درآمد دامپزشکان با پزشکان اصلاً قابل قیاس نیست/ با معضل مهاجرت یا عدم فعالیت دامپزشکان روبرو هستیم

حکیم مهر: روز ملی ارتباطات و روابط عمومی بهانه ای شد تا بار دیگر میهمان اداره کل دامپزشکی استان اصفهان باشیم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روزنامه زاینده رود، قرار بود مراسمی با حضور «دکتر شهرام موحدی» مدیرکل دامپزشکی استان اصفهان و سایر مدیران این اداره از جمله «دکتر خسرو فاتحی» مشاور مدیر کل، «دکتر علیرضا ادیبان» معاون توسعه مدیریت و منابع، «سید رسول راست قدم» مسئول روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان و جمعی از روسای شبکه های دامپزشکی استان و رابطین روابط عمومی این شبکه ها و نمایندگان سه رسانه فعال در حوزه اخبار دامپزشکی  برگزار و از فعالان حوزه روابط عمومی در این اداره و همینطور در حوزه رسانه تجلیل شود.

شهرام موحدی در این برنامه اشاره کرد که تصویر مثبت هر سازمانی منوط به افزایش آگاهی های عمومی است که توسط آن سازمان به جامعه ارائه می شود.

اما در حاشیه این مراسم، فرصتی دست داد تا با آقای مدیرکل گپ و گفتی داشته باشیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

از «تب مالت» شروع کنیم. در نشست خبری قبلی هم تاکید فراوان داشتید که مردم از خرید و مصرف شیرخام به طور ویژه خودداری کنند چون تب مالت از آنچه تصور می کنیم به ما نزدیکتر است اگر این مورد رعایت نشود

بله، دقیقا. تب مالت یا بروسلوز یک بیماری عفونی مشترک بین دام و انسان است که توسط باکتری بروسلا منتقل می‌شود. دلیل اصلی انتقال این بیماری به انسان خوردن محصولات شیر غیرپاستوریزه یا در تماس بودن با حیوانات آلوده همچون گاو، شتر، گوسفند یا بز است. بروسلوز یک بیماری باکتریای بومی کشور است و این بیماری یک بیماری هزار چهره است. بسته به میزان فرهنگسازی استفاده از شیر پاستوریزه یا غیرپاستوریزه در استان های مختلف، تعداد ابتلائات هم کم و زیاد است. این بیماری در حال حاضر در کشور شرایط ریشه کنی  ندارد. بحث  کنترل آن مطرح است. وظایف حوزه دامپزشکی در حوزه بیماری بروسلوز هم در زمینه واکسیناسیون گوساله ها بره ها و بزغاله هاست و بعلاوه واکسیناسیون دام های ماده بالغ چه در گاو و چه در گوسفند و بز مطرح است که وقتی زایمان می کنند، واکسن زده می شوند.

با دام های عشایر چه می کنید؟ روند واکسیناسیون این دام ها در چه وضعیتی است؟

دامپزشکی در حد بسیار بسیار خوب و در حد توان و امکاناتش بحث واکسیناسیون علیه بیماری بروسلوز را دنبال می کند. قاعدتا دام های عشایر حجم گسترده ای از جمعیت دامی استان را تشکیل می دهند که این دامها سیال و سیار هم هستند؛ از یک استان به استان دیگر حرکت می کنند و اگر خدای ناکرده تعداد از اینها مبتلا بشوند می توانند بیماری را منتقل کنند. حدودا واکسیناسیون ِبین ۸۵ تا ۹۰ درصد دامهای واجد شرایط در سال علیه بیماری بروسلوز را انجام می دهیم.  اما نکته این است که باید حواسمان باشد بروسلوز یک بیماری است که مشترک بین انسان و دام است اما در عین حال به راحتی قابل پیشگیری است.

نکته بعد مربوط به حوزه دوستان ما در وزارت  بهداشت و درمان است که به هرحال باید در زمینه آموزش مردم اقدامات جدی انجام دهند. هر چند ما هم داریم کمک می کنیم. یعنی به عنوان مثال، اگر هر فردی بداند و مطلع باشدکه به هیچ عنوان شیر خام مصرف نکند یا از بستنی ای که از شیرخام تولید شده مصرف نکند یا کشک هایی که به صورت سنتی تولید می شوند و هیچ برچسبی هم ندارند نخرد و به طور کلی بداند که به هیچ عنوان نباید شیر خام بخورد و درعوض باید شیر را حتما بجوشاند،  آن وقت درگیری انسان با تب مالت را نخواهیم داشت. البته درباره ماست مشکلی نیست. ماست حتی اگر از شیرِ آلوده به باکتری بروسلوز تولید شده باشد، به خاطر تولید اسید لاکتیک موجود در ماست، این باکتری خود به خود از بین می رود.  

منظور از کشک سنتی  همین کشک هایی است که این روزها هم فراوان در مغازه ها و سوپری ها دیده می شود و در پلاستیک بسته بندی شده اند و هیچ برچسب و نام و نشانی هم ندارند؟

بله. به طور کلی تمام کشک هایی که سنتی تولید می شوند و هیچ شناسنامه ای هم ندارند، مدنظر ما هستند. حرف من خطاب به مردم این است که چطور وقتی شما می خواهید یک کالایی بخرید، دنبال مهر استاندارد و شناسنامه آن کالا هستید، حتی بخواهید یک کیف یا لباس بخرید، دنبال برند هستید و برایتان مهم است که آن کالا شناسنامه و کیفیت داشته باشد. پس چطور حاضرید لبنیاتی مصرف کنید که هیچ شناسنامه ای نداشته باشد آن هم وقتی پای سلامتی شما در میان است؟ تاکید می کنم که دامپزشکی به هیچ عنوان مجوزی برای فروش شیر خام به هیچ لبنیاتی نمی دهد و در حوزه فعالیت دامپزشکی هم نیست. پس من از مردم خواهش می کنم در اینگونه موارد دقت کنند و جانب احتیاط را رعایت کنند.

کسانی که مستقیم با دامها سر و کار دارند؛ از دامپزشک گرفته تا قصاب و سلاخ؛ اینها چطور؟ چقدر آموزش دیده اند و چقدر نکات بهداشتی را رعایت می کنند؟

عدد مبتلا شدن در میان این افراد خوشبختانه بسیار بسیار اندک است . به عنوان مثال دامپزشکی که در حال جراحی دامی است که نمی داند بروسلوز دارد و بعد یک قطره مثل ترشحات رحم در چشم او بپاشد یا از طریق زخم دست وارد بدن بشود، خطرناک است و دردسرساز می شود. ما هر سال به دامپزشکان یا قصاب ها و سلاخان  آموزش می دهیم. به شدت پیگیر هستیم و تاکید می کنیم که قصاب ها از دستکش، ماسک و عینک محافظ استفاده کنند. یا مثلا قبلا عادتی داشتند که چاقو را حین کار بین دو لب خود و در دهانشان می گذاشتند که بسیار هم خطرناک است.

خطرناکتر اینکه چنین صحنه ای به کرات در فیلم و سریال های تلویزیونی نشان داده می شد و هنوز هم داده می شود

بله متاسفانه. مثل همین که می گوییم موقع رانندگی با تلفن همراه صحبت نکنید ولی در فیلم و سریال ها کاراکترها همگی پشت فرمان ماشین با تلفن صحبت می کنند!

به طور کلی باید بگویم ما الحمدالله در اصفهان در بحث بیماری بروسلوز مشکل آنچنانی نداریم. شنیدم در بعضی استانها بنا به دلایلی و به ویژه فرهنگ استفاده از لبنیات غیر پاستوریزه، مشکل بروسلوز یا تب مالت وجود دارد اما استان اصفهان استانی است که در آن مسائل بهداشتی در حد خوبی رعایت می شود.

البته یکسری فرضیه های ذهنی اشتباه وجود دارد که برخی از آنها هیچ پایه و اساس علمی ندارد اما دهان به دهان میچرخدمثلا من چند روز پیش رفته بودم از یک لبنیاتی شیر بخرم. وقتی شیر گرفتم یک خانومی کنار من ایستاده بوده . مشخص بود مشتری است ولی از این شیرهای پاستوریزه خریداری نمی کند. پرسید گران شده. فروشنده گفت مگر چندوقت است شیر نخریده ای؟ گفت ما از این شیرها نمی خوریم، این شیرهای پاستوریزه آب است! خب، این یک تصور کاملا غلط و اشتباه است. شیر پاستوریزه جدای از اینکه از چه برندی است، سلامتش تضمین شده است.

اما به نظر می رسد پربیراه هم نگفته است چون شیرهای پاستوریزه ای که مصرف می کنیم، چندسالی است هیچ طعم و مزه ای ندارند و به نظر می رسد واقعا آب هستند!

این بخاطر تفاوت ذائقه هاست. طعم شیر به دو عامل بستگی دارد؛ اولی میزان چربی شیر است. وقتی شما شیر پرچرب می خورید، لذت بیشتری می برید. در صورتی که باید بدانیم که در دنیا بیشترین مصرف شیر از شیرهای کم چرب یا بدون چرب است. ما شیر را به خاطر کلسیم آن می خوریم نه به خاطر چربی. و در نظر داشته باشیم که هراندازه چربی شیر بیشتر باشد، میزان جذب کلسیم در روده کمتر می شود. به همین خاطر در کشورهای دیگر هم بسیار توصیه می شود که مردم از  شیر کم چرب استفاده کنند که میزان جذب کلسیم بیشتر باشد.

حالا این ماییم که باید انتخاب کنیم دنبال سلامتی هستیم یا سلیقه! در واقع سالم بودن شیر برایمان مهم است یا طعم و مزه آن.

خب از بروسلوز فاصله بگیریم. به سراغ کم و کسری های دامپزشکی برویم. درباره کسری اعتبارات برای خرید تجهیزات مدرن در این حوزه هم صحبت کنید. مدیران دامپزشکی معمولا از این قضیه گلایه دارند.

ما یک آزمایشگاه مرکزی در اداره کل دامپزشکی استان داریم که جزء آزمایشگاه های بسیار خوب در کشور و همچنین جزء ۵ آزمایشگاه برتر کشور است که نه تنها در سراسر استان اصفهان خدمات ارائه می کند بلکه آزمایشگاه معین سایر استانها هم هست. آزمایش های خیلی از استانها از جمله خوزستان، چهار محال بختیاری استان کهگیلویه و بویر احمد و حتی استان یزد برای ما ارسال می شود و ما طبق دستوری که سازمان دامپزشکی کشور داده، خدمات ارائه می دهیم. اما در مجموع خدمات آزمایشگاهی به دلیل گران بودن بسیار زیاد کیت ها و لوازم آزمایشگاهی هزینه بر است و قاعدتا چون یک دستگاه دولتی هستیم و خیلی از این آزمایش ها به صورت رایگان انجام می شود، به شدت نیاز به اعتبارات بیشتر برای تجهیز آزمایشگاه ها به لوازم مدرن و  روز دنیا داریم تا بتوانیم کیفیت محصولات دامپزشکی را در حد اعلا نگه داریم. البته در حال حاضر هم با این تجهیزات و لوازمی که در اختیار داریم، در حد مطلوب کار را پیش برده و می بریم . در حوزه صادرات کار می کنیم و بسیار خوب هم کار می کنیم. هیچ محصولی از دامپزشکی استان به هیج کشوری در دنیا نرفته که که محصول برگشت داده شده باشد. اما به هرحال ما مجبوریم هر سال هزینه های هنگفتی در این حوزه بکنیم تا دستگاه هایمان را به روز کنیم و مدل های جدیدی را بیاوریم و قاعدتا باید در این زمینه به ما کمک شود.

در بخش خودروهای عملیاتی چطور؟

از معضلات جدی در حوزه دامپزشکی، همین موضوع خودروی عملیاتی است. ما خدمات را در مکان ارائه می دهیم یعنی اگه قرار است واکسن بروسلوز را تزریق کنیم باید برویم و در مکان عشایر مستقر شویم که تازه گوسفندها هم نزدیک چادر عشایر نیستند و با فاصله از چادرها هستند و خودروی عملیاتی ما باید کوه و کمر و جاده های خاکی را طی کند تا به دام ها برسد. تعداد اینگونه خودروهای عملیاتی که قادر به حرکت در جاده های خاکی باشند هم بسیار کم است و تعداد خودرویی که ما در اختیار داریم، به خاطر حرکت در جاده های صعب العبور استهلاک بسیار زیادی دارند. ما حداقل  ۵۰ خودرو در استان اصفهان کم داریم تا بتوانیم حداقل خدمات را ارائه دهیم. بعضا می خواهیم به یک مرغداری یا دامداری برای واکسیناسیون برویم ولی حتی مشخص نیست جای آنها کجاست و جاده ها صعب العبور هستند و کار را برایمان سخت تر هم می کند.

در حال حاضر چقدر اعتبارات برای خرید خودروهای عملیاتی به دامپزشکی تخصیص پیدا کرده؟

برای خرید خودرو در طول سال چه از خودروهایی که سازمان دامپزشکی کشور به ما می دهد و چه خودروهایی که ما در استان می خواهیم، چیزی حدود ۳ تا ۴ دستگاه در سال می خریم. یادمان باشد که استان اصفهان ۲۸ شهرستان دارد. شما فرض کنید فقط  شبکه دامپزشکی شهرستان اصفهان حداقل نیاز به ۲۰ دستگاه خودرو دارد که از این ۲۰ دستگاه هم ۵ دستگاه در سال از رده خارج می شود. حالا در مقیاس ۲۸ شهرستان حساب بکنید تا به خوبی متوجه شوید که خرید ۳ تا ۴ دستگاه عملا کمکی به ما نمی کند.  

در زمینه کمبود دامپزشک مشکلی ندارید؟ دامپزشکان مثل پزشکان گلایه مند نیستند و احیانا قصد مهاجرت ندارند؟

ما در حوزه فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی و پیرادامپزشکی از کاردان و کارشناس علوم آزمایشگاهی  گرفته تا کارشناس ارشد علوم آزمایشگاهی  ودامپزشکی مشکلی از لحاظ تعداد در استان اصفهان نداریم اما اینکه بتوانیم این نیروها را جذب کنیم و سهمیه استخدامی داشته باشیم، بحث دیگری است. مشکل ما همینجاست که دستمان برای جذب باز نیست و سهمیه استخدامی هم به دامپزشکی نمی دهند. در حال حاضر چیزی حدود ۴۰ درصد از پست های سازمانی ما خالی است. یعنی ما ۴۰ درصد از امکاناتی که می توانیم ارائه دهیم را کنار گذاشته ایم و از این ظرفیت استفاده نمی شود.

فارغ التحصیلان این رشته، آموزش های مهارتی در حد کافی و وافی می بینند یا مثل فارغ التحصیلان برخی رشته ها صرفا مدرک گرفته اند یا سهمیه داشته اند؟

در حوزه آموزش های مهارتی، سازمان نظام دامپزشکی استان اصفهان که زیر مجموعه سازمان دامپزشکی نظام جمهوری اسلامی ایران است، بسیار فعال است و آموزش های بسیار مرتب و مستمر برای شاغلین حرفه دامپزشکی و پیرادامپزشکی در استان چه به صورت حضوری و چه به صورت مجازی در نظرگرفته و دوره های آن را برگزار می کند. فعالان حوزه دامپزشکی در بخش خصوصی هم مجبور هستند که در این دوره ها شرکت کنند برای تمدید پروانه کسب و کار خود، نیاز به امیتاز بازآموزش دارند.

 کلا از حضور در حوزه دامپزشکی استقبال می شود یا سهمیه های دانشگاهی این رشته هم مثل پزشکی خالی و خالی تر می شود؟

معنای پایین بودن درآمدها در حوزه دامپزشکی و پزشکی کمی با حوزه پزشکی متفاوت است! در واقع باید گفت اصلا قابل قیاس نیست. یک دامپزشک با وجود اینکه مدرک دکترای دامپزشکی دارد، ۶ یا ۷ سال در حوزه عمومی تحصیل می کند و دوره تخصصی می گذراند، درنهایت رقمی که می گیرد اصلا نمی شود آن را با درآمد پزشک مقایسه کرد. و خب بله، ما هم در حوزه خودمان با معضل مهاجرت یا عدم فعالیت دامپزشکان روبرو هستیم که شدت هم گرفته است. اما معتقدم باید مشکل را از ریشه حل کرد والا با گلایه کردن و دمیدن در آتش این موضوع چیزی حل نمی شود.

ورود زودهنگام عشایر به استان و افزایش تعداد آن ها که جمعیت کثیری از دام را هم وارد استان می کند، برای شما مشکل ساز نمی شود؟

ساماندهی عشایر با امور عشایر استان است اما ما در حوزه واکسیناسیون و بهداشت دام های عشایر هیچ مشکلی نداریم. ضمن اینکه با اداره کل امور عشایر استان خودمان و استان های میهمان هم ارتباطات بسیار حسنه ای داریم.  

در دامداری ها و مرغداری ها بهداشت رعایت می شود؟

وضعیت کنترل بیماری های دام طیور  آبزیان و زنبور عسل استان اصفهان بسیار خوب است. در حال حاضر که من با شما صحبت می کنم، هیچ شیوع بیماری در هیچ حوزه ای نداریم و همه کنترل شده و وضعیت بسیار مطلوب است اما این به معنای اینکه ما از رعایت مسائل امنیت زیستی غفلت بورزیم، نیست.