کزاز در اسب و آنچه هر اسبدار باید بداند - ترجمه و تالیف: دکتر حسن بازیار

کزاز در اسب و آنچه هر اسبدار باید بداند

ترجمه و تالیف: دکتر حسن بازیار متخصص بیماری های داخلی دام های بزرگ

کزاز در اسب یک عفونت باکتریایی است که در این بیماری سموم تولید شده توسط باکتری ها به سیستم عصبی اسب حمله می کنند. این عارضه به نام قفل فک نیز شناخته می‌شود، زیرا با پیشرفت بیماری، دهان بسته می‌شود و حیوان دیگر نمی تواند غذا و آب بخورد . معمولا این بیماری کشنده است. هنگامی که اسب به دلیل این بیماری زمینگیر می شود تقریبا 80 درصد از این اسب ها می میرند. مطمئناً پیشگیری از این بیماری با واکسیناسیون بسیار آسان تر از درمان آن است.حداقل سه نوع مختلف سم کشنده توسط باکتری کلستریدیوم تتانی برای ایجاد کزاز آزاد می شود. اسپورهای این باکتری بسیار گسترده است و در مدفوع اسب و خاک یافت می شود. این هاگ ها وارد زخم می شوند و در شرایط مناسب ،باکتری ها جوانه می زنند .شاید تعجب آور باشد که یک زخم بزرگ و تمیز نسبت به یک زخم کوچک غیر تمیز و عمیق،خطر کزاز کمتری دارد. بزرگترین خطر،زخم عمیق و چرکین با بافت مرده است که در معرض هوا قرار نمی گیرد.اسب‌ها و اسبچه ها حساس‌ترین حیوانات اهلی به کزاز هستند. آنها به راحتی در هنگام چرا در معرض هاگ ها قرار می گیرند و تمایل این هاگها به زخم این حیوانات را به عنوان کاندیدای اصلی برای ابتلا به کزاز تبدیل می کند.

علائم | تشخیص | درمان | پیشگیری

موقعیت های پرخطری که به احتمال زیاد منجر به ابتلای اسب به عفونت کزاز می شود عبارتند از:
آلوده شدن زخم های عمیق و نفوذی با خاک یا مدفوععفونت های ناف در کره اسبزخم های اختهزخم و عفونت پس از کره زایی

هنگامی که عفونت کزاز شروع شد، سموم کشنده در امتداد اعصاب محیطی به مغز مهاجرت می کنند که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد.دوره کمون بستگی به مسافتی دارد که سموم باید از زخم تا مغز طی کنند و از سه روز تا چند هفته متغیر است. علائم بالینی معمولاً در عرض یک تا دو هفته آشکار می شوند. هر چه دوره کمون کوتاه تر باشد، عفونت کزاز جدی تر است. کزاز مسری نیست، بنابراین نمی توان آن را بین اسب یا بین اسب و انسان منتقل کرد. با این حال، این باکتری می تواند به طور مستقیم انسان را آلوده کند.

علائم کزاز در اسب:علائم این بیماری شامل حساسیت شدید به محرک ها، افزایش سفتی و اسپاسم عضلانی مشخص می شود.علائم اولیه کزاز عبارتند از:حساسیت غیر طبیعی به صدا یا لمس خشک و سفت راه رفتنبیرون زدگی پلک سوم که ممکن است نیمی از چشم را بپوشاندگوش های بسیار سفت و سیخ می شوندناتوانی در باز کردن دهان به دلیل اسپاسم ماهیچه های جوشی فکبرگشت غذا و آب از سوراخ های بینی و ترشح بزاق از دهان با دشوارتر شدن بلعکولیکبا پیشرفت بیماری، اسپاسم عضلانی به طور فزاینده ای افزایش می یابد . اینها در نهایت منجر به مرگ ناشی از نارسایی تنفسی و کم آبی بدن می شوند.

کزاز چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص بر اساس شرح حال و علائم بالینی انجام می شود. گاهی اوقات شرایط اضافی مانند کولیک، پنومونی و لامینیتیس می‌توانند تشخیص اولیه را دچار اشتباه کنند ، اما اغلب بیماری بسیار واضح است، با یک زخم کثیف قابل مشاهده در حیوان واکسینه نشده.

چگونه کزاز را در اسب ها درمان می کنید؟

اگر علائمی را مشاهده کردید که به کزاز اشاره دارد، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید. اسب های بیماری که زود تشخیص داده شوند، بهترین شانس زنده ماندن را خواهند داشت. درمان شامل دوزهای زیاد آنتی توکسین کزاز همراه با آنتی بیوتیک ها، آرام بخش ها و شل کننده های عضلانی مورد نیاز خواهد بود.اگر اسب مبتلا به کزاز نتواند بایستد، بهتر است که اسب یوتانازی شود، زیرا شانس بهبودی کم است.پیشگیری از کزاز در اسب:واکسن کزاز جهت واکسیناسیون اسب ها وجود دارد که به کلیه اسبداران محترم اکیدا توصیه می شود نسبت به واکسیناسیون اسب ها اقدام نمایند.

برنامه و زمان مناسب واکسیناسیون:

در کره اسب هایی که از مادر ایمن متولد شده اند 3 تزریق به شرح زیر:

• تزریق اول در 3 ماهگی

• تزریق دوم در 4 ماهگی

• تزریق سوم در 16 ماهگیدر کره اسب هایی که از مادر غیر ایمن متولد شده اند 3 تزریق به شرح زیر:

• تزریق اول در 1 تا 4 ماهگی و 2 تزریق دیگر به فاصله 4 هفتهدر مادیان ها و اسب هایی که قبلاً واکسینه شده اند:

• در صورت آبستنی، تزریق یک دز واکسن در ماه آخر آبستنی ( 4 تا 6 هفته قبل از زایمان) در غیر این صورت تزریق یاد آور هر 2 تا 5 سال یک باردر مادیان هایی که قبلاً واکسینه نشده اند:

• 2 تزریق به فاصله 6-4 هفته و تزریق سوم یک سال بعد از تزریق دوم (در صورت آبستنی، 4 تا 6 هفته مانده به زایمان دز سوم تزریق شود) و سپس تزریق یادآور 2 تا 5 سال یک بار