تحلیلی بر ارکان جهت‌ساز سازمان‌های دولتی (موردکاوی سازمان دامپزشکی کشور) - دکتر سید حسین حسن‌زاده

تحلیلی بر ارکان جهت‌ساز سازمان‌های دولتی (موردکاوی سازمان دامپزشکی کشور)

دکتر سید حسین حسن‌زاده

دانشجوی دکتری، گروه آینده‌پژوهی، دانشکده مدیریت، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

s.hasanzadeh00@sndu.ac.ir

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف تحلیل ارکان جهت‌ساز سازمان دولتی در مقایسه با مبانی مفهومی و نظری طراحی شده است.

طراحی/ روش‌شناسی/ رویکرد: با استفاده از رویکرد تحلیلی-توصیفی، ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور مورد تحلیل مضمون قرار گرفت. در این راستا مضامین قانون‌گذاری، شکل‌گیری تشکیلات و ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی استخراج و کدگذاری شد.

یافته ­های پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان داد مفاهیم مورد استفاده در ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور با مبانی مفهومی و نظری این مقاصد آرمانی، فاصله دارند. ماموریت و بیانیه ماموریت اعلامی هیچ‌گونه ارتباط مضمونی با یکدیگر نداشته و به‌جای فلسفه وجودی سازمان به ترتیب بر اقدامات و اهداف سازمانی، تمرکز داشته‌اند. مضامین چشم‌انداز بیشتر بر مبنای برنامه و سیاست و ارزش‌های سازمانی نیز در بیشتر موارد به‌جای ارزش‌های بنیادی از منظر ارزش‌های عمومی تدوین شده‌اند.

محدودیت­ها و پیامدها: عدم دسترسی به اسناد پشتیبان ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی را می‌توان ازجمله محدودیت‌های این مطالعه به حساب آورد.

پیامدهای عملی: مشخص شدن ضرورت انجام مطالعات اکتشافی و آینده‌نگرانه برای بازطراحی قوانین و ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور را  می‌توان ازجمله پیامدهای عملی این پژوهش دانست.

ابتکار یا ارزش مقاله: برای نخستین بار ارکان جهت‌ساز یک سازمان دولتی در مطابقت با مبانی مفهومی مورد تحلیل قرار گرفت و راهکار حل مسئله مشخص شد.

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

واژگان کلیدی: ماموریت، چشم‌انداز، ارزش‌ها، تحلیل مضمون، سازمان دولتی، دامپزشکی

مقدمه

سازمان‌های عمومی و غیرانتفاعی باید بر نیازهای محیط خارجی منطبق باشند. به عبارت دیگر این سازمان‌ها توسط دولت ایجاد می‌شوند تا اهداف عمومی را دنبال کنند. در نتیجه مشروعیت خود را از جامعه و محیط پیرامون خود اخذ می‌کنند. این سازمان‌ها باید نشان دهند که عملکردشان به خلق ارزش‌های عمومی می‌انجامد در غیر این صورت توجیه اجتماعی و مشروعیت خود را از دست خواهند داد (Bryson, 2017: 135). آنچه در سازمان‌های عمومی اهمیت دارد مجموعه افراد و نهادهایی است که از خدمات آن سازمان استفاده می‌کنند و یا بر فعالیت‌های آن تاثیر می‌گذارند. از این افراد و نهادها با عنوان ذی‌نفعان یاد می‌شود. هدف سازمان‌های دولتی ارائه مناسب خدمات و جلب رضایت ذی‌نفعان است و در چنین سازمان‌هایی استراتژی نیز بر همین مبنا توسعه می‌یابد.

محیط فعالیت ناپایدار و در عین حال به هم پیوسته از سازمان‌های عمومی، غیرانتفاعی و نهادهای مدنی برخوردی متفاوت طلب می‌کند. برخلاف گذشته، پیش از هر چیز باید تفکر، عمل و یادگیری این سازمان‌ها استراتژیک شود. سازمان‌ها باید به منظور وفق دادن خود با شرایط جدید، بینش و دیدگاه‌های خود را با استراتژی‌های اثربخش ارائه کنند. همچنین لازم است به منظور فراهم کردن زمینه پذیرش و اجرای استراتژی‌ها در کلیه شئون سازمانی، روش‌ها و رویکردهای منطقی و عقلایی خود را توسعه دهند. در نهایت سازمان‌ها از طریق ائتلاف‌های فراگیر و قدرتمند با ذی‌نفعان، زمینه اجرای مطلوب استراتژی‌ها را فراهم می‌آورند. برنامه‌ریزی استراتژیک به رهبران و مدیران سازمان‌های دولتی کمک می‌کند تا تفکر، عمل و یادگیری خود را استراتژیک نمایند.

الزامات رسمی سازمانی از طریق قوانین، مقررات، احکام، اساس‌نامه‌ها، مرام‌نامه‌ها و غیره شناخته می‌شوند بنابراین شناسایی و تعریف آن در مقایسه با ماموریت سازمان، ساده‌تر است. علاوه بر این به‌طور معمول سازمان‌ها باید الزامات غیررسمی متعددی را نیز برآورده کنند منشا این الزامات و هنجارها، انتظارات ذی‌نفعان کلیدی است. در بیشتر موارد این الزامات غیر رسمی به اندازه الزامات رسمی اهمیت دارند (Bryson, 2017: 137).

سازمان دامپزشکی کشور[1] به‌عنوان یکی از سازمان‌های تخصصی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی نزدیک به 100 سال است که در حوزه‌های مربوط به سلامت، خدمات‌رسانی می‌کند. در این مدت بنا به مقتضیات زمان از یک سازمان با وظایف بیشتر تصدی‌گری به سمت یک سازمان نظارتی-حاکمیتی گرایش یافته است. طیف وسیع ذی‌نفعان اعم از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان که قریب به اتفاق جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند اهمیت و گستردگی وظایف این سازمان را نشان می‌دهد. سرعت تحولات، پیچیده شدن محیط و پیشرفت‌های حاصله در حوزه‌های راهبردی ایجاب می‌کند که قوانین بالادستی و مقاصد آرمانی این سازمان، متناسب با مسائل حال و آینده و مطابق با مبانی علمی تدوین شوند. این تحقیق که با هدف بررسی مضامین ارکان جهت‌ساز سازمان‌های دولتی با رویکرد توصیفی-تحلیلی طراحی شده است در صدد پاسخ به این سوال است که برای گذر از وضع موجود به وضع مطلوب در تدوین ارکان جهت‌ساز سازمان چه باید کرد؟  برای پاسخ به این سوال وضعیت موجود سازمان دامپزشکی از حیث قانون‌گذاری، تشکیلات و مضامین ارکان جهت‌ساز مورد تحلیل قرار گرفت و در مقایسه با وضعیت مطلوب ارزیابی شد. در نهایت پیشنهادهای لازم برای گذر از وضع موجود به وضع مطلوب ارائه شد.

مبانی نظری و مفهومی

ماموريت^[2] نشاندهنده علت يا فلسفه وجودي سازمان و بيانگر هويت سازمان است. هر سازمان يك ماموريت دارد، چه اين ماموريت به صورت تدوين‌شده و مكتوب باشد و چه نباشد. در ماموریت به اين پرسش پاسخ داده مي‌شود «ما به چه كاري مشغول هستيم «؟ بنابراین ماموريت شكل‌دهنده فعاليت سازمان و رفتار كاركنان است. مسلم است كه تغيير يا عدم تغيير ماموريت به گردانندگان سازمان و عوامل اثرگذار بر آن بستگي دارد. ماموريت بايد داراي ويژگي‌هايي مانند كلي بودن، الهام‌‌بخش بودن، وحدت‌بخش بودن، پايدار بودن و ... باشد. اگر ماموريت يك سازمان را در قالب يك سند مكتوب كرده و به اطلاع ذي‌نفعان سازمان برسانيم و آن را پيش روي فعاليت‌هاي سازمان قرار دهيم در واقع بيانيه ماموريت سازمان را تهيه كرده‌ايم. بيانيه ماموريت، جمله يا عبارتي است كه بدان‌وسيله مقصود يك سازمان از مقصود سازمان مشابه متمايز مي‌شود (Aarabi and Khodadadi, 2016:21).

بنابراین بیانیه ماموریت تدوین عمل‌گرایانه دلیل وجودی سازمان و مقاصدش است. این بیانیه با توجه به اینکه چه کسانی ذی‌نفعان سازمان هستند و چگونه سازمان ممکن است ارزش عمومی خلق کند تدوین می‌شود. همچنین بیانیه ماموریت بیان‌کننده این است که سازمان چگونه قصد دارد از جایی که هست به‌جایی که می‌خواهد برود. این بیانیه در عین معنادار بودن باید مختصر باشد (Bryson and Alston, 2017: 59).

چشم‌انداز^[3] سازمان نشان‌دهنده جايگاه يا موقعيت مطلوب در آينده است. در چشم‌انداز به اين پرسش پاسخ داده شود كه »ما مي‌خواهيم چه بشويم «؟ بنابراین چشم‌انداز سازمان،  بيان آينده مطلوب از منظر  سازمان است. چشم‌انداز بيشتر با فعاليت سازمان از حال تا آينده سر و كار دارد. در واقع ماموريت به‌صورت كلي و بدون قيد زمان، علت وجودي سازمان را معين مي‌كند و چشم‌انداز نتيجه تحقق ماموريت و تداوم فعاليت‌هاي سازمان را مشخص مي‌كند Aarabi and Khodadadi, 2016: 21)).

بیانیه چشم‌انداز نیز حالتی را توصیف می‌کند که در آن سازمان به‌طور موفقیت‌آمیز استراتژی‌هایش را اجرا و از نهایت توان بالقوه‌اش استفاده کرده باشد (Bryson and Alston, 2017: 60).

امروزه چشم‌انداز به‌عنوان عنصر جدیدی از تفکر استراتژیک پیشرفته، نقش مهمی ایفا می‌کند و مدیریت آینده‌پرداز^[4]، لایه سوم تفکر استراتژیک را تشکیل می‌دهد. رامپرساد  اشاره می‌کند که مدیریت آینده‌پرداز از چشم‌انداز برای مدیریت سازمان استفاده می‌کند. او بین ماموریت و چشم‌انداز تمایزی قائل نمی‌شود و این باور را تقویت می‌کند که مفاهیم چشم‌انداز، فرآیند چشم‌انداز و مدیریت آینده‌پرداز باید بیشتر روشن شوند تا مدیریت آینده‌پرداز بتواند به‌عنوان سطح سوم در تفکر استراتژیک پیشرفته گنجانده شود (Holstius and Malaska, 2004:39) وستلی و مینتزبرگ اهمیت ترسیم چشم‌انداز مشترک در مدیریت آینده‌پرداز را بیان کرده‌اند. به نظر آن‌ها رهبر و پیرو باید در خلق چشم‌انداز، مشارکت داشته باشند و برای یک رهبری مطلوب، وجود پیرو خوب ضروری است (Westley and Mintzberg, 1989: 20-21).

ارزش‌ها ^[5]سومين جزء تشكيل دهنده مقصد سازمان است. يك سازمان در بيانيه ارزش‌هاي سازماني خود اصول اخلاقي را در قبال كاركنان، سهام‌داران، جامعه و ساير ذي‌نفعان بيان مي كند. معمولاً استراتژيست‌هاي سازماني با پرسيدن اين سوال، بيانيه ارزش سازمان را تدوين مي‌نمايند: ما به چيزهايي پايبنديم و به كدام ارزش‌های بنیادین سازمانی احترام مي‌گذاريم؟ (Aarabi and Khodadadi, 2016: 21). بیانیه ارزش‌های سازمانی می‌تواند برای شناخت فرهنگ و اهداف و استراتژی‌ها بسیار مفید باشد(Bryson and Alston, 2017: 60). یک سازمان فارغ از محیط جاری، نیازهای رقابتی یا مدپرستی‌های مدیریتی، خود باید تصمیم بگیرد که کدام  ارزش‌ها بنیادی است. ارزش‌ها باید خاص باشند بنابراین لزومی ندارد که برخی از ارزش‌های معمول و رایج را در فهرست ارزش‌ها قرار داد.

پیتر سنگه (2006) چشم انداز، ماموریت و ارزش‌ها را ترکیبی معرفی کرده که ایده‌های حکمرانی را تشکیل می‌دهند. چشم انداز با «چه چیزی» شناخته می‌شود و تصویری از آینده مورد دلخواه را به ما می‌دهد. ماموریت با «چرا» معادل‌سازی شده و پاسخی به سوالات شرکت در مورد چرایی وجود شرکت می‌دهد. ارزش‌ها با «چگونه» معادل‌اند. به این معنی که چگونه می‌توانیم چشم اندازهای خود را تصویر کنیم.

مضمون يا تم^[6] ، مبين اطلاعات مهمي درباره داده‌ها و سؤالات تحقيق است و تا حدي، معني و مفهوم الگوي موجود در مجموعه‌اي از داده‌ها را نشان می‌دهد (Braun and Clarke, 2006). به طور كلي، مضمون، ويژگي تكراري و متمايزي در متن است كه به نظر پژوهشگر، نشان دهنده درك و تجربه خاصي در رابطه با سؤالات تحقيق است (King, & Horrocks, 2010: 150). تحليل مضمون را مي توان يكي از روش‌هاي بنيادين تحليل كيفي در نظر گرفت كه با ساير روش‌هاي تحليل كه به دنبال تشريح الگوهاي داده‌هاي كيفي هستند فرق دارد. در تحليل مضمون، همه منابع داده، بررسي و مضامين كل داده‌ها، تحليل و تفسير مي شود. در تحليل مضمون، واحد تحليل، بيشتر از يك كلمه يا اصطلاح است و به بافت داده‌ها و نكات ظريف آن ها، بيشتر توجه مي‌شود. همچنين، تحليل مضمون از شمارش كلمات و عبارات آشكار، فراتر مي‌رود و بر شناخت و توضيح ايده هاي صريح و ضمني تمركز مي كند. سپس از كدهاي مضامين اصلي براي تحليل عميق‌تر داده‌ها استفاده مي‌شود. در تحليل مضمون مي‌توان از فراواني نسبي مضامين براي مقايسه آن‌ها و تهيه ماتريس مضامين و ترسيم شبكه مضامين  استفاده كرد.(Namey,et al: 2007)

روش پژوهش

این پژوهش از نظر هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی است که در آن با رویکرد اسنادی و تحلیلی-توصیفی، ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا مضامین قانون‌گذاری، شکل‌گیری تشکیلات و  ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی استخراج و کدگذاری شد. مقوله‌های کدگذاری شده با مفاهیم علمی مورد مقایسه قرار گرفتند و سنخیت مقوله‌ها با مفاهیم ارکان جهت‌ساز مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌های پژوهش

یافته‌های این پژوهش شامل استخراج مضامین از روند شکل‌گیری، قانون‌گذاری، تشکیلات و ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی است.

روند شکل‌گیری سازمان دامیزشکی کشور

بررسی ایجاد تشکیلات دامپزشکی تعداد بسیاری از کشورهای جهان نشان می‌دهد که برقراری تشکیلات نوین دامیزشکی در اغلب آنها به‌واسطه بروز همه‌گیری‌های طاعون گاوی بوده است. ایران نیز از این قاعده غالب مستثنا نبوده و بروز طاعون گاوی موجب ایجاد تشکیلات آموزشی و اجرایی دامیزشکی نوین شده است. در جریان جنگ جهانی اول (1295 شمسی - 1916 میلادی) طاعون گاوی به ایران سرایت کرد و خسارت‌های فراوانی را وارد نمود Tajbakhsh, 2000: 684)). به دلیل اینکه به غیر از انستیتو یاستور، تشکیلات منسجم پزشکی و دامپزشکی دیگری در کشور وجود نداشت به‌ناچار به این مؤسسه مراجعه شد که پس از بررسی، بیماری طاعون گاوی تشخیص داده شد Jumaa Khaledi, 2008)).

در اواسط سال 1303 اداره کوچکی به نام فلاحت در وزارت فوائد عامه، مبارزه با طاعون گاوی را سرلوحه اقدامات خود قرار داد. در این زمان یادداشت کمیته بهداشت مجمع دولت‌های متفقه به ایران واصل شد که در آن بیان شده بود که برای مبارزه با بیماری‌های دامی هریک از دولت‌های عضو باید اداره مخصوص دامپزشکی داشته باشند. از یک‌سو گسترش طاعون گاوی و از سوی دیگر وجود این تذکر سبب شد تا قانون تشکیل اداره دفع آفات حیوانی در دی‌ماه ‌1303‌ به تصویب مجلس شورای ملی برسد. مجلس شورای ملی به دولت اجازه داد که شعبه مخصوصی به نام دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی با نظارت مؤسسه پاستور تأسیس کند. (Tajbakhsh, 2000: 693-694).  از اوایل سال ‌1305‌ مؤسسه پاستور و دفع آفات حیوانی در وزارت فوائد عامه قرار گرفتند و در دی‌ماه همان سال بنابر تصویب هیئت وزیران مؤسسه پاستور رسماً به وزارت فلاحت منتقل شد. بنابراین برای تسریع در انجام امور مبارزه با بیماری‌های دامی و ضمانت‌های اجرایی برای انجام آن، قانون تفتیش صحی حیوانات مشتمل بر ‌9‌ ماده در 25 شهریور ماه ‌1314‌ به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه ابلاغ شد Tajbakhsh, 2000: 722)).

از سال ‌1318‌ به‌موجب بخشنامه پیوست وزارتی شماره 43497 مورخه 28/12/1318 دامپزشکی شهرستان‌ها به ادارات کشاورزی پیوست. این بخشنامه اداری، کشمکش و سروصدای زیادی ایجاد کرد و با مخالفت دامیزشکی کل و ادارات دامیزشکی شهرستان‌ها مواجه و باعث شد در بخشنامه شماره ‌ 1245‌ مورخه 12/1/1319‌ توضیح داده شود که منظور از این بخشنامه تمرکز کارها بوده نه تنزل موقعیت و مقام دامیزشکی. تا اوایل دهه ‌20‌ مؤسسه سرم‌سازی رازی، دامپروری حیدرآباد و دانشکده دامیزشکی زیر نظر اداره دامیزشکی اداره می‌شد. در سال 1324 آئین‌نامه بازرسی مواد خوراکی به تصویب هیئت وزیران رسید و مسئولیت‌های مهمی به عهده دامیزشکی گذارده شد Jumaa Khaledi, 2008)).

در سال 1325 بنابر مصوبه هیئت دولت بنگاه کل امور دام تشکیل شد که شامل دو اداره کل دامپروری و دامپزشکی بود. به‌موجب این مصوبه، اداره‌های دامپزشکی در استان‌ها و مستقل (غیر از تهران) جزء اداره‌های کشاورزی استان محسوب شد. با این مصوبه ارتباط مستقیم واحدهای استانی با مرکز دوباره دچار اختلال گردید و موجب آشفتگی و اعتراض شد. این‌رو در سال 1326 مجدداً به دامپزشکی استان‌ها اختیارات محدودی داده شد. به این ترتیب که در هر اداره کشاورزی دو معاونت ایجاد شد که یکی از آن‌ها به‌طور مستقل و فقط برای دامپزشکی در نظر گرفته شد. در نهایت در سال 1339 با دستور وزیر کشاورزی تمام ادارات دامیزشکی استان‌ها مستقل شده و زیر نظر مستقیم مدیر کل دامیزشکی کشور قرار گرفتند Tajbakhsh, 2000: 725)).

این احتمال وجود دارد که در دهه 1340‌ به‌منظور ایجاد ظرفیت برای ارتقای تشکیلات کشاورزی استان و همچنین به دلیل کاهش خسارات ناشی از بیماری‌های دامی و عدم وجود بیماری‌های مهلک براساس بخشنامه وزارتی، اختیارات ادارات دامیزشکی استان‌ها محدود شده و این ادارات تحت نظر ادارات کل کشاورزی قرار گرفتند. بروز بیماری طاعون گاوی در سال 1348 و تلفات سنگین ناشی از آن و نقش حیاتی دامیزشکی در ریشه‌کنی این بیماری و گسترش دامداری‌های صنعتی در کشور، بازنگری وظایف و تشکیلات دامیزشکی کشور را اجتناب‌نایذیر نمود تا آنجا که سرانجام با تلاش مسئولین در سال 1350‌ قانون سازمان دامپزشکی کشور مشتمل بر 21 ماده به تصویب مجلس سنا و شورای ملی رسید و به‌موجب آن، سازمان دامپزشکی کشور وابسته به وزارت کشاورزی که دارای ذی‌حساب مستقل بود به وجود آمد و جایگزین اداره کل دامپزشکی شد Jumaa Khaledi, 2008)).

در سال 1368 قانون تفکیک وظایف وزارت‌های کشاورزی و جهاد سازندگی به وسیله مجلس شورای اسلامی تصویب شد و سازمان دامپزشکی تحت نظر وزارت جهاد سازندگی قرار گرفت. در سال 1372 سازمان دامپزشکی کشور به‌عنوان سازمان مستقل وابسته در تشکیلات وزارت جهاد سازندگی شناخته شد و انجام وظیفه رئیس سازمان به‌طور مستقیم زیر نظر وزیر جهاد سازندگی تعیین شد. در استان‌ها، ادارات کل دامپزشکی و در شهرستانها شبکه‌های دامپزشکی به‌طور عمودی زیر نظر سازمان دامیزشکی و به طور افقی با سازمان جهاد سازندگی و مدیریت جهاد شهرستان مرتبط شدند و در نهایت در سال 1379 با ادغام وزارتخانه‌های جهاد سازندگی و کشاورزی، سازمان دامپزشکی کشور تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت Jumaa Khaledi, 2008)). با توجه به ضرورت ارتقای قانون سازمان دامپزشکی، طرح اصلاح آن در تاریخ 13/9/1387 در مجلس اعلام وصول شد که به خاطر مخالفت اکثر قریب به اتفاق ذی‌نفعان با از بین رفتن استقلال مالی و حقوقی سازمان و نظر کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس به تصویب نرسید. آخرین بار پیش‌نویس اصلاح این قانون در تاریخ 14/9/1401  به کمیسیون کشاورزی مجلس ارجاع شده است که محل انتقادهای جدی بوده است.

قانون‌گذاری و تشکیلات

از آنجا که برنامه‌ریزی استراتژیک و تدوین ارکان جهت‌ساز در مقایسه با قانون‌گذاری مفاهیم متاخری  محسوب می‌شوند لذا بررسی فرآیند قانون‌گذاری و تشکیلات می‌تواند در یافتن مضامین اصلی کمک‌کننده باشد. بررسی قانون‌گذاری در این حوزه نشان می‌دهد که ظرف نزدیک به 100 سال گذشته دست‌کم 18 قانون مختلف تأثیرگذار تصویب شده است که به‌دفعات، جایگاه اداری و حقوقی و حوزه مأموریتی آن را متحول کرده است. (جدول شماره 1).

یافته‌های مضامین ارکان جهت‌ساز

مضامین استخراج شده از ماموریت‌های اعلامی در وب‌سایت سازمان دامپزشکی (IVOc, 2023) در جدول شماره 2  خلاصه شده است. در مجموع 11 مضمون از این سند استخراج شد که در قالب دو مقوله اقدام و ماموریت و 12 موضوع گوناگون کدگذاری شد.

بررسی محتوای این جدول نشان می‌دهد از 11 مضمون استخراج شده 10 مضمون در مقوله اقدام و تنها یک مضمون در مقوله ماموریت قرار گرفته‌اند. تحلیل این مضامین نشان می‌دهد که غیر از یک مقوله (9 درصد) بقیه موارد (91 درصد) سنخیتی با مقوله ماموریت نداشته‌اند. به نظر می‌رسد مضامین موجود در ماموریت‌های سازمان دامپزشکی کشور عینا از بندهای 1 و 3  قانون سازمان مصوب 1351 [19]  اخذ شده است. تنوع موضوعات مورد اشاره در ماموریت‌های ذکر‌شده از یک عدم انسجام مفهومی عمیق حکایت دارد. مجموع این یافته‌ها نشان می‌دهد که ماموریت‌های اعلامی سازمان دامپزشکی بدون توجه به مفاهیم و مبانی نظری ارکان جهت‌ساز نوشته شده است.

مضامین بیانیه ماموریت اعلامی در وب‌سایت سازمان دامپزشکی کشور (IVOb, 2023) در جدول شماره 3 آمده است. در مجموع 9 مضمون از این بیانیه استخراج شد. تحلیل مضمونی بیانیه ماموریت نشان می‌دهد که  هیچکدام  (صفر درصد) از این مضامین از جنس ماموریت نبوده و سنخیتی نیز با ماموریت ندارند. مقوله‌های ناهم‌جنس با ماموریت (89 درصد) از سنخ اهداف  و یک مقوله (11 درصد) از جنس اقدام بوده است.

بررسی تطبیقی ماموریت و بیانیه ماموریت نشان می‌دهد که تنها در یکی از مقوله‌ها (مبارزه با بیماری) تا حدودی مطابقت وجود دارد که آن هم از جنس اقدام بوده و سنخیتی با ماموریت ندارد. این در حالی است که اساسا بیانیه ماموریت، هماهنگ و متناسب با ماموریت‌ سازمانی تدوین می‌شود و این مقدار عدم تطابق ماموریت و بیانیه ماموریت در ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور محل سوال جدی است.

مضامین موجود در چشم‌انداز سازمان دامپزشکی (IVOa, 2023) در جدول شماره 4 خلاصه شده است. در این بیانیه چشم‌انداز  6 مضمون شناسایی شد که دو مورد ( 33 درصد) از مقوله‌های هم‌جنس چشم‌انداز بوده و 4 مورد ( 67 درصد) نیز سنخیتی با مقوله چشم‌انداز نداشته‌اند.

ارزش‌های اعلامی سازمان دامپزشکی (IVOc, 2023) در جدول شماره  5 خلاصه‌سازی شده است. در مجموع 9 مضمون از این بیانیه استخراج شد که 4 مقوله (5/44 در صد)  از جنس ارزش‌های کلیدی شناخته شد و 5 مقوله (5/55 درصد) سنخیتی با این ارزش‌ها نداشت. خلط ارزش‌های رایج با ارزش‌های کلیدی لزوم مراجعه به مبانی نظری و مفهومی ارکان جهت‌ساز را خاطر نشان می‌کند.

تحلیل نتایج

قانون‌گذاری و تشکیلات

سلامت حیوانات و استقلال سازمانی مضمون اصلی یافته‌های مربوط به قانون‌گذاری و تشکیلات را  تشکیل می‌دهند. بررسی دستگاه تحلیل قانون‌گذار نمایانگر این نکته است که هرگاه عامل بیماری مسری مانند طاعون یا مشمشه و یا امثال آن‌ها شایع شده است مسئولین وقت در راستای ارتقای این بخش کوشیده‌اند و پس از کنترل بیماری، جایگاه دامپزشکی کشور نزول کرده است. بنابراین بروز همه‌گیری‌ها پیشران اصلی روند گذشته قانون‌گذاری و تشکیلات بوده است که در راستای مدیریت تحولات آینده و جلوگیری از غافلگیری لازم است روندپذیری فعلی متوقف شده و با روندشکنی، فرآیند مدیریت کنشگرانه^[7] آینده در دستور کار قرار گیرد (Hassanzadeh, 2022). همچنین طی دوبار واگذاری مسئولیت‌های بخش دامپزشکی به اداره‌های کشاورزی وقت، باعث اخلال در کار شده و در نهایت وضعیت به شرایط پیشین برگشته است. بنابراین از یک‌سو با در نظر گرفتن وسعت، تنوع و اهمیت وظایف دامپزشکی کشور و از سوی دیگر مسائل و موضوعات جدید ‌ که بخشی حاصل تکنولوژی نوین و حتی بخشی حاصل برخورد و نزاع حکومت‌هاست - حفظ استقلال و تثبیت جایگاه واقعی دامپزشکی و فراهم کردن زمینه عکس‌العمل به‌موقع در حوادث غیرمترقبه بسیار مهم و ضروری است. استفاده از بخش خصوصی از جنبه سرمایه‌گذاری و نیروهای متخصص، کارکرد دولت را تقویت کرده؛ اما واگذاری تصدی‌ها باید با دقت و حساسیت انجام شود تا دولت در تمامی شرایط پاسخگوی جامعه باشد در نظر گرفتن ابعاد مختلف مواد و تأثیرات و تبعات آن بر تأمین غذا و ایجاد امنیت غذایی و بهداشتی حداکثری در جامعه، دورنمای این نظرات است Jumaa Khaledi, 2008)).  

از سوی دیگر تعدد قوانین از حوزه‌های سلامت غذا گرفته تا نظارت شرعی بر ذبح و صید و واگذاری تصدی‌گری‌ها موجب شده است که تداخلات مأموریتی درهم‌تنیده‌ای ایجاد شود که نظام پاسخگویی، برنامه‌ریزی راهبردی و شفافیت را با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌کند. مجموع این شرایط ایجاب می‌کند تا با تجمیع همه این قوانین، قانون جامع‌ و آینده‌نگرانه‌ای تدوین شود که ضمن حذف همه قوانین متعارض و متداخل قبلی از کارآمدی و پویایی لازم در راستای مقتضیات حال و آینده برخوردار باشد (Hassanzadeh, 2022).

اتخاذ رویکرد تأسیس تشکیلات بنا بر ضرورت شیوع بیماری و تلفات، این پیام را منتقل کرده است که برای موردتوجه قرار گرفتن لازم است همه‌گیری‌ها فراتر از اهمیت و ضرورت بهداشتی و اقتصادی جلوه داده شوند. چنین وضعیتی از نظام حکمرانی مبتنی بر مسائل حال (روزمرگی مدیریتی) و بی‌توجهی به مسائل آینده (نداشتن تفکر راهبردی) نشات می‌گیرد. در چنین نظام مدیریتی، تهدید بیش از فرصت و نقاط ضعف بیش از نقاط قوت، موردتوجه قرار می‌گیرد. شاید در 100 سال گذشته جبر زمانه، زمینه تأسیس تشکیلات دامپزشکی را فراهم آورده و در مقاطعی به طور نسبی پاسخگوی نیاز جامعه بوده باشد اما شواهد حال و آینده از کلان‌روندها، شگفتی‌سازها، نوآیندها، پیشران‌ها و عوامل تأثیرگذار در آینده نشان می‌دهد که تداوم این رویکرد نه‌تنها در آینده کارآیی چندانی نخواهد داشت بلکه بسیاری از فرصت‌ها از دست رفته و تهدیدات بسیار شدیدتری بر جامعه تحمیل خواهد کرد. با توجه به سرعت تحولات، پیشرفت‌های خارق‌العاده و نوآیندهای علم و فناوری، در صورت عدم آینده‌نگری، امکان جبران عقب‌ماندگی‌ها و سازگاری با وضعیت موجود تقریباً غیرممکن بوده و یا با تحمیل هزینه‌های بسیار گزاف همراه خواهد بود.  بررسی نظرات خبرگان نشان می‌دهد که باید با تنظیم‌گری قانونی، ترتیبی اتخاذ شود که جایگاه نظارتی-حاکمیتی دامپزشکی در حوزه سلامت و بهداشت عمومی^[8] به یک جایگاه تولیدی-اقتصادی تنزل نیابد. تجربه سال‌های اخیر که جایگاه نظارتی- حاکمیتی سازمان دامپزشکی در حوزه سلامت به‌جایگاه شمارشگر تولید و تنظیم بازار تنزل داده شد ازجمله این موارد است (Hassanzadeh, 2022).

تحلیل یافته‌های ارکان جهت‌ساز

یافته‌های حاصل از تحلیل مضمونی ماموریت سازمان دامپزشکی کشور نشان می‌دهد که قریب به اتفاق مضامین موجود، سنخیتی با ماموریت این سازمان ندارند. پیش از هر چیز، تعداد زیاد مقوله‌های اشاره شده به عنوان ماموریت، غیرمعمول به نظر می‌رسد. معمولا ماموریت هر سازمان از یک تا سه مورد تجاوز نمی‌کند و ذکر  12 ماموریت سازمانی بدون توجه به مفهوم ماموریت و رسالت سازمانی انجام شده است. به‌عنوان مثال سازمان جهانی سلامت حیوانات^[9] ماموریت سازمانی خود را بهبود سلامت حیوانات در سطح جهانی اعلام کرده و در یک عبارت کوتاه، فلسفه وجودی خود را بیان کرده است (WOAHa, 2023). در بیانیه ماموریت سازمان دامپزشکی نیز 9 مضمون جدید از جنس اهداف ذکر شده است که هیچ ارتباط ارگانیک و سنخیتی با ماموریت‌های ذکرشده ندارند. این در حالی است که بیانیه ماموریت هر سازمان عبارتی کوتاه است که به تبیین ماموریت ذکر شده می‌پردازد. به عنوان مثال سازمان جهانی سلامت حیوانات، بیانیه ماموریت خود را با این عبارت اعلام می‌کند: «ما سلامت حیوانات را در سطح جهانی بهبود می‌بخشیم و در نتیجه آینده بهتری را برای همه تضمین می‌کنیم» (WOAHa, 2023). سازمان غذا و کشاورزی [10] ملل متحد نیز در بیانیه ماموریت، خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «فائو یک آژانس تخصصی زیر نظر سازمان ملل متحد است که تلاش‌های بین‌المللی برای از بین بردن گرسنگی را رهبری می‌کند» (FAO, 2023).

امنیت غذایی که در بیانیه ماموریت سازمان دامپزشکی به آن اشاره شده است یکی از  پرتکرارترین مضامینی است که در  اخبار و مصاحبه‌های اخیر مسئولین ارشد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی به آن پرداخته شده است. بنا به دلایل مختلف امنیت غذایی نمی‌تواند در زمره ماموریت‌های سازمان دامپزشکی کشور باشد. به نظر می‌رسد استفاده از این مضمون در مصاحبه‌ها، اخبار و گزارش‌ها بدون توجه به مبانی نظری و مفهوم علمی آن انجام شده است. امنیت غذایی یک هدف کلان بالادستی و فرابخشی است که کلیه ارکان حاکمیت اعم از قوه مجریه، قوه مقننه، قوه قضائیه و حتی قوای نظامی در وجوهی از آن دخالت دارند. البته در این میان نباید از نقش مردم و بخش خصوصی به عنوان مصرف‌کننده، تولیدکننده، واردکننده و صادرکننده غفلت کرد. اهمیت و گستردگی این مقوله باعث شده است که به عنوان یکی از بندهای سند بالادستی چشم‌انداز 20 ساله در نظر گرفته شود. بنابراین امنیت غذایی نمی‌تواند به عنوان فلسفه وجودی یک سازمان خاص محسوب شود. برابر تعریف سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، امنیت غذایی زمانی وجود دارد که همه مردم در هر زمان به مواد غذایی سالم و مغذی کافی دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند که نیازهای غذایی و ترجیحات غذایی آن‌ها را برای یک زندگی فعال و سالم برآورده کند Shaw, 2007)). با این تعریف  سازمان دامپزشکی کشور از بین چهار رکن «فراهمی»، «دسترسی»، «سلامت و سودمندی» و «تاب‌آوری (ثبات و پایداری)» صرفا در بخش سلامت بخشی از غذا و جلوگیری از ضایعات و تلفات دامی دخالت دارد.  با این تعریف، امنیت غذایی به عنوان یک هدف بالادستی فرابخشی نمی‌تواند به عنوان ماموریت این سازمان تلقی شود. حتی ارتباط وزارت جهادکشاورزی به عنوان وزارتخانه‌ای که بیشترین نزدیکی را  با مفهوم امنیت غذایی دارد تنها به بخشی از دو رکن فراهمی و سودمندی خلاصه می‌شود و این وزارتخانه نقش تعیین‌کننده‌ قطعی در رابطه با ارکان دسترسی و پایداری ندارد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی (2023) در «سند ملی دانش‌بنيان و فرهنگی امنیت غذایی» امنیت غذایی با عبارت «دسترسی فیزیکی، اقتصادی و عادلانه همه مردم در طول زندگی به غذای کافی، سالم، مغذی و حلال جهت رفع نیازهای یک رژیم تغذیه‌ای سازگار با سلیقه‌ها و ترجیحات آن‌ها برای برخورداری از یک زندگی سالم و فعال»، تعریف شده است.  در این تعریف، حلیت شرعی غذا به تعریف فائو افزوده شده است که هر چند در قانون سازمان دامپزشکی پیش‌بینی نشده است اما بر اساس قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید بخشی از آن ذیل وظایف سازمان دامپزشکی قرار می‌گیرد( Research Center of the Islamic Council Parliament, (2009 .

چشم‌انداز، رویایی‌ترین آینده قابل تحقق یک سازمان است و در بیانیه، چشم‌انداز سازمان‌ها با ادبیات خاص خود  نوشته می‌شود. از بین 6 مضمونی که در بیانیه چشم‌انداز سازمان دامپزشکی استخراج شد تنها دو مضمون با ادبیات چشم‌انداز سنخیت دارند و 4 مضمون دیگر از جنس برنامه و سیاست به حساب می‌آیند. بی‌توجهی به چارچوب مفهومی و نظری ارکان جهت‌ساز در این رکن نیز به چشم می‌خورد. لازم است دومضمون «پیشرو بودن» و «توانمندی» که با ادبیات بیانیه چشم‌انداز سنخیت دارند از حیث قلمرو و معیار، تبیین شوند تا قابلیت تحقق آن‌ها زیر سوال نرود. انتظار می‌رود چشم‌انداز آینده سازمان دامپزشکی با استفاده از ادبیات خاص ترسیم چشم‌انداز و با استناد به ماموریت و بهره‌مندی از نظرات خبرگان از متن منسجم‌تری تشکیل شود. در این میان، به لزوم خلق مشترک چشم‌انداز بین مدیران و بدنه کارشناسی تاکید می‌شود. 

از بین 9 مضمون استخراج شده از بیانیه ارزش‌های سازمان دامپزشکی 4 مضمون ذیل مقوله ارزش‌های بنیادی و اختصاصی قرار می‌گیرند و سایرین از سنخ اقدام و سیاست هستند. ارزش‌های عمومی و رایج، جایی در بیانیه ارزش‌های سازمانی ندارند و تنها ارزش‌های بنیادی در این جایگاه قرار می‌گیرند. شرکت‌ها معمولا سه تا پنج ارزش بنیادی دارند. تنها چند ارزش می تواند واقعا بنیادی باشد به این معنا که آن‌چنان عمیق و اساسی باشد که به‌ندرت تغییر کند یا اصلا تغییر نکند چرا که ارزش‌ها باید با گذشت زمان پایدار بمانند. به نظر می‌رسد 3 ارزش هم‌سنخ بیانیه ارزش‌ها  شامل حفظ و صیانت از بهداشت، رفاه و حقوق حیوانات می‌توانند نماینده مناسبی برای ارزش‌های بنیادی سازمان دامپزشکی کشور باشند.

نتیجه‌گیری و پیشنهادها

بررسی وضع موجود ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی کشور نشان داد تدوین این مقاصد آرمانی بدون توجه به مبانی مفهومی و نظری صورت گرفته است. این میزان عدم مطابقت با مفاهیم اساسی، لزوم بازنگری در اسناد پشتیبان مرتبط با این ارکان جهت‌ساز را  نشان می‌دهد. اتخاذ رویکردهای قائم به شخص، اقدامات سلیقه‌ای و انحراف از مسیر اصلی سازمانی یکی از پیامدهای چنین وضعیتی خواهد بود. اگر قرار است ارکان جهت‌ساز، تعیین‌کننده اهداف، سیاست‌ها، راهبردها، طرح‌ها، برنامه‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات سازمان باشند لازم است نگاه به این مفاهیم مدیریتی از یک نگاه ویترینی و تکلیف اداری به یک نگاه راهبردی و عمل‌گرایانه تغییر یابد. برای رسیدن به این منظر لازم است  معیارهای کمّی و ملموسی برای سنجش مستمر میزان نزدیک و یا دور شدن از مقاصد آرمانی سازمان در نظر گرفته شود.

این مطالعات نشان داد که بخش قابل ملاحظه‌ای از ارکان جهت‌ساز این سازمان از قانون مصوب 1351 اقتباس شده است. با اینکه این قانون در زمان خود قانون قابل‌قبولی به نظر می‌رسید اما با گذشت بیش از 5 دهه و مشخص شدن خلأها، نواقص و تداخلات موجود، دیگر پاسخگوی نیازهای حل مسائل پیش روی جامعه نیست. در پیش‌نویس‌هایی نیز که ظرف سال‌های گذشته برای اصلاح قانون فوق به مجلس ارائه شده است به نکات مرتبط با ارکان جهت‌ساز، جایگاه و قلمرو سازمانی توجه لازم نشده است (Hakimemehr, 2022 and Research Center of the Islamic Council Parliament , 2017). از سوی دیگر بسیاری از عوامل مؤثر و پیشران‌های حاکم بر فضای عمومی این حوزه ازجمله ملاحظات سلامت و رفاه واحد^[11]، تأمین غذای سالم برای جمعیت و توقعات رو به رشد، رعایت حقوق و رفاه حیوانات، ظهور پروتئین‌های جایگزین^[12]، تعدد، تداخل و همپوشانی‌های قانونی و رشد روزافزون توان بخش غیردولتی، دچار تغییرات عمده شده است به‌طوری‌که لزوم به‌روزرسانی و ارتقای این قانون احساس می‌شود (Hassanzadeh, 2022).

از آنجا که تدوین ارکان جهت‌ساز سازمان‌های دولتی، ارتباط وثیقی با قوانین و اسناد بالادستی دارند برای گذار از وضع موجود به وضع مطلوب پیشنهاد می‌شود با انجام مطالعات اکتشافی شامل مطالعه اسناد بالادستی، مطالعات تطبیقی (مقایسه با سایر کشورها)، میدانی (محیط‌شناسی) و کانونی (مصاحبه با خبرگان)، ارکان جهت‌ساز سازمان دامپزشکی بازنگری شوند.

هر سازمان قبل از تدوین و ارزیابی استراتژی‌ها باید ماموریت و اهداف خود را مورد بررسی و ارزیابی مجدد قرار دهد. مدیران تمایل دارند به‌جای تمرکز بر تکمیل ماموریت کنونی و دستیابی به اهداف فعلی به استراتژی‌ها بپردازند. زیرا پرداختن به سلسله اقدامات جایگزینی که فعلا بر سر راه قرار دارد بسیار آسان‌تر از آن است که مجبور باشند تامل و واقعا فکر کنند که سازمان می‌خواهد در آینده به چه چیزی دست یابد 2016: 141) Hunger and Whalen,). بنابراین لازم است با اتخاذ رویکرد نظام‌مند اندیشیدن به مسائل آینده و تصویرپردازی از محیط پیش رو، نظام جامع مسائل آینده سازمان تعیین شوند. ازجمله مثال‌های این حوزه در فضای بین‌الملل می‌توان به اعلام نیاز سازمان جهانی سلامت دام به سواد آینده‌پژوهی^[13] (WOAHb, 2023) و پروژه آینده‌نگری دامپزشکی کانادا^[14]  اشاره کرد که در آن به سه عنصر کلیدی «به اشتراک‌گذاری تصمیم‌سازی، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی در قبال همه ذی‌نفعان» تاکید شده و جهت‌گیری این عناصر بنیادی در راستای «بهینه‌سازی سلامت حیوانات با کنترل بیماری از طریق مدیریت کنشگرانه^[15]» تعیین شده است (Willis, et al, 2011). بدیهی است که آثار رسیدن به چنین نتایجی در تدوین قوانین جدید و ارکان جهت‌ساز سازمان موثر خواهد بود. در نهایت با جمع‌بندی مطالعات اکتشافی راهبردی و آینده‌پژوهی می‌توان به پیش‌نویس قانونی جامع‌تری دست یافت تا افزون بر داشتن قابلیت حل مسائل حال، از ظرفیت لازم برای حل مسائل آینده نیز برخوردار باشد.

پیش‌بینی واحد سازمانی مشابه واحدهای تحقیق و توسعه در چارت سازمان‌های دولتی نیز می‌تواند افزون بر پایش مستمر وضع موجود و مقایسه آن با وضع مطلوب، از طریق ارائه مطالب موردنیاز برای هرگونه بازنگری در ارکان جهت‌ساز، تدوین نظام مسائل سازمان و اجرای پروژه‌های تحقیق در عملیات^[16] در یادگیرندگی و خلاقیت سازمان نیز کمک‌کننده باشد.

An analysis of the directional pillars of government organizations (Case study of the country's veterinary organization)

Seyyed Hossein Hassanzadeh

PhD candidate, Depatment of Futures Studies, Faculty of Management, Supreme National Defense University, Tehran, Iran

s.hasanzadeh00@sndu.ac.ir

Abstract

Purpose: This research is designed with the aim of analyzing the directional pillars of the government organization compared to the conceptual and theoretical bases.

Design/ methodology/ approach: By using the analytical-descriptive approach, the directional pillars of the country's veterinary organization were analyzed thematically. In this regard, the themes of legislation, formation of organizations and directional pillars of the veterinary organization were extracted and code

Research Findings: Findings of the research showed that the concepts used in the directional pillars of the country's veterinary organization are far from the conceptual and theoretical foundations of these ideal goals. The mission and the declarative mission statement have no thematic connection with each other and instead of the organization's existential philosophy, they have focused on organizational actions and goals, respectively. The themes of the vision are more based on the program and policy and organizational values, in most cases instead of the fundamental values, they are compiled from the perspective of public values.

Limitations & Consequences: The lack of access to the supporting documents of the veterinary organization's directional pillars can be considered as one of the limitations of this study.

Practical Consequences: Identifying the necessity of conducting exploratory and prospective studies to redesign the laws and directional pillars of the country's veterinary organization can be considered as one of the practical consequences of this research.

Innovation or value of the Article: For the first time, the directional pillars of a government organization were analyzed in accordance with the conceptual foundations and the solution to the problem was determined.

Paper Type: Research

Key words:  Mission, Vision, Values, Theme Analysis, Government Organization, Veterinary Medicine

منابع

1- Alestrand, B. and Lempel, J. and Mintzberg, H. (2014). Jungle of Strategy. Translated by Mohammad Ahmadpour Dariani. Tehran: Jajermi. [In Persian].

2- Aarabi, S. M. and Khodadadi, A. (2016). Strategic planning guide. Tehran: Cultural Research Office of Sama Institute of Management. [In Persian].

3- Emami, M. (2021). Food security; the course of developments, evaluation and transformation. Tehran: Rahbord Book. [In Persian].

4- Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3( 2 77-101

5- Bryson, J., M. (2019). Strategic planning in government, public and non-profit organizations. Translated by Mehdi Khademi and Ghorban Bararnia, Tehran: Ariana Qalam Publications. [In Persian].

6- Bryson, J. M., and Alston, F. K. (2017). Creating and implementing a strategic plan. Translated by Seyyed Mohammad Aarabi and Mostafa Taghizadeh Qomi, Tehran: Mahkame. [In Persian].

7- Food and Agriculture Organization of the United Nations (2023). Accessed on 22/06/2023 at: https://www.fao.org/about/en/

8- Hakim-e- Mehr (2022). The draft amendment to the law of the country's veterinary organization was published. Available on on 22/06/2023 at the address: http://hakimemehr.ir/fa/print/72410

9- Hassanzadeh, S. H. (2022). Improvement of the law of the country's veterinary organization based on the drivers and visualization of future strategic developments, Strategic Futures Studies ,Quarterly, No. 3, Fall 2022. [In Persian].

10- Holstius, K and Malaska, P. (2004). Advanced strategic thinking Visionary management, Turku school of economics and business administration, Finland

11- Hunger, J. D. and Whalen, T. L. (2016). Basics of strategic management. Translated by Seyyed Mohammad Arabi and Hamidreza Rizvani. Tehran: Cultural Research Office. [In Persian].

12- Iran veterinary organization (2023). Visionn of the country's veterinary organization, accessible on 22/06/2023 at : https://ivo.ir/Xom

13- Iran veterinary organization (2023). The mission statement of the country's veterinary organization can be accessed on 22/06/2023 at: https://ivo.ir/Xdo

14- Iran veterinary organization (2023). The missions of the country's veterinary organization in the sixth development plan. Accessible on 22/06/2023 at: https://ivo.ir/Xrn

15- Jumaa Khaledi, K. (2008). Expert opinion on the plan to amend the country's veterinary law. Expert reports of the Research Center of the Islamic Council Parliament on 22/06/2023 at: https://rc.majlis.ir/fa/report/show/818261

16- King, N., & Horrocks, C. (2010). Interviews in qualitative research, London: Sage.

17- Namey, E., Guest, G., Thairu, L. & Johnson, L. (2007). Data Reduction Techniques for Large Qualitative Data Sets, In Guest G. & MacQueen K. M. (Eds.). Handbook for Team-Based Qualitative Research (Pp. 137-162), United Kingdom: AltaMira Press.

18- Research Center of the Islamic Council Parliament (2023). The law of the country's veterinary organization approved in 1350. Available on 22/06/2023 on the website of the Research Center of the Islamic Council at: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/96621

19- Research Center of the Islamic Council Parliament (2017). The bill to amend the law of the country's veterinary organization. Available on 22/06/2023 on the website of the Research Center of the Islamic Council at: https://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/show/720645

20- Research Center of the Islamic Council Parliament (2009). Shariah Law on Slaughter and Fishing. Available on the website of the Research Center of the Islamic Council on 22/06/2023 at: https://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/show/720645

21- Senge, P. M. (2006). The fifth discipline: The Art & Practice of The Learning Organization. USA: Crown Publishing Group

22- Shaw, D.J. (2007). World Food Summit, 1996. In: World Food Security. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230589780_35.

23- Supreme Council for Cultural Revolution (2023). National Food Security Knowledge-Based Document. Available on  22/06/2023 at https://sccr.ir/pro/3334/

24- Tajbakhsh, H. (2000). History of medicine and veterinary medicine in Iran, volume two: Islamic period. Tehran: University of Tehran Press and Veterinary Organization of the country. [In Persian].

25- Westley, F.R. and Mintzberg, H. (1989). Profiles on strategic vision: Levesque and Iacocca; in Conger et al; Charistmatic Leadeship, the elusive factor in organizational effectiveness; San Francisco, Jossey Bass publishers.

26- Willis, N. G., Munroe, F. A., Empringham, R. E., Renwick. S.A., Van der Linden, I.W.M. and Dunlop, J.R. (2011). Using foresight to prepare animal health today for tomorrow s challenges. Canadian Veterinary journal, (52), 614-618

27- World Organization for Animal Health (2023). Accessed on 22/06/2023 at: https://www.woah.org/en/who-we-are/

28- World Organization for Animal Health (2023). Accessed on 22/06/2023 at: https://www.woah.org/en/document/an-overview-of-the-futures-literacy-laboratory-on-the-futures-of-climate-responses-2040/