتی باید بیفتد؟
کاویان در پاسخ به این سوالات توضیح داد: امسال با توجه به
وضعیت جوی، میزان حضور پرندگان در استان مازندران تا حد زیادی کاهش یافته
است، ولی قطعا تعطیلی بازار و برخورد با صیادان غیرمجاز و قاچاقچیان پرندگان زنده
در سطح استان، تاثیر به‌سزایی در کاهش خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در مازندران
گذاشته است. با این حال، ما معتقدیم که برخوردهای قهری راه‌حل اصلی مساله صید
غیرقانونی پرندگان نیست و در درجه اول باید اقدامات بیشتری را برای آموزش و فرهنگ
سازی در منطقه انجام دهیم تا خود شکارچیان و دامگاه داران به این نتیجه برسند که
برای حفظ تنوع زیستی و پایداری محیط زیست منطقه، لازم است از صید غیرمجاز
پرندگان بومی و مهاجر دست بکشند.
وی در پایان تصریح کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان به
تنهایی نمی تواند مساله صید غیرمجاز پرندگان در مازندران را حل کند و حتما مجموعه
استانداری، نیروی انتظامی، شورای تامین استان و شهرداری ها و صد البته تمام
نهادهایی که در حوزه آموزش و فرهنگ سازی در مازندران نقش دارند، باید دست به دست
نهاد متولی محیط زیست استان بدهند تا سال به سال شاهد کاهش صید غیرقانونی پرندگان
و استقبال کمتر مردم از پرندگان غیرمجاز در سطح استان باشیم.
