انتقاد از هرج و مرج در حوزه داروهای حیوانات خانگی/ از ۱۰ سال پیش پیشنهاد دادم که سازمان دامپزشکی حداقل برای حیوانات خانگی یک فارماکوپه تنظیم کند

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «در حالی که بیمارستان اجازه دسترسی به دارو دارد و به کلینیک هم اجازه دادند که داروهای اورژانس داشته باشد، اما من داروخانه‌دار در سه ماه اخیر حتی یک ویال نفروختم.» این درد دل یکی از داروخانه‌داران دامپزشکی در گفت‌وگو با حکیم مهر است.

«دکتر مجید سعیدفر» متخصص فارماکولوژی و مدیر تحقیقات صنعت داروسازی در گفت‌وگو با حکیم مهر ضمن انتقاد از عدم اطلاع سازمان دامپزشکی از سازوکار «کامپندیوم» تصریح می‌کند: «سازمان دامپزشکی علیرغم تذکرات متعدد هنوز نمی‌داند که کامپندیوم چیست و لذا آن را غیرقانونی می‌داند؛ نتیجه آن هرج و مرج کنونی است که علاوه بر داروی قاچاق که ما هیچ نظارتی روی آن نداریم و استفاده می‌شود، بدتر از آن داروهای انسانی بدون هیچ نظارت و تنظیم دزی وارد فیلد پت می‌شود.»

حکیم مهر: آقای دکتر، حالا که شورای جدید نظام دامپزشکی استان‌ها درحال تشکیل است، از نظر شما مهمترین معضلات حوزه داروخانه‌های دامپزشکی چیست و اعضای شورا بهتر است که کدام موارد را در اولویت کارهای خود قرار دهند؟

یکی از معضلات بسیار بزرگ حوزه داروخانه‌های دامپزشکی که تاکنون حل نشده و ظاهرا اراده‌ای هم برای حل آن نیست و با این روند تبدیل به فاجعه شده و همه چیز را به هم می‌ریزد، این است که دارو به نام داروخانه اما به کام همه جز خود داروخانه است. به این صورت که کلینیسین در بیمارستان، کلینیک، مطب و... به دارو دسترسی دارد، تا جایی که در سه ماه گذشته برای من داروخانه‌دار، حتی سه نسخه هم نیامده است. در حالی که داروخانه من مخصوص پت است و اتفاقا در نقاط شمالی تهران واقع شده و اطراف آن هم مملو از مطب و کلینیک است.

در حالی که بیمارستان اجازه دسترسی به دارو دارد و به کلینیک هم اجازه دادند که داروهای اورژانس داشته باشد اما من داروخانه‌دار در این سه ماه حتی یک ویال نفروختم. مگر می‌شود که نیاز به دارو نباشد؟ در حالی داروی دام و طیور به صورت کارتنی و جعبه‌ای است که من حتی یک ویال آنتی‌بیوتیک نفروختم. دلیل آن این است که تمام افراد اعم از دامپزشک و غیردامپزشک که در حوزه درمان دخالت می‌کنند، مسلح به انواع داروهای رسمی و غیررسمی هستند.

حکیم مهر: مشکلات دیگر حوزه داروخانه‌های دامپزشکی چیست؟

در تمام دنیا ما چیزی تحت عنوان «کامپندیوم» داریم که می‌گوید وقتی دارویی را به صورت آماده برای پت ندارید و سازمان دامپزشکی یا شرکت‌های تولیدکننده، آن را برای پت نساختند، در نتیجه باید داروهای دام و طیور یا داروهای انسانی را تبدیل به داروی پت کنید. لذا کسی نمی‌تواند نسخه بنویسد و شخص را به داروخانه انسانی بفرستد. خود من داروخانه انسانی دارم و دیدم که صاحب نسخه مراجعه می‌کند و می‌گوید که قرص را بکوب، خرد کن، کپسول را باز کن و به خورد پت بده. شما تمام کتاب‌ها را هم که ورق بزنید، متوجه منشاء این بدعت دامپزشکان ایرانی نمی‌شوید. بعد می‌گویند دلیل آن این است که این دارو را در دامپزشکی نداریم. اصلا هم حواسشان نیست که وقتی قرار است کپسول داخل روده باز شود، چطور می‌گویید که این را باز کن و در آب بریز و به خورد پت بده؟! در اینجا ما نیازمند کامپندیوم هستیم که می‌گوید این دارو را تبدیل به داروی آماده مصرف می‌کنم.

نمونه این کار در داروخانه‌های انسانی و به این صورت انجام می‌شود که پزشک یک نسخه می‌دهد و می‌گوید به داروساز بگو که یک لوسیون یا یک شربت آماده مصرف برای تو بسازد. خود من این موارد را با زحمت فراوان برای هر دامپزشکی که این موضوع را فهمیده می‌سازم، اما سازمان دامپزشکی متوجه این موضوع نیست و می‌گوید این کار غیرقانونی است، در صورتی که این طور نیست. من فارماکولوژیست هستم و می‌دانم که کامپندیوم چیست اما سازمان دامپزشکی علیرغم تذکرات متعدد نمی‌داند کامپندیوم چیست. بنابراین این هرج و مرج راه افتاده که علاوه بر داروی قاچاق که ما هیچ نظارتی روی آن نداریم و استفاده می‌شود، بدتر از آن داروهای انسانی بدون هیچ نظارت و تنظیم دزی وارد فیلد پت می‌شود.

معضل سوم این است که پت‌شاپ‌ها نیز در حال فروش دارو هستند و به شکل علنی تبلیغ هم می‌کنند که نمونه‌های آن در اینستاگرام زیاد است. چون دارو قاچاق است و می‌توانند آن را تحویل بگیرند و دارویی نیست که شرکت‌های پخش بخواهند در اختیار آنها قرار دهند و مجوز داروخانه بخواهند. انواع و اقسام پروبیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، داروهای غضروف‌ساز، مکمل و حتی داروهای قلب و عروق و اعصاب و روان و قارچ و پوست و... از این جمله هستند.

متاسفانه من در این حوزه اراده‌ای ازسوی سازمان دامپزشکی کشور و همچنین نظام دامپزشکی استان‌ها نمی‌بینم که به این سه موضوع اصلی و فاجعه‌بار، سروسامان دهند. در حال حاضر یک شرکت داخلی ملوکسیکام تزریقی تولید کرده و ویال 20 میلی آن را به قیمت 38 هزار تومان عرضه می‌کند، در حالی که نمونه قاچاق آن در بازار ویالی یک میلیون تومان است و همه نیز از آن نمونه یک میلیون تومانی استفاده می‌کنند، چون در آن 300 هزار تومان سود نهفته است. می‌گویند داروهای ایرانی خوب نیست و صاحب دام را به دنبال داروی خارجی می‌فرستند. حالا اینکه طرف می‌خواهد پول دهد، ایرادی ندارد اما نه سازمان دامپزشکی و نه نظام دامپزشکی، هیچ کدام هیچ اراده‌ای برای سامان دادن به این موضوع به صورت علمی ندارند.

من از 10 سال پیش پیشنهاد دادم که سازمان دامپزشکی حداقل برای حیوانات خانگی یک فارماکوپه تنظیم کند. حوزه دام و طیور که از دست رفت و هر کس هر کاری که دلش بخواهد می‌کند. هیچ اراده‌ای برای این موضوع وجود ندارد و اگر این سه معضل حل نشود -که نشده- بلبشویی مثل شرایط کنونی ایجاد می‌کند که در آن فلان دامپزشک در محیط اینستاگرام با گردن بلند راجع به جی اس قاچاق لایو می‌گذارد و آن را ترویج می‌کند و می‌گوید از من خریداری کنید.

حکیم مهر: راهکارهای پیشنهادی شما برای شورای جدید نظام دامپزشکی استان چیست؟

راهکار پیشنهادی من خیلی ساده است. اعضای شورای جدید خودشان دست‌اندرکار این موضوع و نسبت به زوایای آن دارای مهارت هستند. به نظر من باید یک آموزش و کنترل خوب از سوی یک مرجع در زمینه بحث کامپندیوم و فارماکوپه اعمال شود. کمااینکه در همه دنیا الگوهایی برای آن هست و تنها کاری که ما باید بکنیم این است که نیت کنیم و دست از باندبازی برداریم. شوراهایی که در سازمان تشکیل می‌شود، متشکل از یک‌سری افراد همیشگی و تکراری هستند که باید بیرون بیایند و چند نفر انسان باسواد و این کاره حضور پیدا کنند و حمایت شوند و کار شود. تا زمانی که فقط شعار است، هیچ اتفاقی نمی افتد. 

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.