حکیم مهر - پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری / متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به سؤال "آب سخت چیست؟"
آبی که در طبیعت وجود دارد، تقریبا سخت و ناخالص است. آب سخت، آبی است که اغلب گچ، آهک، نمک طعام، ترکیب‌های منیزیم، آهن، اکسیژن و ازت، انیدرید کربنیک، ترکیبات آلی و... دارد.
به مجموعه املاح کلسیم و منیزیم موجود در آب بر حسب میلی‌گرم بر لیتر، سختی آب می‌گویند. با سرازیرشدن آب از کوه، کلسیم و منیزیم در این آب‌ها حل و باعث سختی آن می‌شوند. تجربه نشان داد آب‌های سخت در صورت حرارت دیدن در گرم‌کن و شوفاژهای خانگی یا جداره تاسیسات حرارتی باعث ایجاد رسوب‌های کربناتی می‌شوند. وجود این رسوبات، نه تنها باعث هدر رفتن گرما می‌شود بلکه باعث خسارت دیدن جدار تاسیسات نیز خواهد شد. همچنین استفاده از آب سخت در تهیه غذا، باعث تغییر طعم غذا (طعمی نامطلوب) می‌شود. کارخانه‌های نوشابه‌سازی برای تهیه محصولات خود، سختی آب را می‌گیرند یا از آبی که سختی کمی دارد، استفاده می‌کنند.
برخلاف این تصور که مصرف آب سخت، باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شود باید گفت در حال حاضر هیچ‌گونه رابطه‌ای میان پیدایش سنگ کلیه و سختی آب گزارش نشده است. نوشیدن این نوع آب‌ها، نه‌تنها از نظر سلامت برای بدن ضرری ندارد بلکه مفید هم هست. آب سخت به دلیل املاح کلسیمی که دارد به اگزالات وصل و مانع جذب آن به وسیله خون می‌شود. البته اگزالات باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شود بنابراین تنها افراد مبتلا به سنگ کلیه که در مناطق کویری مانند قم، اصفهان و... زندگی می‌کنند، باید نوشیدن آب سخت برایشان نگران‌کننده باشد.
با توجه به اینکه بدن روزانه تقریبا به 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد، بسیاری از افراد با مصرف غذا هم نمی‌توانند این مقدار کلسیم موردنیاز را تامین کنند. آب سخت متوسط حدود 100 تا 150 میلی‌گرم در لیتر کلسیم دارد، بنابراین اگر روزی 2 لیتر آب نوشیده شود، مقداری از کلسیم مورد نیاز از این طریق تامین خواهد شد. البته سختی آب در مناطق مختلف متفاوت است و عدد ثابتی نمی‌توان برای آن مشخص کرد اما به طور متوسط در آب سخت، 100 تا 150 میلی‌گرم کلسیم وجود دارد. نوشیدن این آب‌ها در پیشگیری از پوکی استخوان موثر است و باعث بهبود تراکم استخوان می‌شود. حتی کلسیم دریافت‌شده از مصرف آب سخت در مبتلایان به فشارخون باعث کاهش فشارخون می‌شود. البته در دوسوم افراد مبتلا به فشارخون، دریافت 1000 میلی‌گرم کلسیم از طریق آب و غذا می‌تواند در کاهش فشارخون نقش داشته باشد.
