پیشنهاد دانشمندان برای جلوگیری از همه‌گیری‌های آینده: دست از سر خفاش‌ها بردارید!

حکیم مهر: در پی همه‌گیری کووید-۱۹، دانشمندان هر کاری که می‌توانند برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های دیگر در آینده انجام می‌دهند. یک مطالعه جدید توسط دانشگاه کرنل و انجمن حفاظت از حیات وحش، اهمیت رها کردن خفاش‌ها در زیستگاه‌های طبیعی‌شان را نشان می‌دهد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، خفاش‌ها به‌ عنوان مخزن ویروس‌های متعددی شناسایی شده‌اند که می‌توانند به انسان منتقل شوند، از جمله ویروس سارس-کوو-۲ که مسئول ایجاد بیماری کووید-۱۹ است.

به نقل از اس‌اف، در مقاله جدیدی که در مجله The Lancet Planetary Health منتشر شده است، محققان این موضوع را مطرح می‌کنند که اجازه دادن به خفاش‌ها برای زندگی بدون مزاحمت اولین گام حیاتی برای جلوگیری از فاجعه دیگری در مقیاس  کووید-۱۹ است. دانشمندان می‌گویند با اتخاذ یک تابو جهانی که به خفاش‌ها و زیستگاه آنها احترام می‌گذارد، می‌توانیم خطر ابتلا به بیماری‌های همه‌گیر مشترک بین انسان و دام در آینده را به میزان قابل توجهی کاهش دهیم.

«دکتر سوزان لیبرمن» (Susan Lieberman)، معاون سیاست بین‌الملل نجات حیات وحش در یک بیانیه رسانه‌ای می‌گوید: در دهکده جهانی شده با هشت میلیارد نفر، دیگر نمی‌توانیم ارتباط خود را با حیات وحش و اکوسیستم‌های اطراف نادیده بگیریم. اگر می‌خواهیم از همه‌گیری بعدی با منشأ مشترک انسان و حیوان جلوگیری کنیم، باید رابطه بشریت با طبیعت را تغییر دهیم و این می‌تواند با خفاش‌ها شروع شود.

بیماری مشترک انسان و جانوران زمانی اتفاق می‌افتد که یک عامل بیماری‌زا از حیوان به انسان منتقل می‌شود و منجر به ظهور بیماری‌های عفونی می‌شود.

 انسان‌ها با دخالت در زیستگاه‌ و رفتار خفاش‌ها، احتمال انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان را افزایش می‌دهند. فعالیت‌هایی مانند شکار، مصرف خفاش‌ها، معدوم کردن آنها، یا تجاوز به زیستگاه‌های طبیعی آنها، اکوسیستم ظریف آنها را مختل می‌کند و انتقال ویروس‌ها به انسان را تسهیل می‌کند.

خفاش‌ها که اغلب از آنها می‌ترسند، نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی دارند. آنها مخازن طبیعی برای طیف گسترده‌ای از ویروس‌ها هستند که می‌توانند نه تنها انسان‌ها بلکه سایر گونه‌ها را نیز آلوده کنند.

خفاش‌ها با انتقال هاری، ویروس ماربورگ، پارامیکسوویروس‌های هندرا و نیپا و ویروس‌هایی مانند مرس مرتبط هستند. اعتقاد بر این است که خفاش‌های میوه‌خوار منبع ویروس ابولا هستند.

به گفته نویسندگان این مطالعه، در حالی که ممکن است هرگز منشاء دقیق سارس-کوو-۲ را به طور کامل کشف نکنیم، خطوط کلی واضح هستند.

نویسندگان تاکید می‌کنند که رها کردن خفاش‌ها به حال خود می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ورود چنین عوامل بیماری‌زایی را به جمعیت انسانی کاهش دهد. ضرب المثل پیشگیری بهتر از درمان است در مورد پیشگیری از بیماری‌های همه‌گیر نیز صادق است.

کورنل خاطرنشان می‌کند: مجبور کردن بشر به همکاری مشترک در مقیاس جهانی، زیربنای بسیاری از چالش‌های وجودی ما است، از تغییرات آب‌وهوایی و آلودگی محیط‌زیست گرفته تا از دست دادن تنوع زیستی و فروپاشی اکوسیستم و این در زمانی مهم است که همکاری جدی حتی در مقیاس‌های محلی اغلب دست نیافتنی به نظر می‌رسد.

«استیون آ. اوسفسکی»(Steven A. Osofsky)  نویسنده اصلی و استاد سلامت حیات وحش و سیاست سلامت، این مطالعه می‌گوید: با این حال، اگر بتوانیم واقعا شکار، خوردن و تجارت خفاش‌ها را متوقف کنیم، از غارهای آنها دور بمانیم، دام‌ها را از مناطقی که خفاش‌ها در آنجا متمرکز هستند دور نگه داریم، و اگر بتوانیم جنگل‌زدایی، تخریب یا حتی احیای زیستگاه‌های طبیعی آنها را متوقف کنیم، بدون شک می‌توانیم احتمال بروز یک بیماری همه‌گیر دیگر را کاهش دهیم.

حفظ خفاش‌ها فراتر از پیشگیری از بیماری همه‌گیر است. خفاش‌ها خدمات اکوسیستمی ارزشمندی از جمله کنترل طبیعی آفات را با شکار پشه‌ها و سایر حشرات مضر ارائه می‌دهند. آنها همچنین نقش حیاتی در گرده افشانی دارند و از طیف وسیعی از محصولات مهم بهره می‌برند. محققان می‌گویند با محافظت از خفاش‌ها، تداوم این خدمات اکوسیستمی را تضمین می‌کنیم.

با توجه به شیوع چندین بیماری که در دهه‌های اخیر به ویروس‌های با منشا خفاش بازمی‌گردد، کارشناسان می‌گویند این «تابوی جهانی» در مورد تجاوز به زیستگاه خفاش‌ها می‌تواند بشریت را از تکرار تاریخ اخیر دور کند. اگر چنین تغییرات سیاستی بتواند حتی کسری از حمایت‌ها برای تلاش علیه تغییرات آب و هوایی را به دست آورد، می‌توان پیشرفت قابل توجهی برای جلوگیری از فجایعی در مقیاس کووید-۱۹ ایجاد کرد.