حکیم مهر - به‌رغم اینکه بارها مسئولان بر اساس تکلیف برنامه پنجم از طراحی لوگوی ملی برای محصولات ارگانیک و سالم خبر داده و جایی برای عرضه در میادین طراحی کردند، اما در جشنواره سالانه عرضه این محصولات هر چه گشتیم از لوگوی ملی و ایرانی خبری نبود و محصولات ارگانیک ایران با لوگوی کشورهای اروپایی و ژاپن عرضه می‌شد.
برگزاری جشنواره محصولات غذایی سالم در میدان تره‌بار واقع در جلال آل احمد بهانه‌ای بود تا برند و لوگویی که قبلا مسئولان قولش را داده بودند و حتی جایی را در میادین تره‌بار برای عرضه مشخص کردند بررسی کنیم.
محصولات ارگانیک سالم و طبیعی در یکی از سالن‌های میدان تره‌بار جلال آل احمد توسط سازمان میوه و تره‌بار شهرداری تهران به مدت یک هفته از 5 الی 11 دیماه عرضه می‌شد.
مسئول روابط عمومی سازمان میادین میوه و تره‌بار می‌گوید سومین جشنواره محصولات غذایی طبیعی و اورگانیک ایران در راستای مصوبه جلسه رسمی 262 شورای اسلامی شهر تهران که طرح ساماندهی و ارتقای کیفیت محصولات غذایی را در سال 88 مصوب کرد برگزار می‌شود و تقریبا طی سه سال سالانه یک جشنواره عرضه محصولات اورگانیک و سالم برگزار شده است.
*جشنواره محصولات اورگانیک بدون لوگو ایرانی
وارد سالن می‌شوم با اینکه حدود ساعت ۱۱ صبح است اما استقبال زیادی دیده نمی‌شود. در سالن انواع میوه، خشکبار، لبنیات، گوشت، روغن و دیگر محصولات که گفته می‌شود سالم و ارگانیک هستند عرضه می‌شود، زمانی که به دنبال نشان ارگانیک این محصولات می‌گردم تا توسط آن این محصول شناسایی شود تنها برندهای بی‌سی‌اس آلمان، اتحادیه اروپا و شرکتهای ژاپنر را می‌بینم و هیچ برند ایرانی دیده نمی‌شود، کارشناسان آلمانی هم به عنوان ناظر در آنجا مستقر هستند.
قیمت‌ها حدود 30 تا 50 درصد بالاتر از نوع مشابه آن در بازار است و فروشندگان می‌گویند به دلیل مزایای فراوان محصولات ارگانیک است که هیچ نوع باقیمانده سم و عوارضی ندارد و برای سلامتی فوق‌العاده موثر است.
غرفه‌ای که زعفران عرضه می‌کند نظرم را جلب می‌کند زعفران‌ها در بسته‌بندی‌های شکیل اما با برندهای بی‌سی‌اس آلمان. تعجب می‌کنم مدیر فروش شرکت تعاونی جهان زعفران می‌گوید: بی‌سی‌اس آلمان شرکتی بین‌المللی است و گواهینامه محصول سالم و ارگانیک صادر می‌کند. نمایندگان آنها تمام مزارع را از نظر خاک، PH و مراحل داشت و برداشت نظارت می‌کنند و اگر تایید نشود چنین گواهینامه‌ای را صادر نمی‌کنند.
*رضایت از لوگو خارجی در غیاب لوگو ایرانی
منظوری‌نژاد در مورد مزایای این گواهینامه می‌گوید: چون بین‌المللی است تمام کشورهای واردکننده قبول دارند و تمام موانع صادرات با داشتن این گواهینامه برداشته می‌شود و درآمد بیشتری کسب می‌کنیم.
*زعفران ارگانیک 1.5 برابر معمولی
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر فروش محصول ارگانیک و سالم در داخل و خارج یک و نیم برابر قیمت زعفران طبیعی است در حالی که قیمت یک کیلوگرم زعفران یک میلیون و 900 هزار تومان است اما محصول ارگانیک به قیمت 2 میلیون و 800 هزار تومان و سالم 2 میلیون تومان به فروش می‌رسد.
منظوری‌نژاد می‌گوید: البته مسئولان وزارت بهداشت و استاندارد نیز سرکشی می‌کنند و در این غرفه‌ها روزانه به صورت تصادفی از محصولات نمونه‌برداری می‌کنند.
*یک روستا تحت آموزش شرکت آلمانی
وی می‌گوید: این شرکت 100 هکتار زمین در خراسان رضوی دارد که قبلا در هر هکتار 5 کیلوگرم زعفران برداشت می‌کرد که الان با تاثیر تولید محصول اورگانیک به عملکرد 26 کیلوگرم در هکتار رسیده است.
وی در مورد استقبال مردم از محصولات ارگانیک و سالم نیز می‌گوید: سال گذشته بهتر از امسال بود و به نظر می‌رسد قدرت خرید مردم کمتر شده است. اما باید فرهنگسازی شود زیرا مصرف غذای سالم بر هر چیزی اولویت دارد حتی اگر قدرت خرید هم کمتر شده باشد.
*نماینده آلمانی برای تعیین سلامت محصول ایرانی
سیمین خاکپور مدیر و نماینده شرکت بی‌سی‌اس در آلمان که به عنوان ناظر بر محصولات ارگانیک تحت پوشش این شرکت به ایران آمده است، می‌گوید: این شرکت در 80 کشور دنیا نمایندگی و شعبه دارد و در 123 کشور کار می‌کند و در 50 کشور دنیا قانون ارگانیک گذاشته است و حتی قوانین ارگانیک را در اتحادیه اروپا جاری می‌کند.
وی در مورد انگیزه این شرکت در مورد انجام چنین کاری می‌گوید: هیچ نفع مالی ندارد شاید برای برخی کارشناسانی که آنجا مشغولند ایجاد اشتغال شده اما این شرکت به دنبال سود نیست حتی جزو قوانین این شرکت است که به هیچ عنوان با طرف‌های خود معامله و دادو ستدی انجام ندهند.
خاکپور ادامه می‌دهد: بعداز جنگ جهانی دوم که مشکل تامین غذا بیشتر شد این کشور با استفاده از کود شیمیایی و سموم بیشتر برای کنترل آفات به دنبال تامین غذای بیشتر بود اما بعد از چند سال متوجه اثرات سوء آن به طبیعت و همچنین اثر بازدارنده آن برای تولید محصول متوجه شدند و از آن موقع به دنبال تولید محصولات ارگانیک و سالم هستند که بیشتر از منظر بشردوستانه است تا نفع مالی.
وی ادامه داد: 47 سال است در انگلستان و آلمان زندگی می‌کنم به اتفاق همسر آلمانی‌ام به دنبال ترویج کشت و مصرف محصول ارگانیک و سالم در کشورم هستم و به عنوان ناظر شرکت بی‌سی‌اس در ایران فعالیت می‌کنم و تاکنون یک یورو بابت این کار نگرفته‌ایم.
*سفره ایرانی پر از سم است
وی در مورد انگیزه خودش از این کار می‌گوید: زمانی که می‌بینم سفره‌های مردم پر از سم است و به راحتی آنها را مصرف می‌کنند بر خودم واجب می‌دانم که سهمی هر چند اندک در زدودن این سم‌ها از سفره هم‌میهنانم داشته باشم. اعتقاد دارم باید فرهنگسازی شود تا محصول سالم تولید شده و به سفره مردم هدایت شود.
وی می‌گوید: برای این کار هر ساله زمان برداشت محصول سرزده به مزارعی که تحت پوشش این شرکت است سر می‌زنیم حتی آزمایش خاک و سایر آزمایش‌های مرتبط را انجام می‌دهیم تا مطمئن شویم که مشکلی ندارد و مطابق با استانداردها است.
خاکپور می‌گوید:البته موانعی هم در ایران سر راه ما قرار دارد و آنان که منافع‌شان در خطر است و با ترویج این کار نمی‌توانند محصولات تقلبی خود را با قیمت بالا وارد بازار کنند رودرروی ما می‌ایستند اما باید بدانیم که در حال حاضر زعفران تقلبی اعتماد واردکنندگان را سلب کرده است.
*بازرس آلمانی: با تحریم کاری نداریم اینها بازی سیاسی است
وی می‌گوید: کاری با تحریم نداریم اینها همه بازیهای سیاسی است و ما کار فرهنگی و علمی خود را انجام می‌دهیم و همین محصولات هم بدون تاثیر تحریم به راحتی بین کشورها رد و بدل می‌شود.
خاکپور می‌گوید: فرهنگ استفاده از محصولات ارگانیک باید بین مردم جا بیفتد در آلمان اگر دانشجویی پول کافی هم نداشته باشد همچنان از میوه ارگانیک که قیمت بالایی هم دارد استفاده می‌کند.
خاکپور می‌گوید: بازرسان این شرکت محصولاتی مانند برنج، سیب، انار، زعفران، پسته و زیتون را در ایران نظارت می‌کنند حتی در منطقه کلات دهکده بابا رمضان خراسان رضوی که 75 خانوار دارند برای آنها پلیس دهکده تعیین کرده و برای 65 نفر آنها کلاس آموزشی گذاشته است.
*به بازاریابی محصولات ارگانیک و سالم توجهی نشده است
بابارمضانی که محصولات سالم دهکده بابا رمضان منطقه کلات را در یکی از غرفه‌ها عرضه می‌کند برنج، گردو و سایر محصولات است که می‌گوید: این محصولات گواهینامه شرکت بی‌سی‌اس آلمان را دارد و ما از آموزش‌های این شرکت استفاده می‌کنیم. محصولات ما کاملا سالم بدون استفاده از سموم و کود شیمیایی تولید می‌شود و هر کیلو برنج را 1000 تومان بالاتر از قیمت معمول می‌فروشیم.
وی از بازاررسانی این محصولات گله دارد که هنوز دولت برای بازاریابی فکری نکرده است.
*انجمن ارگانیک مافیایی عمل می کند
ایرانمنش که محصولات سرکه، چیپس، خرما و انواع محصولات خرما را می‌فروشد در مورد اینکه چرا برند ایرانی ندارد، می‌گوید:برند داخلی نیست و انجمن ارگانیکی که به تازگی راه‌اندازی شده مانند مافیا عمل می‌کند و به هر کسی که حتی صلاحیت نداشته باشد نشان سلامت می‌دهند. از سوی دیگر گواهینامه‌های خارجی مقبولیت بین‌المللی دارد و بنابراین نیازی هم به داشتن برند داخل نیست.
وی که نماینده شرکت توسعه و کشت محصولات ارگانیک ایران است محصولات خود را تا 50 درصد بالاتر از قیمت نوع مشابه می‌فروشد و اعتقاد دارد که مردم استقبال بیشتری دارند.
در یکی از غرفه‌های دیگر یک لیتر روغن کنجد ارگانیک به قیمت 14 هزار تومان، یک کیلو عسل 15 هزار تومان و عسل شانه‌ای 25 هزار تومان و یک کیلو عسل وحشی 100 هزار تومان عرضه می‌شود.
همچنین در غرفه دیگری گوشت گوسفندی پرورش سافته در مرزهای شمال غرب ایران کیلویی 25 هزار تومان، یک کیلوگرم کره گوسفندی 25 هزار تومان و یک کیلوگرم خامه ارگانیک گوسفندی 25 هزار تومان عرضه می‌شود.
غلامرضا نیکوفکر مدیر روابط عمومی سازمان میادین تره‌بار در مورد هدف از برگزاری این جشنواره می‌گوید: مصوبه شورای شهر در سال 88 است و با مشارکت سایر نهادها، جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و NGOها شکل گرفته است و هدف اصلی آن فرهنگسازی است. سومین جشنواره‌ای است که طی ۳ سال گذشته برگزار شده و محصولات طبیعی سالم و ارگانیک عرضه می‌کند.
محمد شریفی‌مقدم مسئول اجرای سومین جشنواره محصولات غذایی طبیعی و ارگانیک ایران می‌گوید: این جشنواره 76 غرفه دارد که 30 غرفه ارگانیک، 12 غرفه محصولات طبیعی و 12 غرفه محصولات سالم در آن عرضه می‌شود و بقیه غرفه‌ها مربوط به انجمن‌ها، ارگانها و موسسات دیگر است.
وی می‌گوید: 26 گواهی بین‌المللی، آئین‌نامه اروپا، ژاپن و آلمان را دارد.
مقدم در این مورد که آیا لوگوی و برند ایرانی وجود ندارد که این جشنواره مملو از گواهینامه‌های بین‌المللی است، می‌گوید: آئین‌نامه 11000 ایرانی را داریم که لوگوی خاصی برای آن طراحی نشده است.
*لوگوی ملی محصول اورگانیک نداریم
وی در این باره که قرار بود لوگوی محصول سالم عرضه شود و محل‌هایی برای عرضه این محصولات در نظر گرفته شود در حالی که هر سال تنها به برگزاری یک جشنواره بسنده شده است،می‌گوید: برند محصول ارگانیک و سالم و لوگوی ملی نداریم اما لوگوی استاندارد تشویقی که نشان می‌دهد دارای حد مجاز باقیمانده سموم است طراحی شده است.
*مصوبه فروش 30 درصد بالاتر محصولات اورگانیک
مجری ملی محصول ارگانیک جهاد کشاورزی در مورد قیمت مصوب محصول ارگانیک می‌گوید: قانون نهایی نداریم اما مصوب شده که تولیدکنندگان تا 30 درصد می‌توانند بیشتر بفروشند اما در دنیا یک و نیم تا 4 برابر قیمت محصولات معمولی به فروش می‌رسد.
وی می‌گوید: مردم استقبال خوبی داشتند و بخصوص محصولات سیب‌زمینی و پیاز که بیشتر مصرفی هستند در همان اوایل عرضه نیز تمام شد.
*مصرف سم یک سوم میانگین جهانی مخاطرات 13 برابر دنیا
مقدم در مورد دلیل ناسالم بودن برخی محصولات می‌گوید: میزان مصرف سم در کشور ما یک سوم میانگین جهانی است اما از نظر باقیمانده سموم به دلیل ضعف در برنامه‌های آگاه‌سازی کشاورزان مشکلاتی داریم.
*سیاست‌های نادرست توسعه کشاورزی عامل ناسالم بون غذا
وی می‌گوید: سیاست‌های نادرست توسعه بخش کشاورزی طی 5 دهه اخیر باعث شده چالش‌ها و مخاطرات در حال توسعه 13 برابر بیشتر ازکشورهای توسعه یافته باشد و دلیل اصلی این مشکلات ضعف برنامه‌های توسعه کشاورزی است.
وی ادامه می‌دهد:تولید محصولات ارگانیک در کشورهای دیگر کاملا داوطلبانه است زیرا کمک به حفظ محیط زیست، ایمنی غذایی و سلامت غذا و جامعه می‌شود و رعایت استاندارهای سه‌گانه یعنی ایمنی، قابلیت ردیابی، کنترل پایش و قرنطینه الزامی است.
مجری ملی تولید محصول سالم و ارگانیک وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: طبق برنامه پنجم توسعه 25 درصد محصولات کشاورزی باید سالم باشد اما طی سال‌های اخیر به دنبال خودکفایی بودن، داشتن تولید و عملکرد بالا ما را از کیفیت و سلامت محصولات باز داشته است.
البته لوگو که اشتباه است، ولی گواهی ایرانی برای محصولات ارگانیک داریم که آنرا انجمن ارگانیک ایران می دهد. خوب بسیاری از تولید کنندگان ارگانیک هم ترجیح می دهند گواهی از کشورهای اروپایی داشته باشند که برای کارشان بهتر است و آسانتر می توانند به اروپا صادر کنند. 
