همه چیز درباره دندانپزشکی حیوانات خانگی در گفت‌وگو با «دکتر آذین توکلی» متخصص جراحی دامپزشکی و دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد گرمسار

حکیم مهر: یک دندانپزشک حیوانات گفت: دسترسی به داروهای مدرن دامپزشکی دشوار است. به دلیل مهجور ماندن دامپزشکی متاسفانه به داروهایی که در دنیا استفاده می‌شوند و عوارض کمتری دارند کمتر دسترسی داریم و تلاش‌هایی برای وارد کردن این داروها صورت نمی‌گیرد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایلنا، «دکتر آذین توکلی» دندانپزشک حیوانات و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد درباره مشکلات دهان و دندان در حیوانات گفت: ویژگی که حیوانات دارند بخصوص حیواناتی که شکارگر هستند، این است که به راحتی می‌توانند درد خود را مخفی کنند، چرا که اگر درد خود را نشان دهند ضعیف تلقی شده و از طبیعت حذف می‌شوند. به همین خاطر تشخیص درد در حیوانات بسیار سخت است.

وی ادامه داد: رفتارشناس‌ها مطالعه کردند که چه رفتاری می‌تواند نشان دهنده درد دندان در حیوانات باشد. برخی رفتار‌ها مانند پنجه زدن به صورت، مالیدن صورت به زمین، مخفی شدن، بی‌قراری و بی‌حوصلگی می‌تواند از علائم درد دندان در حیوانات باشد.

توکلی ادامه داد: از طرفی حیوانات به واسطه خلق و خوی خشنی که دارند اجازه دست زدن به سر و صورتشان را نمی‌دهند و مطالعه دهان دقیقا در همان قسمتی است که می‌توانند گاز بگیرند و از خود دفاع کنند. از این رو برای مقیدسازی حیوانات را بیهوش می‌کنیم تا بتوانیم مراحل درمانی را شروع کنیم.

آیا سن حیوانات می‌تواند در فرآیند درمان دندان موثر باشد؟

توکلی پاسخ داد: در بین حیوانات نیز مانند انسان‌ها با افزایش سن چون سایش بیشتری در ناحیه دندان رخ می‌دهد و همین طور چون بهداشت در حیوانات درست رعایت نمی‌شود، می‌توان گفت که مشکلات دندانی به صورت معناداری افزایش پیدا می‌کنند.

او ادامه داد: همانطور که افزایش سن با مشکلات دندانی نسبت مستقیم دارد، اما افزایش وزن نسبت معکوسی با مشکلات دندان در حیوانات دارد. در حیوانات چاق کمتر مشکلات دهان و دندان دیده می‌شود چون بیشتر درحال خوردن هستند و سایش اتفاق می‌افتد. مطالعه شده که گربه‌های چاق کمتر دچار مشکلات دهان و دندانی می‌شوند نسبت به گربه‌هایی که در وزن نرمال هستند.

آیا درمان‌های خاص دندانپزشکی مانند کامپوزیت و ارتودنسی برای حیوانات صورت می‌گیرد؟

دکتر آذین توکلی دندانپزشک حیوانات گفت: انجام درمان کامپوزیت برای انسان‌ها معمولا برای ترمیم دندان که بر اثر پوسیدگی دندان ایجاد شده است انجام می‌شود. در حالی که حیوانات چون منبع غذای آن‌ها کربوهیدرات و مواد قندی نیست مانند انسان دچار پوسیدگی دندانی نمی‌شوند. علاوه بر این طول عمر آن‌ها نیز مانند انسان آنقدر زیاد نیست که دچار پوسیدگی دندان شوند. بنابراین درمان کامپوزیت در حیوانات برای ترمیم دندان شکسته استفاده می‌شود.

توکلی درباره‌ی انجام درمان ارتودنسی برای حیوانات گفت: ارتودنسی کاربرد زیادی در انجام درمان دندان حیوانات دارد اما به دلیل‌ عدم آگاهی و شناخت در زمان مناسب ارجاع داده نمی‌شوند، چرا که ارتودنسی برای حیوانات مانند کودکان باید در سنین کم انجام شود، مثلا وقتی حیوان چند ماهه است. انجام درمان ارتودنسی برای حیوانات نیاز به جلسات متعدد دارد که هر هفته یکبار است.

او افزود: ناهنجاری‌های فک در حیوانات می‌تواند مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد کند، از جمله این که زاویه دندان به گونه‌ای باشد که مقابل هم قرار نگیرد، پیش آمدگی فک بالا یا پایین و همین طور نوک دندان پایین در کام فرو رود و سوراخ کند و در نهایت موجب شود عفونت‌های تنفسی دهان به بینی راه پیدا کند؛ همه این مشکلات اگر در سنین پایین حیوان رجوع شود، قابل برطرف شدن است. از آنجا که ارتودنسی نیاز به جلسات و بیهوشی‌های متعدد دارد ممکن است این موضوع باعث نگرانی صاحب حیوان شود. در صورتی که اگر درست و اصولی انجام شود هیچ خطری ندارد و می‌تواند به کیفیت زندگی حیوان کمک کند.

این دندانپزشک حیوانات درخصوص تبعات بیهوشی‌های پی در پی برای حیوانات تاکید کرد: بیهوشی یک درمان تهاجمی نیست بلکه یک مقیدسازی شیمیایی است که حیوان اجازه درمان را بدهد. در واقع یک سطحی از خواب است که القا می‌شود و بی‌دردی که به همراه دارد. اگر سیستم‌های بدنی حیوان سالم باشد بیهوشی خطری ندارد.

بزرگترین چالش در درمان دندان حیوانات

توکلی عنوان کرد: عمده‌ترین چالش در انجام خدمات دندانپزشکی مواجهه با مقاومت صاحب حیوان برای کشیدن دندان از دست رفته او است. چرا که فکر می‌کنند حیوان آن‌ها بدون دندان نمی‌تواند غذا بخورد. در حالی که اگر تمام دندان‌هایشان کشیده شود با فک سالم به راحتی می‌توانند حتی غذای خشک بخورند.

او افزود: ثابت شده که مشکل شماره یک سلامت حیوانات، مشکلات دهان و دندان است. مطالعات نشان داده‌اند که مشکلات دندانی می‌تواند عفونت‌های تنفسی، کبدی، مشکلات گوارشی و کلیوی و قلبی برای حیوان ایجاد کند و در نهایت موجب تشویق شکل گیری توده‌ها و سرطان‌ها در دهان می شود.

هزینه خدمات دندانپزشکی حیوانات

توکلی متذکر شد: با توجه به دارو‌های مصرفی و بیهوشی هزینه انجام جرم گیری برای حیوان حدود دو و نیم میلیون تومان است. تعرفه کشیدن دندان حیوان با توجه به تعداد ریشه و سختی آن است. در برخی موارد دندان لق است و راحت کشیده می‌شود اما در مواردی که دندان شکسته و ریشه‌ها در محل سفت هستند، مجبوریم دندان را تقطیع کنیم و سپس کشیده شود، چرا که حیوانات دندان‌های دو و سه ریشه‌ای دارند. هزینه کشیدن دندان سه ریشه‌ای برای سگ بزرگ جثه حدود دو و نیم تا سه میلیون تومان است.

اهمیت مسواک زدن حیوانات

توکلی درباره رعایت بهداشت دهان و دندان درحیوانات گفت: اگر مسواک زدن از سنین پایین شروع شود حیوان آن را می‌پذیرد. بخصوص می‌توان با خمیر دندان‌هایی که طعم جگر، مرغ و گوشت دارند آن‌ها را تشویق به مسواک زدن کرد. باید توجه داشت که حتما خمیر دندان‌های حیوانات استفاده شود، چرا که خمیردندان‌های انسان به واسطه میزان فلوراید بالایی که دارد ممکن است برای آن‌ها مسمومیت‌زا باشد.

وی افزود: توصیه می‌شود مسواک زدن به صورت روزانه باشد و روزی یکبار کفایت می‌کند. اگر مسواک زدن یک روز در میان انجام شود نیز مطلوب است. اما اگر به دو بار در هفته کاهش پپدا کند، مسواک زدن هیچ تاثیری درمانی ندارد.

این دندانپزشک حیوانات در پایان خاطر نشان کرد: دسترسی به داروهای مدرن دامپزشکی دشوار است. به دلیل مهجور ماندن دامپزشکی متاسفانه به داروهایی که در دنیا استفاده می‌شوند و عوارض کمتری دارند کمتر دسترسی داریم و تلاش‌هایی برای وارد کردن این داروها صورت نمی‌گیرد.