آشنایی با ماهیانی که در خاک هم زنده می‎مانند

حکیم مهر -  مطالعات جدید نشان می‌دهد که چگونه ماهی آمفی‌بی (آب‌خاکی)‌ تا 2 ماه می‌تواند در خشکی زنده بماند. تمام مایحتاج این ماهی برای زنده ماندن در پوستش قرار دارد.

ماهی‌های Mangrove ماهی‌های کوچکی هستند که حدود یک اینچ یا 2 اینچ بوده و در آبگیرهای موقتی جنگل‌های ماندابی آمریکای مرکزی، جنوبی و فلوریدا زندگی می‌کنند.

هنگام فصول خشک سال که آبگیرها از بین می‌روند، این ماهی‌ها در لابه‌لای برگ‌ها یا سوراخ تنه درختان به زندگی ادامه می‌دهند.تا زمانی که جای آنها مرطوب باشد، ماهی می‌تواند مدت زمان زیادی به وسیله تنفس هوا از طریق پوستش زنده بماند. البته اکسیژن تنها موضوعی نیست که ماهی خارج از آب باید نگران آن باشد.تمام سلول‌های بدن جانوران نیاز به ترکیب مناسبی از یون‌ها و آب دارند تا در نتیجه آن جانور زنده بماند. در ماهی‌ها معمولا دستگاه تنفسی یا همان آبشش‌ها مسوولیت این فرآیند را به عهده دارند، اما در ماهی‌های آب‌های ماندابی Mangrove احتمالا آبشش‌ها در روی زمین بلااستفاده هستند. بنابراین چگونگی انجام تعادل یونی در این ماهی خارج از آب، یک راز ناشناخته مانده بود.آخرین تحقیقات پروفسور پاتریسیا رایت از دانشگاه Guelph اونتاریو نشان داد که پوست ماهی‌های ماندابی، کم‌کاری آبشش را جبران می‌کند.با انجام یک‌سری آزمایش‌ها و نتایج حاصل از آن، پروفسور رایت و تیم همراهش دریافتند که در پوست ماهی، انبوهی از سلول‌ها به نام یونوسیت قرار دارند. این سلول‌ها معمولا در آبشش دیگر ماهی‌ها یافت می‌شود و وظیفه متعادل نگاه داشتن میزان آب و نمک در سلول‌های بدن ماهی را به‌عهده دارد.مطالعات بعدی تیم محققان نشان داد ماهی ماندابی علاوه بر داشتن تعداد زیادی از این سلول‌ها در آبشش، دارای تعداد زیادی از این سلول‌ها در پوست خودش نیز هست. این سلول‌ها در پوست ماهی‌های دیگر فقط در مرحله نوزادی وجود داشته و به محض بزرگ‌تر شدن ماهی، این سلول‌ها از روی پوست ناپدید می‌شوند.برای نشان دادن عملکرد این سلول‌ها روی پوست ماهی ماندابی، محققان تعدادی ماهی ماندابی را به مدت 9 روز خارج از آب نگه داشتند. در طول این 9 روز، ماه‌ها در سطحی مرطوب با محتوای آبی ایزوتوپ رادیواکتیو قرار داشتند.پس از مدتی، این ایزوتوپ‌ها در پوست ماهی ظاهر شدند. کاملا واضح بود که یون‌ها از طریق پوست ماهی رد و بدل شده بودند. علاوه بر این سلول‌های یونوسیت به ماهی کمک می‌کرد که با میزان متفاوت شوری موجود در آب هماهنگ شود. زمانی که ماهی در محیطی مرطوب با محتوای آب شور قرار داده شد، سلول‌های یونوسیت روی پوست بزرگ‌تر شدند. این موضوع نشان داد این سلول‌ها برای متعادل نگهداشتن میزان نمک بیش از حد اضافی کار می‌کنند. زمانی که ماهی‌ها دوباره به آب برگردانده شدند، این سلول‌ها اندازه عادی خود را یافتند. این‌چنین سازگاری قابل توجهی باعث شده که ماهی ماندابی حتی در میان دیگر انواع ماهی آمفی‌بی (آبی خاکی)‌ هم منحصر بفرد باشد.ماهیان ریه‌دار برای زنده ماندن خارج از آب باید حالات فیزیولوژیکی خودشان را تغییر دهند، اما با وجود این پوست منحصر بفرد ماهی ماندابی نیازی به تغییر حالات فیزیولوژیکی خود ندارد و تمام فرآیندها به همان شکلی که در آب انجام می‌شود، در خشکی هم انجام می‌پذیرد و ماهی قادر است این شرایط را تا 60 روز حفظ کند.ماهی ماندابی واقعا یکی از جانوران کوچک جالب توجه است.