«رویا» در انتظار بازگشت «امید»/ گزارشی از آخرین وضعیت درنای بلژیکی در مازندران

حکیم مهر: پس از سفر نیمه‌تمام درنای بلژیکی و ناموفق بودن در همراهی مهاجرت بازگشت با درنای سیبری، حالا «رویا» در انتظار بازگشت «امید» مانده و مسئولان حفاظت محیط زیست مازندران از مراقبت‌ها و انتخاب مکانی مناسب برای میزبانی شایسته از درنای بلژیکی خبر می‌دهند. سوال اینجاست که آیا «رویا» در سال جدید همسفر «امید» خواهد شد؟

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، درنای نر سیبری با نام «امید» حالا حدود ۱۷ سال است که تالاب بین‌المللی فریدونکنار استان مازندران را برای زمستان‌گذرانی خود برگزیده؛ این درنا که جفت خود «آرزو» را در سال ۱۳۸۶ به دلیل شلیک شکارچیان از دست داد، سال‌هاست که به تنهایی به ایران سفر می‌کند.

«امید» در اوایل آبان‌ماه هرسال از مسیر زیستگاه زادآوری خود در سیبری به قزاقستان و آذربایجان و سپس از غرب مازندان وارد تالاب فریدونکنار شده و در نیمه اسفندماه مهاجرت بازگشت خود را آغاز می‌کند.

برای اینکه این پرندۀ بشدت در معرض خطر انقراض، از تنهایی درآمده و دست‌کم همسفری داشته باشد، مسئولان محیط زیست کشور، آستین‌ها را بالا زده و جفتی برایش برگزیدند. این همسفر با نام «رویا» روز پنجشنبه ۶ بهمن ماه ۱۴۰۱ با هماهنگی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور از کشور بلژیک به تالاب فریدونکنار مازندران منتقل شد و ۵ روز پس از انتقال، در طبیعت منطقه رهاسازی شد.

گفتنی است که اساسا درناها به صورت تک‌همسری زیست می‌کنند و از نظر پرنده‌شناسان، احتمال جفت‌گیری بین «امید» و درنای بلژیکی به شدت پایین است. البته مسئولان سازمان محیط زیست امیدوارند که حتی اگر جفت‌گیری انجام نشود، «رویا» بتواند با «امید» در مسیر بازگشت به سیبری همراه شود و سال آینده نیز همراه او به ایران بگردد و این اتفاق در سال‌های آتی پای تعداد بیشتری از درناهای سیبری را برای زمستان‌گذرانی به کشورمان بازکند.

پیش از آغاز زمان مهاجرت در اسفند ۱۴۰۱، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست مازندران، در گفت‌وگویی با ایسنا موفقیت در مهاجرت بازگشت ۲ پرنده را غیرقابل قضاوت توصیف و تاکید کرده بود: اینکه «رویا» تا کجا می‌تواند به همراه «امید» همراه شده و مهاجرت کند، بسته به توقف‌گاه‌های مسیر و توانایی پرواز با درنای سیبری دارد که قابل پیش‌بینی نیست.

سرانجام روز ۱۴ اسفند ماه، «امید» و «رویا» پس از ۳۴ روز اقامت و همراهی و هماهنگی مشترک، تالاب فریدونکنار مازندران را به سمت سیبری ترک کردند اما پس از ۷ روز از آغاز مهاجرت و طی ۱۵۰ کیلومتر از مسیر، به دلیل نبود آمادگی مناسب در جفت ماده بلژیکی، «رویا» رفیق نیمه‌راه شد و نتوانست با «امید» همسفر شود.

برای آگاهی از آخرین وضعیت درنای بلژیکی که در مازندران ماندگار شده مجددا به سراغ رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان رفتیم. کوروس ربیعی، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: درنای بلژیکی در ۲۱ اسفند در شهرستان عباس‌آباد در غرب مازندران زنده گیری شد و هم‌اکنون در منطقه تالاب «اوجاکله» شهرستان فریدونکنار نگهداری می‌شود.

ربیعی با بیان اینکه طی مدت حدود یک‌ماه اخیر که پرنده در مازندران مانده شرایط آب و هوایی فعلا مساعد است، گفت: مطابق نظر کارشناسان دمای کنونی حداقل طی یکی‌دوماه آتی برای پرنده قابل تحمل بوده و به دنبال این هستیم که پس از بالارفتن دما در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد و افزایش رطوبت، مکان را با بومی‌سازی در منطقه ییلاقات برای نگهداری چندماهه آن پیش‌بینی کنیم.

وی از برگزاری جلساتی در سال جدید برای بررسی شرایط نگهداری پرنده در مازندران با حضور کارشناسان و ارائه پیشنهادات خبر داد و تاکید کرد: از تجربه سال گذشته استفاده خواهیم کرد تا بتوانیم «رویا» را مهیای مهاجرت کنیم.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست مازندران، درباره علل مهاجرت ناموفق درنای بلژیکی خاطرنشان کرد: در سال گذشته به دلیل اینکه فاصله زمانی بسیار اندک انتقال پرنده تا زمان مهاجرت، متاسفانه «رویا» مهیای مهاجرت نشد؛ اما امسال با توجه به حضور پرنده و نگهداری مناسب بناست در ابتدای ورود درنای «امید» در منطقه رها سازی شده تا فرصت بیشتری برای تقویت عضلات پروازی پرنده مهیا شود.

ربیعی با اشاره به اینکه به دنبال جانمایی مناسب منطقه برای گذر از ماه‌های گرم سال هستیم و مناطقی پیش‌بینی شدند، اظهار امیدواری کرد: فرصت مناسبی برای مراقبت پرنده بلژیکی برای چندماه در شرایط دمایی مهیا خواهیم کرد.

وی از نظر مساعد کارشناسان کشور بلژیک مبنی بر حضور پرنده در مازندران خبر داد و افزود: جملگی کارشناسان موافقند که فرصت دیگری به پرنده داده تا با رهاسازی به موقع بتواند مهیای پرواز شود. همچنین برای کارشناسان کشور پرورش دهنده درنای «رویا» این عدم موفقیت در مهاجرت قابل تصور بود.

این مقام مسئول اضافه کرد: کارشناسان تاکید دارند که پرنده در شرایط دمای ۳۰ درجه به بالا و رطوبت اشباع قرار نگیرد که برای گذر از این دوره زمانی در فصول گرم، فرصت و مکان در مازندران وجود دارد.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست مازندران، با یادآوری این مطلب که تلاش‌های صورت گرفته طی سالیان متمادی برای مهاجرت پرندگان به صورت همراهی با گله وحشی از مبدا تا مقصد، تاکنون موفق نبوده است، گفت: پیش‌بینی همراهی درنای بلژیکی با درنای سیبری متصور بود اما نتوانست موفق به تکمیل مسیر شود.

ربیعی در پایان تصریح کرد: امسال نیز انتظار نداریم که اتفاق خارق‌العاده‌ای رخ دهد و باز احتمال ناموفق بودن در مهاجرت بر میزان موفقیت برتری دارد؛ و این نکته گفته می‌شود با نگهداری و رهاسازی به موقع تا ۹۰ درصد مهاجرت تکمیل می‌شود، بازهم بستگی به پیچیدگی فعالیت احیا و رهاسازی مخصوصا برای پرندگانی دارد که مهاجرت طولانی را طی می‌کنند.