آیا کرم‌ها جایگزین موش‌ها در آزمایشگاه خواهند شد؟!

حکیم مهر: محققان «مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ» نیویورک در مطالعه اخیرشان اظهار کردند کرم‌های پیله ساز ممکن است مدل حیوانی بهتری برای مطالعه بیماری‌های انسانی باشند.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، دانشمندان مدت‌ها است که از مدل‌های حیوانی برای درک بیماری‌ها و آزمایش درمان‌های جدید قبل از آزمایش آنها بر روی انسان از آنها استفاده می‌کنند. رایج‌ترین حیواناتی که در تحقیقات زیست‌پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، جوندگان هستند، اما نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که مدل بهتر از جوندگان، کرم پیله ساز شاخدار تنباکو (tobacco hornworm caterpillars) است.

دانشمندان مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ آمریکا در حال آزمایش جایگزین‌های مختلف غیر پستانداران برای محدود کردن استفاده از موش‌ها در تحقیقات هستند. نویسندگان مطالعه اظهار کردند که جایگزینی جوندگان با کرم‌های پیله‌ساز می‌تواند به کاهش هزینه‌های آزمایشگاهی گرانقیمت کمک کند و بدون نیاز به صبر طولانی برای رشد موش‌ها، همچنین ممکن است روند آزمایش و دریافت نتایج را سرعت بخشد.

کرم‌های پیله‌ساز شاخدار تنباکو درجه بالایی از حفاظت تکاملی دارند. در این سناریو، روده کرم‌های پیله‌ساز شاخدار تنباکو شباهت زیادی به ساختار و فیزیولوژی روده انسان دارد. به گفته نویسندگان مطالعه، کرم‌های پیله‌ساز شاخدار تنباکو دارای روده‌ای شبیه به یک روده بلند هستند که این امر آن را به مدلی عالی برای مطالعه بیماری التهابی روده تبدیل می‌کند. از آنجایی که ۷۵ درصد از ژن‌های عامل بیماری‌های انسانی شناخته شده در حشرات نیز وجود دارند، کرم‌های پیله‌ساز شاخدار تنباکو می‌توانند به دانشمندان در سایر تحقیقات پیش بالینی از جمله سرطان، دیابت، تخریب عصبی و عفونت نیز کمک کند.

جایگزین پیشنهادی دیگر برای کرم‌های پیله‌ساز استفاده از کرم‌های لوله‌ای، نخ‌سان‌تباران، یا نماتدها (Nematode) است. این کرم‌های خاکی از نظر طول شبیه به یک منگنه هستند و در حال حاضر در زمینه‌های تحقیقاتی دیگر استفاده می‌شوند. با این حال، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که آنها ممکن است برای بررسی با اسکن‌های پزشکی بسیار کوچک باشند. از سوی دیگر، کرم‌های پیله‌ساز شاخدار تنباکو به اندازه‌ای بزرگ هستند که باید با همان ابزارهای تصویربرداری پزشکی(CT، MRI و اسکن PET) که در بیماران انسانی استفاده می‌شود، مورد بررسی قرار گیرند. تصویربرداری پزشکی برای بررسی التهاب روده ضروری است.

کرم‌های پیله‌ساز یک منبع بالقوه هستند، اما آیا به آنها نیاز است؟ به گفته دکتر «جان گریم» رادیولوژیست و پزشک هسته‌ای و یکی از نویسندگان مطالعه، پاسخ کاملاً مثبت است. دلیل آن به یک مشکل رایج در علم برمی‌گردد: استفاده بیش از حد از تعداد حیوانات در مطالعات. استفاده از پستانداران پرهزینه است و جایگزینی آنها با حیوانات دیگر به کاهش ناراحتی وارده بر آنها در طول آزمایشات کمک می‌کند.

دلیل دیگر ضرورت جایگزینی موشها با مدل‌های دیگر این است که پروتکل‌های زیادی وجود دارد که دانشمندان باید قبل از شروع آزمایش جدید در مدل موش از آنها پیروی کنند. در نتیجه، تأیید این امر ممکن است ماهها طول بکشد. از آنجایی که کرم‌های پیله‌ساز جزو بی‌مهرگان هستند، نویسندگان مطالعه انتظار دارند که حجم کاغذبازی برای شروع آزمایش بر روی آنها کاهش یابد.

به گفته محققان می‌توان آزمایش را سریع طراحی کرد و سپس آن را انجام داد که این امر به طور قابل توجهی سرعت تحقیق را افزایش داد. کرم‌های پیله ساز در یک ظرف پلکسی با چند برگ تازه و دستمال کاغذی خیس سالم می‌مانند. گریم در بیانیه‌ای گفت که این امر به ما امکان می‌دهد تا فرضیه‌های جدید را به سرعت آزمایش کنیم.

یافته‌های این مطالعه در مجله "Nature Communications" منتشر شده است.