آشنایی با لاک‎پشت‎های غول‌پیکر

حکیم مهر - یکی از بزرگ‌ترین انواع خزندگانی که در دنیا وجود دارند، لاک‌پشت‌های غول‌پیکری هستند که در جزیره گالاپاگوس در شرق اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. وزن برخی از این لاک‌پشت‌ها حتی به 400 کیلوگرم و طول آنها به دو متر نیز می‌رسد. البته انواع کوچک‌تر این لاک‌پشت‌ها 27 تا 30 کیلوگرم وزن دارند. وزن لاک یک لاک‌پشت بالغ به تنهایی تا 227 کیلو گرم هم می‌رسد. نکته بسیار قابل توجه و جالب درباره این لاک‌پشت‌های غول‌آسا، عمر طولانی آنهاست. به طوری که برخی از انواع آنها تا بیش از 100 سال هم عمر می‌کنند. پیرترین لاک‌پشتی که در این جزیره زندگی می‌کند، 170 سال سن دارد.

این لاک‌پشت‌ها انواع مختلفی دارند که تعداد آن به 12 نوع مختلف می‌رسد و هر نوع، دارای شکل، خصوصیات و جثه متفاوتند. البته از لحاظ ظاهر بسیار به هم شبیه بوده و تنها محققان و دامپزشکان قادر به فهمیدن این تفاوت‌ها هستند. طبق تحقیقات دانشمندان، تولد این لاک‌پشت‌ها به سال 1830 بازمی‌گردد و به همین دلیل به آنها لقب پیرترین حیوان روی کره زمین داده شده است. این لاک‌پشت‌ها در اصل، گیاه‌خوارند و از برگ‌ها، گل‌ها و صمغ درختان تغذیه می‌کنند. البته بیشترین تغذیه آنها از درختان کاکتوس است که آب بیشتری در خود نگه می‌دارند. ولی در صورت نبود تغذیه مناسب به خصوص در فصول بارانی، آنها قادرند ماه‌ها بدون آب و غذا هم زنده بمانند.  جزیره گالاپاگوس در قرن 16 توسط چارلز داروین کشف شد و به خاطر وجود همین لاک‌پشت‌ها و البته گیاهان غول‌پیکر در آن، نام گالاپاگوس به معنی بسیار بزرگ برای این جزیره انتخاب شد. در آن زمان تعداد لاک‌پشت‌های عظیم‌الجثه‌ای که در آنجا زندگی می‌کردند، 250 هزار عدد تخمین زده شده بود که بعد از آن و با بیشتر شدن رفت و آمد انسان‌ها به این جزیره و شکار این لاک‌پشت‌ها، امروز ه‌تعدادشان به 20 هزار عدد رسیده است. انسان‌ها این لاک‌پشت‌ها را که گونه‌ای شگفت‌انگیز از خزندگان‌اند، شکار کرده و از گوشت و روغن آنها استفاده می‌کردند که البته امروزه شکار آنها غیرقانونی اعلام شده و شکارچیانی که این قانون را زیر پا بگذارند، مجرم شناخته می‌شوند. اصلی‌ترین شکارچیان این حیوانات، دزدان دریایی بودند که از اقیانوس آرام می‌گذشتند. آنها این لاک‌پشت‌ها را اسیر کرده و با خود به کشتی‌هایشان می‌بردند، زیرا آنها می‌توانستند ماه‌ها بدون غذا زنده بمانند و به این ترتیب دزدان دریایی هر زمان که لازم بود، آنها را کشته و گوشتشان را استفاده می‌کردند و به این ترتیب، گوشت شکار فاسد نمی‌شد. اکنون این جزیره به طور کامل محافظت شده و بازدیدکنندگان برای گردش در این پارک طبیعی، بدون آسیب زدن به این لاک‌پشت‌ها به اینجا می‌آیند و از آنها دیدن می‌کنند.  لاک‌پشت‌های گالاپاگوس را از نظر مدل لاک آنها که از جنس استخوان است، می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ لاک‌پشت‌هایی با لاک خوابیده که این لاک از بالای سر تا پشت ادامه دارد و بیشتر بدن آنها را پوشانده است. این نوع از لاک‌پشت‌ها بیشتر در گل و لای زندگی کرده و از گیاهان کوتاهتر تغذیه می‌کنند و لاک‌پشت‌هایی با لاک گنبدی که لاکی کوتاهتر داشته و بیشتر گردن و دو دست آنها بیرون است. این نوع از لاک‌پشت‌ها، نسبت به نوع اول آرام‌تر هستند و به جز سبزیجات غذای دیگری ندارند. البته به خاطر قد بلندتر و امکان بیشتر بیرون آمدن از لاک به شاخه‌های جوان‌تر و بالاتر درختان نیز دسترسی دارند.

لاک‌پشت‌های آبی گالاپاگوس

جزیره گالاپاگوس نه تنها به دلیل داشتن بزرگ‌ترین انواع لاک‌پشت‌ها در دنیا بسیار معروف است، بلکه لاک‌پشت‌های آبی گالاپاگوس که در تمام سال در دریا هستند و سالی یک بار برای تخمگذاری به کنار دریا می‌آیند، نیز تنها در این جزیره یافت می‌شوند. این لاک‌پشت‌ها به دلیل داشتن روغن فراوان و گوشت لذیذ، بیشتر از انواع دیگر مورد حمله شکارچیان قرار می‌گرفتند. تغذیه لاک‌پشت‌های آبی گالاپاگوس از خزه‌ها و جلبک‌های دریایی است. بهترین زمان برای دیدن این نوع لاک‌پشت از ماه نوامبر تا فوریه است که برای تخم‌گذاری از مخفیگاه خود خارج می‌شوند. تعداد تخم‌های آنها 70 تا 80 عدد است. در ماه‌های دسامبر و ژانویه این تخم‌ها تبدیل به لاک‌پشت‌های کوچکی می‌شوند که تعداد تقریبی آنها بین 5 تا 16 عدد است. وزن این نوع از لاک‌پشت‌ها به 135 کیلوگرم نیز می‌رسد، ولی قدشان نسبت به لاک‌پشت‌هایی که در خشکی زندگی می‌کنند، کوتاه‌تر است.

لاک‌پشت‌های تنبل

تمام انواع این لاک‌پشت‌ها زندگی یکنواخت و آرامی دارند. آنها هر روز بین ساعات هفت تا هشت صبح، از لاک خود بیرون می‌آیند و در آفتاب به استراحت می‌پردازند.
 آنها در روزهای طولانی سال که خورشید دیرتر غروب می‌کند، نه ساعت را زیر نور آفتاب می‌گذرانند. بعد از ساعت پنج بعد ازظهر که آفتاب رفته رفته غروب می‌کند، دوباره به لاک خود فرو رفته و تا صبح روز بعد بیرون نمی‌آیند. برای اینکه جای آنها در زمان خواب گرم بماند و گرمایی که لاک آنها از خورشید جذب کرده است، از بین نرود، هنگام خواب تا نیمه بدن خود را در گل فرو می‌برند و لاک خود را بیرون می‌گذارند و هر روز صبح قبل از هر کاری، بدن خود را در آب تمیز می‌کنند. این لاک‌پشت‌ها، تقریبا 16 ساعت از روز را در میان گل و لای به خواب می‌روند.
 لاک‌پشت‌های گالاپاگوس بسیار آرام حرکت می‌کنند، به طوری که در هر ساعت قادرند تنها 257 متر را بپیمایند! از انواع این لاک‌پشت‌ها، البته به تعداد بسیار محدود در اکوادور و آمریکای جنوبی نیز یافت می‌شود که به نظر می‌رسد به آنجا برده شده باشند؛ زیرا زادگاه اصلی آنها جزیره گالاپاگوس است. 
بازی با کودکان

لاک‌پشت‌های گالاپاگوس بسیار آرام بوده و تقریبا با تمام حیوانات جنگل به خصوص پرندگان، ارتباط بر قرار می‌کنند به طوری که حتی به پرندگان اجازه می‌دهند روی لاک آنها نشسته و از جانوران ریزی که لا‌به‌لای لاکشان پنهان شده است، تغذیه کنند.
 در اکوادور کودکان بدون اینکه از طرف لاک‌پشت آسیبی ببینند، سوار آنها شده و بازی می‌کنند. این لاک‌پشت‌ها به اندازه یک گوساله بزرگ‌اند.
این کودکان، لاک‌پشت‌های کوچک‌تر را با خود به خانه آورده و از آنها مانند یک حیوان خانگی نگهداری می‌کنند.