«گرگاس» حاصل جفت‌گیری سگ و گرگ و «سگ‌توره» حاصل جفت‌گیری سگ و شغال است

حکیم مهر: رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد، سگ‌های ولگرد را گونه‌هایی مهاجم خواند که مدیریت جمعیت آنها چه در مناطق مسکونی و چه در زیستگاه‌های طبیعی به دلیل مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی و اختلال آنها در اکوسیستم، ضروری است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «حجت دهقان دهنوی» ضمن اشاره به واقع شدن استان یزد در فلات مرکزی ایران و برخورداری از خرده اقلیم‌ها و زیستگاه‌های متنوع دارای تنوع زیستی غنی، گفت: تاکنون تعداد ۳۶۹ گونه مهره‌دار، ۲۶۰ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و دوزیست، ۶۵ گونه پستاندار و دو گونه ماهی در استان شناسایی شده است.

وی هدف از حفاظت محیط زیست و گونه‌های جانوری یک منطقه را رسیدن به یک اکوسیستم پایدار و حفظ چرخه‌های زیستی خواند و گفت: با این حال گونه‌هایی مانند سگهای ولگرد که خارج از زیستگاه یا پراکنش طبیعی خود زندگی می‌کنند، جزو گونه‌هایی مهاجم و غیر بومی محسوب می‌شوند.

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: سگ‌های ولگرد به دلیل دارا بودن قدرت تولید مثل بالا، رشد سریع، توان سازگاری با شرایط مختلف محیطی و تحمل دامنه وسیع تغییرات، قادرند تنوع و فراوانی گونه‌های بومی منطقه را کاهش داده، آفات و بیماری‌ها و مشکلات جدید و جدی زیست محیطی را در منطقه وارد کنند و به نوعی باعث بر هم زدن اکوسیستم و ایجاد اختلال در آن شوند.

دهقان با اشاره به این که انسان توانسته طی چندین هزار سال، سگ را اهلی و دست آموز کرده و از آن برای نگهبانی و محافظت از خود در برابر حیوانات وحشی استفاده کند، گفت: بنابراین در طول تاریخ، سگ همواره در کنار انسان زندگی کرده و جزو حیوانات اهلی محسوب می‌شده لذا جای آن در زیستگاه‌های طبیعی نیست.

وی سگ‌های ولگرد را تهدیدی برای تمام گونه‌های وحشی اعم از پستانداران، پرندگان، خزندگان و غیره دانست و افزود: البته بیشترین تهدید آنها علیه جمعیت گونه‌های علفخوار وحشی به ویژه آهو، قوچ و میش، کل و بز، خرگوش ولی به گوشتخواران وحشی مانند یوزپلنگ، کاراکال، گربه وحشی، گربه شنی و کفتار نیز حمله می‌کنند.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش استان در خصوص تعداد حیوانات تلف شده به دست سگ‌های ولگرد در استان، گفت: آمار دقیقی در این خصوص در دست نیست ولیکن موارد متعدد و گزارش‌های مستندی از حمله سگ‌های ولگرد به حیات وحش و تلفات در این بخش گزارش می‌شود.

وی افزود: کشته شدن آهوان منطقه حفاظت شده کالمند بهادران، قوچ و میش و کفتار در منطقه شکار ممنوع مرور میبد، قوچ و میش، کل و بز در پناهگاه حیات وحش آریز و  کل و بز در قرق علی آباد از این دسته گزارشها هستند.

دهقان با بیان این که سگ، گرگ و شغال به دلیل قرابتی که با هم دارند می‌توانند با هم جفت‌گیری کنند، گفت: در حاشیه برخی مناطق و اطراف برخی روستاهای نزدیک زیستگاه‌های طبیعی به دلیل وجود این سه گونه شاهد پدیدار شدن هیبریدهای سگ گرگ یا گرگاس که حاصل جفت‌گیری سگ و گرگ و سگ توره که حاصل جفت گیری سگ و شغال است، هستیم.

 وی ضمن اشاره به این که وجود گرگاس در طبیعت موجب آسیب به جمعیت گرگ‌ها و ضعف ژنتیکی آنها می‌شود، گفت: این گونه‌ها عمدتاً خوی وحشی‌گری و درندگی را از گرگ و نترسیدن از انسان را از سگ در خود دارند و به همین دلیل به مناطق روستایی نزدیک شده و به دام‌های اهلی حمله می‌کنند.

این کارشناس محیط زیست همچنین سگ‌های ولگرد را ناقل بیماری‌های فراوانی مانند بیماری هاری خواند و گفت: ویروس مرگبار و کشنده هاری می‌تواند از طریق سگهای ولگرد علاوه‌ بر حیات وحش، به انسان نیز منتقل شود و این در حالیست که متاسفانه امروزه شاهد افزایش گزش سگ‌های ولگرد که منجر به انتقال ویروس هاری به انسان شده‌اند، هستیم.

وی با بیان این که انتشار آلودگی انگلی نیز یکی دیگر از بیماری‌های مربوط به سگ‌های ولگرد است، افزود: سگ‌های ولگرد میزبان و ناقل انواع انگل‌های داخلی  و خارجی هستند و به راحتی و از طرق مختلف از جمله مدفوع و استفاده از آبشخور مشترک با حیات وحش می‌توانند انگل‌های خطرناکی از جمله Coenurus cerebralis ، Toxoplasma gondii، آسکاریس و غیره را منتشر و به حیات وحش انتقال دهند که خود یک تهدید بسیار جدی برای جمعیت گونه‌های جانوری استان به شمار می‌رود.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان از انتقال بیماری دیستمپر توسط سگ‌های ولگرد نیز خبر داد و گفت: بیماری دیستمپر تاکنون در سگ‌سانان و گربه‌سانان مشاهده شده و گزارشاتی از انتقال این بیماری بدون درمان، از سگهای ولگرد به پلنگ نیز ثبت شده است.

وی تاکید کرد: با توجه به معضلات و مشکلات زیادی که سگ‌های ولگرد از یک سو برای سلامت و امنیت جامعه ایجاد می‌کنند و از سوی دیگر برای حیات وحش به همراه دارند، کنترل و مدیریت جمعیت آنها چه در مناطق مسکونی و چه در زیستگاه‌های طبیعی ضروری است.

دهقان در پایان نیز توصیه کرد: در همین راستا مدیریت پسماندهای غذایی در شهرها، روستاها و مناطق حاشیه‌ای و نیز پرهیز از غذادهی به سگ‌های ولگرد می‌بایست به‌ طور جدی مورد پیگیری و از سوی مردم رعایت شود.