اگرچه دامپزشکان و پیرادامپزشکان به‌طور غیرمستقیم در راستای سلامت عمومی جامعه فعالیت می‌کنند، ولی چرا باید آنها در مقایسه با پزشکان و پرستاران در سطح پایینی از حمایت‌های اجتماعی قرار داشته باشند؟
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در یکی دو روز اخیر، دو حادثه تلخ در عرصه دامپزشکی کشور، توجه‌ها را به سمت مشکلات و چالش‌های این قشر زحمتکش جلب کرده است. اولین حادثه در شهرستان دهلران رخ داد، جایی که یکی از کارکنان دامپزشکی حین انجام واکسیناسیون دام‌های سنگین از ناحیه پای خود مصدوم شد. حادثه دوم در شهرستان درگز روی داد، جایی که یکی از کارشناسان بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی، حین انجام واکسیناسیون دام‌ها به بیماری قارچی پوستی مبتلا شد. این دو حادثه، تنها نمونه‌هایی از مجموعه مشکلاتی هستند که دامپزشکان در خط مقدم سلامت عمومی با آنها مواجه‌اند. مشکلاتی که نه تنها به جسم و جان آنان آسیب می‌زند، بلکه بر کیفیت خدمات بهداشتی و پیشگیری از بیماری‌ها نیز تأثیر منفی می‌گذارد.
آسیب‌های شغلی دامپزشکان و پیرادامپزشکان: از تصادفات فیزیکی تا ابتلا به بیماری‌های مشترک
دامپزشکان و پیرادامپزشکان، به‌ویژه در مناطق روستایی و مرزی، معمولاً در شرایط سختی کار می‌کنند. انجام واکسیناسیون دام‌ها، نظارت بر کشتارگاه‌ها و بررسی وضعیت بهداشتی دام‌ها در محیط‌های غیر استریل و بعضا خطرناک، آنها را در معرض خطرات فراوانی قرار می‌دهد.
حادثه در شهرستان لنجان که متعاقب آن یکی از کارشناسان شبکه دامپزشکی این شهرستان در حین انجام وظیفه و در شرایط نامناسب آب و هوایی دچار حادثه شد و پس از انتقال به بیمارستان، به دلیل شدت مصدومیت و خونریزی از ناحیه سر، شکستگی انگشت و مصدومیت شدید ناحیه کمر بستری و تحت نظر قرار گرفت و همچنین حادثه برای دو نفر از پرسنل شبکه دامپزشکی اسفراین که در حین انجام عملیات واکسیناسیون دام سبک و سنگین دچار حادثه و آسیب‌دیدگی شدید دست و پا شدند، نمونه‌های کوچک دیگری از این اقیانوس هستند.
دکتر سعید دلفراز، سرپرست شبکه دامپزشکی درگز در این رابطه می‌گوید: «آسیب دیدگی و ابتلای همکاران به بیماری‌های مشترک، از جمله تب مالت، شاربن، بیماری‌های قارچی و... همیشه جزو دغدغه‌های ما بوده است. این مسائل، مخصوصاً در مناطق روستایی و در شرایط دشوار کاری، همیشه حاضر و ملموس‌اند.»
مشکلات حقوقی و اقتصادی: تضییع حقوق دامپزشکان و پیرادامپزشکان و فشارهای مالی
این مشکلات تنها به سلامت جسمی و روانی دامپزشکان و پیرادامپزشکان محدود نمی‌شود. در بسیاری از موارد، فشارهای مالی و اقتصادی نیز به وضعیت آنان افزوده می‌شود. اگرچه تعرفه‌های رسمی برای حقوق دامپزشکان توسط سازمان‌های مربوطه اعلام می‌شود، اما در عمل بسیاری از کارفرمایان حاضر به پرداخت این حقوق به‌طور کامل نیستند. همان‌طور که در گزارش‌های قبلی آمده، بسیاری از دامپزشکان مجبورند بخشی از حقوق خود را به‌صورت غیررسمی به کارفرما بازگردانند. این وضعیت نه تنها مشکلات مالی دامپزشکان را تشدید می‌کند، بلکه باعث می‌شود این افراد در هنگام انجام وظایف خود، از لحاظ روانی و جسمی تحت فشار قرار گیرند.
نادیده گرفتن ایمنی و رفاه دامپزشکان و پیرادامپزشکان: ناتوانی نهادهای نظارتی
در شرایطی که دامپزشکان و پیرادامپزشکان در معرض خطرات جسمی و بیماری‌های خطرناک قرار دارند، نظارت و حمایت‌های قانونی باید تقویت شود. اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که نظارت‌ها به‌طور کافی بر اجرای قوانین و رعایت حقوق این قشر مهم انجام نمی‌شود. نهادهای نظارتی معمولاً به جای برخورد با کارفرمایانی که حقوق دامپزشکان و پیرادامپزشکان را تضییع می‌کنند، تنها به بررسی فرم‌های رسمی و قراردادها بسنده می‌کنند. این در حالی‌ست که بسیاری از آنها به دلیل ترس از بیکار شدن، هیچ‌گاه شکایتی علیه کارفرمایان خود انجام نمی‌دهند.
در این میان، سازمان‌های صنفی و نهادهای دولتی باید نقش پررنگ‌تری در حمایت از حقوق دامپزشکان ایفا کنند. دکتر دلفراز، سرپرست شبکه دامپزشکی درگز، در این رابطه می‌گوید: «ما از مسئولین و نهادهای دولتی درخواست داریم که بیشتر از قبل به ایمنی و سلامت همکاران‌مان توجه کنند. بسیاری از ما، از جمله در شهرستان‌های کوچک و مناطق مرزی، هیچ حمایتی از طرف نهادهای دولتی نداریم. شرایط کاری ما به قدری دشوار است که هر لحظه ممکن است به بیماری یا آسیب فیزیکی دچار شویم.»
مقایسه با کادر درمانی: نابرابری در توجه عمومی و رسانه‌ای
اما شاید یکی از بزرگترین چالش‌هایی که دامپزشکان و پیرادامپزشکان با آن روبرو هستند، نادیده گرفته شدن حقوق و موقعیت آنان در مقایسه با دیگر گروه‌های شغلی به‌ویژه کادر درمانی است. در حالی که کادر درمانی پزشکان و پرستاران در صورت کوچک‌ترین تعرض یا بی‌احترامی، سریعاً واکنش‌های رسانه‌ای و عمومی را جلب می‌کنند و در موارد مختلف حتی از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی خواهان توجه فوری مسئولین و حمایت از خود می‌شوند، دامپزشکان و پیرادامپزشکان به دلایل مختلف در سکوت و مظلومیت به انجام وظایف خود ادامه می‌دهند.
کافیست که به‌تازگی در چندین خبر مربوط به کادر درمانی توجه کنیم که پزشکان در مواردی چون بدرفتاری بیماران یا خانواده‌ها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی واکنش نشان می‌دهند و خواهان برخورد قانونی با خاطیان می‌شوند. این اعتراضات اغلب رسانه‌ای شده و توجهات زیادی را جلب می‌کنند. اما در طرف دیگر، دامپزشکان و پیرادامپزشکان که خود را در معرض خطرات جدی مانند بیماری‌های مشترک قرار دارند، به ندرت شاهد حمایت‌های مشابه از سوی رسانه‌ها و نهادهای عمومی هستند. در این میان، مشکلات مالی، ایمنی و حقوقی آنها، حتی پس از حوادث ناگوار، به ندرت در سطح رسانه‌ها مطرح می‌شود.
این تفاوت در سطح حمایت و توجه عمومی، می‌تواند نشانه‌ای از بی‌توجهی به این قشر باشد. اگرچه دامپزشکان و پیرادامپزشکان به‌طور غیرمستقیم در راستای سلامت عمومی جامعه فعالیت می‌کنند، ولی چرا باید آنها در مقایسه با پزشکان و پرستاران در سطح پایینی از حمایت‌های اجتماعی قرار داشته باشند؟ چرا زمانی که دامپزشکان و پیرادامپزشکان در معرض بیماری‌های مشترک قرار می‌گیرند یا آسیب می‌بینند، تنها در سایه بی‌توجهی قرار دارند؟
نیاز به تغییرات اساسی
این مشکلات، که دامپزشکان و پیرادامپزشکان به‌طور روزانه با آنها مواجه‌اند، نیازمند توجه و اقدام فوری از سوی نهادهای مسئول است. حمایت از کارکنان حوزه دامپزشکی، نه تنها به تأمین حقوق و رفاه آنان مربوط می‌شود، بلکه مستقیماً با سلامت عمومی جامعه نیز ارتباط دارد. بدون وجود دامپزشکان و پیرادامپزشکان توانمند و ایمن، نمی‌توان انتظار داشت که مشکلات بهداشتی و بیماری‌های دام‌ها به‌طور مؤثر مدیریت شوند.
اگرچه افزایش حقوق و اصلاح تعرفه‌ها گامی مثبت است، اما این تغییرات زمانی مؤثر خواهند بود که همراه با نظارت دقیق و حمایت‌های قانونی از سلامت و ایمنی دامپزشکان و پیرادامپزشکان صورت گیرد. تنها در این صورت است که می‌توانیم به سلامت جامعۀ انسانی و دامی امیدوار باشیم.
چندی پیش کارکنان سازمان دامپزشکی کشور با راه‌اندازی کارزار، خواستار قرار گرفتن حرفه دامپزشکی در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور شدند. این اقدام به‌منظور جلب توجه به شرایط سخت کاری و خطرات شغلی دامپزشکان و پیرادامپزشکان صورت گرفته است. بسیاری از دامپزشکان و پیرادامپزشکان، از جمله آن‌هایی که در مناطق روستایی و مرزی فعالیت می‌کنند، هر روز در معرض بیماری‌های مشترک انسان و دام، حوادث فیزیکی و شرایط کاری دشوار قرار دارند. بنابراین، قرارگیری دامپزشکی در لیست مشاغل سخت و زیان‌آور، نه تنها به تأمین حقوق و مزایای بهتر برای این قشر کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش توجه به ایمنی و سلامت آنان نیز خواهد شد. در حقیقت، زمانی که یک شغل در رده مشاغل سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرد، مسئولین و نهادهای دولتی موظف می‌شوند تا اقدامات جدی‌تری برای حفاظت از سلامت و حقوق کارکنان آن حرفه انجام دهند.
در نهایت، باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگرچه دامپزشکان و پیرادامپزشکان در خط مقدم مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام قرار دارند، اما بدون فراهم کردن شرایط کاری ایمن و حقوق مناسب، نمی‌توان از آنان انتظار داشت که به‌طور مؤثر در این مبارزه شرکت کنند. برای حفظ سلامت جامعه و تضمین ایمنی کارکنان دامپزشکی، نیاز به اقدامات ساختاری و قانونی جدی‌تری داریم.
با سلام و تشکر.نمونه هایی که مثال زده شد فقط برای یک هفته ی کاری است.شاید علت اصلی کم توجهی ها پنهان‌کاری سیستم سازمان و اطلاع رسانی های نامناسب در زمینه بروز بیماری‌هاست در صورتیکه دیدیم در سیستم پزشکی از یکایک طغیانها و بیماری‌های جدید شایع در جهت انعکاس زحمات سیستمشان استفاده می‌کنند و کمتر پنهان‌کاری می نمایند. 
