حکیم مهر: جوان لرستانی دستگاه تلقیح مصنوعی زنبور عسل مجهز به سنسور بیهوشی اختراع کرده که تولید عسل را یک و نیم برابر افزایش می‌دهد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از فارس، «مصطفی شهبازی پامچال» از فناوران جوان لرستانی است که بر اساس علاقه و نیاز بازار سراغ اختراعی رفته که تولید عسل را افزایش می‌دهد. او که دانشجوی دکتری دامپزشکی و ۴۱ سال سن دارد، با توجه‌به اینکه در ارتش خدمت می‌کند، دو اختراع هم در حوزه نظامی در دست ثبت دارد.
این فناور و مخترع لرستانی معتقد است: تجاری‌سازی اختراعات می‌تواند منجر به افزایش تولید، اشتغال‌زایی و در نهایت توسعه اقتصادی در کشور شود بنابراین نیاز است که دولت با حمایت از فناوران زمینه تجاری‌سازی اختراعات را فراهم کند.به بهانه ثبت اختراع دستگاه تلقیح مصنوعی زنبورعسل مجهز به سنسور بیهوشی توسط فناور لرستانی با وی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
فارس: چطور شد به سمت اختراع دستگاه تلقیح مصنوعی زنبورعسل رفتید؟
علاقه و فیلد کاری من بیشتر الکترونیک است اما با توجه‌به تحصیل در رشته دامپزشکی و اینکه در حوزه پرورش زنبور عسل هم فعالیت داشتم به این حوزه علاقه‌مند شدم.در واقع به این تشخیص رسیدم که باتوجه‌به نیاز بازار اقدامی در راستای افزایش تولید عسل داشته باشم.با مطالعه و تحقیق متوجه شدم که تولید و کیفیت عسل در بعضی از کشورها بالا است و این من را وادار کرد که تحقیقات و بررسی بیشتری در این حوزه داشته باشم.در حین تحقیقات متوجه این موضوع شدم که تعدادی از زنبورداران زنبورهایی را از خارج کشور وارد می‌کنند که کیفیت و تولید عسل آنها از زنبورهای بومی‌ها بیشتر است.در تحقیقات و بازدید‌های میدانی به این نکته رسیدم که یک نژاد آلمانی وجود دارد که علاوه بر نیش زنی کمتر باتوجه‌به زمستان‌گذرانی که در آلمان دارد در کشور جواب می‌دهد.هر چه جلوتر رفتم نکات بیشتری شدم یکی از این نکات این بود، زنبورهایی که وارد کشور می‌شود خوب هستند اما نسل بعد چون با زنبورهای ایرانی جفت‌گیری دورگه خواهند بود و در نهایت بعد از چند نسل، نسل زنبوری که با قیمت گران تهیه شده بود از بین می‌رود.با تحقیقات بیشتر متوجه شدیم که آلمان یک سری دستگاه تلقیح مصنوعی ملکه تولید کرده که در آن نژادهای خوب تلقیح دورگه نیست.این دستگاه علاوه بر کاهش تلفات زنبورعسل رفتار نیش زنی را هم پایین می‌آورد و همین موضوع باعث می‌شود که زنبوردار ترغیب شود.
پس اینجا جرقه اختراع زده شد؟
بله توضیح می‌دهم. نکته‌ای که باعث شد من به سمت اختراع دستگاه تلقیح مصنوعی زنبورعسل بروم این بود که این دستگاه در بیست سال پیش متوقف شده بود و ضعف‌هایی داشت. از جمله ضعف‌های دستگاه این بود که ممکن بود در حین تلقیح ملکه مرده باشد و کاربر کاملاً بی‌اطلاع باشد و یا اینکه به دلیل درد زیاد شاهد زادآوری نباشیم.
یعنی شما تغییراتی در دستگاه ایجاد کردید؟
بله من با استفاده از علم روز یک سنسور بیهوشی را طراحی و در داخل دستگاه تلقیح مصنوعی که خودمان اختراع کردیم گنجاندیم، علاوه‌برآن میکروسکوپ دیجیتال را هم در دستگاه به کار بردیم.
به کاربرد سنسور بیهوشی اشاره می‌کنید؟
سنسور بیهوشی باعث می‌شد که ملکه سالم بماند و ضعف دستگاه آلمانی را که به آن اشاره کردیم نداشته باشد.
اختراع شما چه مزیت‌هایی دارد؟
دستگاهی که ما ساخته‌ایم تولید عسل را تا یک و نیم برابر افزایش می‌دهد، نکته دیگر اینکه افزایش بازدهی تلقیح مصنوعی است. تفاوت دیگر اینکه دستگاهی که ما ساخته‌ایم در یک پکیج گنجانده شده و این باعث می‌شود کاربر راحت‌تر کار کند، چون زنبوردار مدام در حال کوچ است، دستگاه آلمانی ۲۴ تیکه بود و حمل آن برای کاربر سخت بود.از دیگر مزایای دستگاه قیمت تمام شده آن برای بهره‌برداران زنبورعسل بود، قیمت دستگاه آلمانی ۸۰ میلیون تومان است درحالی‌که قیمت دستگاهی که ما ساخته‌ایم ۴۰ میلیون تومان است.
باتوجه‌به مزایای که اشاره کردید، علاوه بر اینکه برای بهره‌برداران توجیه اقتصادی دارد در صورت تولید انب
بله دقیقاً و اتفاقاً بهره‌برداران هم از این موضوع استقبال کردند، زمانی که هزینه برای بهره‌بردار نصف می‌شود و از طرف دیگر تولید افزایش پیدا می‌کند قطعا استقبال می‌کنند.
دقیقاً چه سالی شروع به ساخت دستگاه کردید؟
سال ۱۴۰۰ تحقیقات شروع کردم و امسال موفق شدم که اختراع را ثبت کنم و نمونه اولیه دستگاه را هم بسازم.
اختراعتان آماده تجاری‌سازی است؟
بله، آماده تجاری‌سازی است.
برای تجاری‌سازی اقدامی کرده‌اید؟
برای تجاری‌سازی نیاز به راه‌اندازی خط تولید است، چون تولید خرد نه برای مصرف‌کننده و نه برای ما توجیه اقتصادی ندارد.
برای راه‌اندازی کارخانه چقدر نیاز است؟
اگر دو میلیارد تومان تسهیلات به ما پرداخت کنند می‌توانیم تولید انبوه را شروع کنیم
پیگیر این موضوع شده‌اید؟
پارک علم و فناوری قول‌هایی داده که امیدواریم محقق شود.
محصولی که تولید کرده‌اید بازار دارد؟
بله نه‌تنها در استان و کشور بازار خوبی دارد، بلکه باتوجه‌به قابلیتی که دستگاه دارد قابل‌رقابت در بازارهای جهانی است و می‌توانیم صادرات هم داشته باشیم، همین‌الان هم برای شرکت در نمایشگاهی در ارمنستان هم دعوت شده‌ایم. سازمان ارتش هم باتوجه‌به اینکه پادگان‌های ارتش در مجاورت کوه‌ها جانمایی شده و بستر پرورش زنبورعسل در آنجا فراهم است، از این محصول استقبال کرده است.
معمولاً افرادی که سراغ اختراع می‌روند در کودکی علاقه‌ای دارند؟
دقیقاً، من از کودکی به ادیسون و داستان‌هایی ازاین‌دست علاقه دارم، برای همین هم احساس کردم در بعضی زمینه‌ها می‌شود نوآوری کرد.من قبل از این اختراع هم دو اختراع نظامی در حوزه دفاع در دست ثبت داشتم، جالب اینجا است که دستگاه تلقیح مصنوعی زنبورعسل ثبت شد و اختراعات حوزه نظامی هنوز ثبت نشده است.
سراغ داریم خیلی از مخترعین را که سراغ ثبت اختراع نمی‌روند؟
بله کاملاً درست می‌گویید، اول اینکه روند ثبت اختراع سخت و زمان‌بر است دوم اینکه هزینه ثبت بالا است و اگر شخص نتواند اختراع را تجاری‌سازی کند متضرر می‌شوند.
بعد از اختراع تجاری‌سازی آن مهم است، به نظر شما دولت برای تجاری‌سازی باید چه حمایتی از فناوران و مخترع
دولت در قالب تسهیلات و تأمین کارگاه و سوله می‌تواند به تجاری‌سازی محصولات کمک کند، چرا که بخش خصوصی در صورت سرمایه‌گذاری نفع خودش را می‌بیند.اگر فناور و مخترع حمایت نشود یا مهاجرت می‌کند و یا اینکه نوآوری و اختراع را کنار می‌گذرد که در هر دو صورت به ضرر جامعه است.اما اگر هر نهادی یک مخترع را حمایت کند نه‌تنها از مهاجرت او جلوگیری می‌شود، بلکه هر مخترع به یک کارآفرین تبدیل می‌شود.
صحبت پایانی اگر دارید.
اختراع زمانی می‌تواند باعث تغییروتحول شود که تجاری‌سازی شود و محصولی قابل تجاری‌سازی است که متناسب با نیاز بازار ساخته شود، فناوران ما برای اینکه در این زمینه موفقیتی داشته باشند باید با بنیاد نخبگان و پارک‌های علم و فناوری در ارتباط داشته باشند و آموزش‌های لازم را ببینند.
میشه فرق بین بیهوشی زنبور با بی حسی زنبور را بفرمایید .
انشاء الله موفق سربلند باشین