دیابت در گربه ها

دیابت ملیتوس یا همان دیابت قندی از آنجایی که بدن گربه درباره تولید و استفاده از انسولین توانمند نیست در این حیوانات دیده می‌شود. در طی هضم غذا ، چربی ها ، کربوهیدراتها و پروتیئن های جیره غذایی به قطعات کوچکتر تبدیل می شوند تا توسط سلولهای مختلف بدن استفاده گردند. یکی از این ترکیبات کوچک گلوکز است که انرژی و سوخت لازم را برای زنده ماندن سلولها فراهم می کند.
انسولین هورمونی است که از پانکراس ترشح می شود و مسئول تنظیم ورود گلوکز از جریان خون به داخل سلولها است. وقتی انسولین ناکافی یا ناکارا است بدن گربه شروع به شکستن ترکیباتی نظیر چربی و پروتئین ذخیره شده بعنوان سوخت جایگزین می‌کند. در نتیجه ، گربه با اینکه بیشتر می خورد اما وزن از دست می دهد. بعلاوه ، به دلیل عدم مصرف گلوکز در سلولها میزان آن در جریان خون بالا می رود و متعاقباً از طریق ادرار دفع می گردد. این چرخه باعث پرادراری و پرنوشی خواهد شد. صاحبان گربه معمولاً چهار علامت مهم را از دیابت ملیتوس می بینند که شامل گرسنگی شدید ، از دست رفتن وزن ، تکرر ادرار و پرنوشی است.
دیابت ملیتوس عموماً به دو شکل در گربه ها تقسیم می شود : دیابت ملیتوس وابسته به انسولین (IDDM) و غیروابسته به انسولین (NIDDM)
تقریباً نصف تا سه چهارم گربه های مبتلا به دیابت به محض تشخیص بیماری نیازمند تزریق انسولین هستند. بقیه NIDDM دارند اما با این حال اغلب شان باز هم برای کنترل بیماری به انسولین نیاز پیدا می کنند.
دیابت معمولاً گربه های مسن و چاق را مبتلا می کند. نرها هم از ماده ها بیشتر مبتلا می شوند. دلیل اصلی وقوع دیابت در گربه ها کاملاً مشخص نشده اما با این حال چاقی (مهمترین عامل مستعد کننده) ، پانکراتیت مزمن ، سایر بیماریهای هورمونی (نظیر پرکاری تیروئید ، بیماری کوشینگ و آکرومگالی) ، برخی داروها (نظیر مجسترول استات و کورتونهایی مثل پردنیزولون) با این بیماری در ارتباطند. گربه های نژاد Burmese بخصوص در نیوزیلند ، استرالیا و انگلستان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.

دیابت ملیتوس بر اساس علائم بالینی ، معاینات ، نتایج آزمایشات و حضور مستمر و بالای قند در خون و ادرار تشخیص داده می شود. به محض تشخیص دیابت درمان باید در اولین فرصت آغاز گردد. تعویق درمان می تواند زندگی گربه را به خطر بیاندازد. در برخی موارد ممکن است شرایط خطرناکی نظیر کتواسیدوزیس که با از دست رفتن اشتها ، استفراغ ، اسهال ، بی حالی ، خستگی ، دهیدراتاسیون و اختلالات تنفسی مشخص می شود ایجاد گردد. بعلاوه ، دیابت می تواند باعث آسیب رسانی به پوست و پوشش خارجی بدن ، بیماری کبد و ایجاد عفونت های ثانویه باکتریایی گردد. یک عارضه وابسته به دیابت به نام نوروپاتی دیابتی ممکن است باعث شود گربه به سرعت ضعیف گردد و به خصوص این ضعف در پاهای عقب بروز کند که قدرت پریدن را از گربه می گیرد و نوع خاصی راه می رود و لنگ می زند.
درمان دیابت بر اساس شدت بیماری انجام می شود. گربه مبتلا به کتواسیدوزیس نیازمند مراقبت های ویژه است که معمولاً شامل مایع درمانی و تزریق انسولین می باشد. برای گربه هایی که به شدت بیمار نیستند یک برنامه درمانی در نظر گرفته می شود که شامل تزریق انسولین یا تجویز خوراکی آن به همراه تغییر در جیره غذایی است.

به یاد داشته باشید که هر گربه مبتلا به دیابت با گربه دیابت در پاسخ به درمان ممکن است متفاوت باشد. بعضی از گربه های مبتلا به راحتی به درمان پاسخ می دهند و برخی هم اینطور نیستند. بعضی با تجویز خوراکی و بعضی با تزریق انسولین درمان می شوند.

اکثر گربه های مبتلا به دیابت نیازمند تزریق زیرجلدی انسولین بصورت دو بار در روز هستند. این تزریق با آموزش توسط دامپزشک می‌تواند در منزل انجام شود و بهتر است هر روز در ساعت مشخصی صورت پذیرد. اگر مطابق آموزش دامپزشک تزریق صورت گیرد حتی برخی گربه ها درد زیادی از تزریق احساس نمی کنند. دوز و فاصله تزریق انسولین بر اساس اندازه گیری قند خون و ادرار توسط دامپزشک ممکن است در طول درمان تغییر یابد.
گربه های به ظاهر سالم ولی مبتلا به دیابت ممکن است بجای تزریق از راه خوراکی درمان شوند و مثلاً با دارویی نظیر glipizide بعنوان یک داروی پایین آورنده قند خون درمان گردند. عوارض جانبی این داروها گرچه خیلی شایع نیست اما شامل استفراغ ، از دست دادن اشتها و آسیب کبدی است. البته در کنار این دارو به تشخیص دامپزشک برخی گربه ها به انسولین تزریقی هم برای کنترل بیماری نیاز خواهند داشت.
در کنار درمان دارویی تغییر رژیم غذایی هم بسیار مهم است. چاقی عامل عمده مستعد کننده حیوان به دیابت است لذا اگر گربه شما دچار افزایش وزن است حتماً باید به تدریج آنرا پایین بیاورید. دامپزشک می تواند یک برنامه مناسب برای کاهش تدریجی وزن دراین زمینه ارائه نماید. رژیم غذایی پرفیبر و با کربوهیدرات بالا نه تنها می تواند به کاهش وزن کمک کند بلکه در کنترل قند خون هم بعد از خوردن غذا مفید است. (گربه هایی که وزنشان از حد طبیعی کمتر است باید در شروع رژیم پرکالری داشته باشند تا به وزن نرمال دست یابند)
گربه های مبتلا به دیابت هم باید کربوهیدرات جیره خود را محدود کنند. البته برخی گربه های مبتلا به جیره پرفیبر و برخی به جیره کم کربوهیدرات بخوبی پاسخ می دهند. روش آزمون و خطا در این زمینه می تواند بهترین جیره غذایی را مشخص کند.
از جمله عوارضی هم که در هنگام درمان می توان تهدیدکننده باشد کاهش شدید قند خون است که معمولاً با مصرف بیش از اندازه انسولین رخ می دهد و علائم آن خستگی ، بیحالی ، عدم تعادل ، تشنج و کما است. در صورت عدم رسیدگی سریع ، این حالت می‌تواند کشنده باشد. در این شرایط سعی نکنید به اجبار به حیوان چیزی بخورانیدو اگر نمی تواند بخورد باید به سرعت مایع درمانی انجام گیرد.