تخمهها تنقلاتی سنتی هستند که متخصصان علوم غذایی مصرف متعادل آنها را به عنوان یک میان وعده سالم با ارزش تغذیهای بالا توصیه میکنند. به طور کلی تخمهها منبع عمده چربی و کالری هستند و پروتئین و کربوهیدرات در ترکیبات آنها دیده میشود. از نظر ویتامینها سرشار از ویتامینهای گروهB خصوصا اسید فولیک، A ،E و اندکی ویتامینC و از نظر املاح غنی از پتاسیم، منیزیم، مس، روی، منگنز، کروم، آهن و سلنیوم میباشند. تخمهها انواع مختلفی دارند:
تخمه آفتابگردان: در 100 گرم آن 580 کالری انرژی نهفته است. ویتامینE و آنتیاکسیدان موجود در آن خاصیت ضدالتهابی داشته و از بیماریهای قلبی عروقی، پارکینسون و آلزایمر پیشگیری میکند. همچنین این ویتامین به کاهش شدت و دفعات گرگرفتگی در زنان یائسه کمک کرده و از افزایش بیماری قند میکاهد و سلنیوم آن خاصیت ضدسرطانی دارد.
تخمه کدو: در 100 گرم آن 600 کالری انرژی نهفته است. با خوردن 100 گرم تخمه کدو نیمی از نیاز روزانه بدن به منگنز، منیزیم و فسفر تامین میشود. این تخمه خاصیت تسکیندهنده اعصاب و خوابآور داشته و ملین و مدر میباشد و به رفع یبوست و سوءهاضمه کمک میکند.
تخمه هندوانه: در 100 گرم آن 590 کالری انرژی نهفته است. این تخمه بیشتر به نام تخمه «جابانی» معروف است. کلسیم آن در بین زنان یائسه جهت پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان مفید به نظر میرسد. این تخمه میتواند از کمخونی، بیاشتهایی، سوءجذب و التهاب پیشگیری کند.
تخمه خربزه: این تخمه طبیعت گرم داشته ادرارآور، نرمکننده و افزایشدهنده میل جنسی میباشد. برای سرفهها، درد سینه و تبهای شدید مفید است و از بروز کمخونیهای گوناگون جلوگیری میکند.
مضرات بو دادن نامناسب تخمهها
بو دادن یکی از روشهای آمادهسازی تخمههاست که برای ایجاد عطر و طعم مطلوبتر انجام میشود. اما نکته قابل توجه آن است که استفاده از حرارت بالا میتواند منجر به کاهش مواد مغذی حساس در این محصول گشته و ویتامینهایی را که در برابر حرارت ناپایدار هستند، تخریب کند. در اثر حرارت نامناسب ویتامینC به آسانی از بین میرود و از میان ویتامینهای گروهB نیز ویتامین1B راحتتر از بقیه تخریب میشود.
در اثر حرارت بالا پروتئین و کربوهیدراتهای آن توا‡مان به علت قهوهای شدن افت تغذیهای پیدا کرده و چربی تخمه نیز دستخوش تغییرات نامطلوب گشته و روغن مفید آن به روغنی مضر تبدیل میشود. البته بد نیست بدانید که چربی تخمه در برابر حرارت ملایم مقاوم است و با وجود آن که تیره رنگ میشود، به مقدار کم تجزیه میشود مگر این که درجه حرارت خیلی بالا باشد که در این صورت با تشکیل مواد سمی که بوی تندی هم دارد، شروع به سوختن و تجزیه شدن میکنند که برای سلامت انسان بسیار مخاطرهآمیز میشود.
توجه: همیشه آجیل خود را از مراکز معتبر در بستهبندیهای بهداشتی که دارای مجوز و تاریخ مصرف هستند، تهیه کنید و بهتر است انواعی را که دارای طعم دیگری به غیر از شوری دارند، انتخاب نمایید. در ضمن بوی نامطبوع، طعم تند و تلخ، کپکزدگی و وجود بقایای حشرات مرده یا زنده همگی از نشانههای کهنگی و فساد تخمهها هستند.