مرگ تلخ «لایکا» سگ روسی که ۶۶ سال قبل به فضا فرستاده شد

حکیم مهر: اسپوتنیک، توسط اتحاد جماهیر شوروی در ۴ اکتبر ۱۹۵۷عصر، فضا را افتتاح کرد. اما اولین جانوری که به فضا پا گذاشت و این افتتاحیه را رقم زد، انسان نبود.

به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرآنلاین، اسپوتنیک ۱، اولین ماهواره مصنوعی پرتاب شده، یک کپسول ۸۳.۶ کیلوگرمی بود. به مدار زمین دست یافت و هر ۹۶ دقیقه یک بار به دور زمین می چرخید و تا ۴ ژانویه ۱۹۵۸ در مدار باقی می ماند تا زمانی که به عقب افتاد و در جو زمین سوخت. پرتاب اسپوتنیک ۱ بسیاری از آمریکایی ها را که تصور می کردند کشورشان از نظر فناوری از اتحاد جماهیر شوروی جلوتر است، شوکه کرد و منجر به «مسابقه فضایی» بین دو کشور شد.

اسپوتنیک ۲ که در ۳ نوامبر ۱۹۵۷ پرتاب شد، لایکا را حمل کرد، اولین موجود زنده ای که به فضا شلیک شد و به دور زمین چرخید. لایکا سگ ولگردی بود که در خیابان های مسکو پیدا شد. هیچ برنامه ای برای بازگرداندن او به زمین وجود نداشت و او تنها چند ساعت در مدار زندگی کرد. اسپوتنیک ۳ که در ۱۵ می ۱۹۵۸ پرتاب شد، ۱۲ ابزار را برای مطالعه جو و فضا بالای زمین حمل می کرد و همچنین سنگین ترین ماهواره تا آن زمان با وزن ۱۳۲۷ کیلوگرم بود.

اسپوتنیک ۳ در ابتدا قرار بود اولین ماهواره باشد، اما پیچیدگی و اندازه آن باعث شد که شوروی اسپوتنیک ۱ را برای شکست ایالات متحده به فضا پرتاب کند.

اما سرنوشت لایکا چه شد؟

«لایکا»، اولین موجود زنده‌ای بود که در ۳ نوامبر ۱۹۵۷ روی ماهواره مصنوعی شوروی اسپوتنیک ۲ به مدار زمین پرتاب شد. همیشه می‌دانستند که این سگ از ماموریت جان سالم به در نمی‌برد، اما سرنوشت واقعی او برای دهه‌ها به اشتباه معرفی می‌شد.

لایکا یک سگ کوچک ۶ کیلوگرمی و یکنواخت و نژاد مخلوط بود که حدودا دو سال داشت. او یکی از سگ های ولگردی بود که پس از نجات از خیابان ها به برنامه پروازهای فضایی شوروی منتقل شدند. فقط از سگ‌های ماده استفاده شد، زیرا از نظر فیزیکی مناسب‌تر از سگ‌های نر هستند و نگهداری از آنها راحت تر است. لایکا با یادگیری پذیرش فضاهای زندگی به تدریج کوچکتر، برای زندگی در فضا آموزش دید. او را در یک سانتریفیوژ چرخاندند تا او را به تغییرات گرانش عادت دهند و او یاد گرفت که غذا را به شکل ژله ای بپذیرد که به راحتی در یک محیط بی وزن سرو شود.

وقتی پرتاب اعلام شد، لایکا به یک شهرت بین المللی رسید. این ماهواره و مسافر آن به زودی نام مستعار روزنامه نگاری Muttnik را به دست آوردند. گزارش‌های معاصر شوروی حاکی از آن بود که سگ به مدت شش یا هفت روز پس از مأموریت زنده نگه داشته شد و سپس قبل از اینکه اکسیژن او تمام شود با غذای مسموم کشته شد. این ماهواره با ورود مجدد به جو زمین در ۱۴ آوریل ۱۹۵۸ نابود شد. سرنوشت غم انگیز لایکا نگرانی و همدردی جهانی را برانگیخت.

با این حال، در سال ۲۰۰۲، دانشمند روسی دیمیتری مالاشنکوف فاش کرد که گزارش های قبلی در مورد مرگ او دروغ بوده است. لایکا در واقع تنها حدود ۵ تا ۷ ساعت پس از بلند شدن از زمین جان سالم به در برده بود تا اینکه از گرمای بیش از حد و وحشت جان خود را از دست داد. با تأخیر مشخص شد که ضربان نبض لایکا، که با الکترود اندازه گیری شده بود، در حین برخاستن سه برابر شد و تنها در زمان بی وزنی تا حدودی کاهش یافت. ظاهراً دانشمندان شوروی به دلیل فشار شدید سیاسی برای پرتاب اسپوتنیک ۲ به موقع برای جشن چهلمین سالگرد انقلاب بلشویکی، زمان کافی برای تکمیل سیستم های پشتیبانی از زندگی نداشتند.

نام لایکا از کلمه روسی برای «پوست» گرفته شده است. لایکا همچنین یک نام نژادی است که برای برخی از سگ‌های سورتمه روسی به کار می‌رود، اما آنها با سگ فضایی ارتباطی ندارند. در سال ۲۰۰۸ یک بنای یادبود کوچک با مجسمه لایکا در مسکو رونمایی شد.