«دکتر رضا اطمینان‌فر» افزود: در بعد مالی، انتظار ما این است که استقلال مالی نظام دامپزشکی استان‌ها بازگردانده شود. اگر این مهم محقق شود، استان‌ها می‌توانند خدمات مؤثرتری به اعضا ارائه دهند ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در حالی که تنها حدود یک سال از آغاز به کار شورای جدید نظام دامپزشکی استان آذربایجان غربی می‌گذرد، «دکتر رضا اطمینان‌فر» رئیس شورای نظام دامپزشکی استان، از مجموعه‌ای از اقدامات زیربنایی و اولویت‌محور سخن می‌گوید که هدف آن‌ها «ساماندهی امور عقب‌افتاده، تقویت جایگاه دامپزشکان مسئول فنی و تعامل مؤثر با زنجیره‌های تولید» بوده است. او با تأکید بر اینکه برخی از چالش‌های دامپزشکی استان ماهیتی ملی دارند و با اصلاح قوانین قابل حل هستند، بر ضرورت عبور از روزمرگی و نگاه راهبردی به آینده نظام دامپزشکی تأکید می‌کند.
مصاحبه پیش‌رو در حالی انجام شده که چندی قبل جلسه منطقه چهار کشور با حضور استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، اردبیل، زنجان و قزوین در ارومیه برگزار شده و دکتر اطمینان‌فر با رأی اعضا به عنوان رئیس منطقه چهار انتخاب شده است؛ رخدادی که به گفته او، می‌تواند زمینه‌ساز استفاده از ظرفیت‌های بی‌بدیل مرزهای مشترک این استان‌ها با کشورهای همسایه در حوزه آموزش، اشتغال، صادرات و ارتقای دامپزشکی کشور باشد.
او در گفت‌وگو با حکیم مهر، همچنین از اصلاح ساختارهای درون‌استانی، برگزاری جشن ۱۴ مهر، راه‌اندازی کمیته‌های تخصصی، صفر شدن پرونده‌های هیأت بدوی و پیگیری فعالانه مسائل مسئولین فنی دامپزشکی به عنوان بخشی از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره یاد می‌کند.
حکیم مهر: لطفاً برای شروع بفرمایید که مهم‌ترین چالش‌های دامپزشکی در حال حاضر در استان آذربایجان غربی چیست؟
اگر بخواهیم به‌طور کلی نگاه کنیم، تقریباً هیچ صنفی در حوزه دامپزشکی نیست که با چالش مواجه نباشد. به‌عنوان مثال، مسئولین فنی دامپزشکی با چالش جدی امنیت شغلی دست و پنجه نرم می‌کنند. در بخش درمان و داروخانه‌ها، عمده مشکل به نحوه توزیع مستقیم دارو توسط زنجیره‌های تولیدی بازمی‌گردد. البته اداره کل دامپزشکی استان در این زمینه کنار ما بوده، اما چالش همچنان پابرجاست. در حوزه دام کوچک نیز با فشارهایی از سوی شهرداری‌ها مواجهیم. به‌طور کلی، مشکلات گسترده‌ای در همه بخش‌ها وجود دارد و حتی پیرادامپزشکان نیز از تبعات مشکلات مراکز درمانی بی‌نصیب نمی‌مانند.
حکیم مهر: وضعیت امنیت شغلی و اقتصادی دامپزشکان استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، امنیت شغلی بدون پشتوانه اقتصادی، معنایی ندارد. در حال حاضر، یکی از مشکلات اصلی در بخش مسئولین فنی، وابستگی قرارداد آن‌ها به نظر و انتخاب کارفرماست. این موضوع، وابستگی مالی ایجاد می‌کند و همین مسأله، امنیت شغلی را زیر سؤال می‌برد. به‌طور مثال، اگر یک دامپزشک بخواهد به‌درستی یک ممیزی بهداشتی انجام دهد و این ممیزی موجب تحمیل ضرر مالی به کارفرما شود، ممکن است بلافاصله از کار کنار گذاشته شود. این‌گونه است که امنیت غذایی، بهداشت عمومی و استقلال دامپزشک همگی با هم تضعیف می‌شوند.
در استان ما، بیش از ۶۰ درصد واحدهای تولیدی که پیش‌تر با بخش خصوصی همکاری می‌کردند، اکنون تحت پوشش زنجیره‌ها قرار گرفته‌اند. به‌عبارت دیگر، بخش عمده‌ای از بازار از دست بخش خصوصی خارج شده و این مسئله به کاهش جدی درآمد و تضعیف امنیت شغلی منجر شده است. همین چالش برای بخش دام کوچک نیز وجود دارد. وقتی درآمد کاهش می‌یابد، طبیعی است که امنیت شغلی نیز آسیب ببیند.
حکیم مهر: زیرساخت‌های دامپزشکی مانند آزمایشگاه، کشتارگاه، داروخانه و مراکز درمانی در استان آذربایجان غربی در چه وضعیتی قرار دارند؟
به‌طور کلی، وضعیت زیرساخت‌ها در استان نسبتاً خوب است. اما باید توجه داشت که ما اکنون در حال عبور از یک دوره گذار از دامپزشکی سنتی به دامپزشکی مدرن هستیم. در این مسیر، هم سازمان دامپزشکی، هم نظام دامپزشکی و هم بخش خصوصی نقش دارند. بخش خصوصی باید خود را به‌روز کند و در طرف مقابل، سازمان و نظام نیز باید قوانین و آیین‌نامه‌های خود را مطابق با نیازهای روز اصلاح کنند؛ قوانینی که پاسخگوی نیازهای دامپزشک نوین امروز باشد.
برای مثال، اینکه با یک ویرایش ساده بخواهیم همه مراکز درمانی و داروخانه‌ها را به‌صورت یکپارچه و یکسان ممیزی کنیم، درست نیست. شرایط دام کوچک، دام بزرگ، طیور، آبزیان و زنبور عسل با هم تفاوت‌های جدی دارند. ما باید به‌تدریج به سمت مراکز تخصصی یا تک‌لاینی حرکت کنیم تا بتوانیم نیازهای جامعه امروز را از نظر بهداشت و امنیت غذایی به‌درستی پاسخ دهیم.
حکیم مهر: برای افزایش مشارکت اعضا در انتخابات و مجامع استانی چه برنامه‌هایی در نظر دارید؟
باور ما این است که اگر نظام دامپزشکی بتواند حداقل خواسته‌های اعضای خود را -چه در بعد صنفی و چه رفاهی- برآورده سازد، اعضا نیز با انگیزه و اشتیاق بیشتری در انتخابات و مجامع استانی شرکت خواهند کرد. مشکلات ما البته سطحی یا کوتاه‌مدت نیستند. این مشکلات ریشه‌دار هستند؛ از یک‌سو، نص قوانین موجود و از سوی دیگر مسائلی مانند خشکسالی و افت جمعیت دامی، شرایط را برای بخش خصوصی و نهادهای صنفی دشوار کرده‌اند. ما با یک چالش واحد روبرو نیستیم که بتوان آن را به‌تنهایی حل کرد، بلکه با مجموعه‌ای از مسائل پیچیده و متداخل مواجه هستیم. با این حال، اگر بتوانیم تا حدی امنیت شغلی، رفاه اقتصادی و جایگاه قانونی همکاران را تقویت کنیم، بدون شک مشارکت آن‌ها نیز افزایش خواهد یافت.
حکیم مهر: رابطه و تعامل نظام دامپزشکی با اداره کل دامپزشکی استان چگونه است؟ آیا هم‌افزایی وجود دارد؟
خوشبختانه استان آذربایجان غربی یکی از استان‌هایی است که هیچ تنشی بین نظام دامپزشکی و اداره کل دامپزشکی ندارد. ما کاملاً در کنار هم هستیم و خودمان را جدا از اداره کل نمی‌دانیم. البته طبیعتاً در مسیر کار، اختلاف‌نظر یا مشکل وجود دارد، اما این‌ها نه تنها آسیب‌زا نیستند، بلکه به رشد و پیشرفت کار کمک می‌کنند. در مجموع، تعامل بسیار خوبی بین دو مجموعه برقرار است.
حکیم مهر: دامپزشکان جوان و تازه‌وارد در استان با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند و چگونه می‌توان از آن‌ها حمایت کرد؟
توصیه من به دامپزشکان جوان این است که واقع‌بینانه وارد بازار کار شوند. بازار دامپزشکی بازاری رقابتی است و در چنین بازاری، کیفیت علمی و خدماتی مهم‌ترین فاکتور موفقیت است. دوستانی که وارد این عرصه می‌شوند، باید در لاین انتخابی خود —خواه درمان، داروخانه یا مسئولیت فنی— به‌گونه‌ای عمل کنند که در آن زمینه بهترین باشند. اگر چنین نگاهی را در نسل جدید نهادینه کنیم، شاهد رشد جدی دامپزشکی در کشور خواهیم بود. نظام دامپزشکی زمانی بزرگ می‌شود که اعضای آن رشد کنند و بالعکس. ما نیاز داریم نظام را بزرگ کنیم تا اعضای آن نیز در جایگاه اجتماعی و صنفی رشد کنند. تحقق این هدف نیز مستلزم ایثار، درک متقابل و هم‌افزایی اعضا است.
حکیم مهر: وضعیت تعرفه‌های دامپزشکی در استان چگونه است؟ آیا تعرفه‌ها به‌روز و قابل اجرا هستند؟
متأسفانه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما تأخیر در ابلاغ تعرفه‌های جدید است. این موضوع باعث می‌شود تعرفه‌ها کارایی خود را از دست بدهند و عملاً به «نوشدارو بعد از مرگ سهراب» تبدیل شوند. اگر تعرفه‌ها بتوانند در همان هفته‌های پایانی فروردین‌ماه ابلاغ شوند، هم فرصت درآمدزایی بیشتری برای همکاران فراهم می‌شود و هم می‌توان از بروز رقابت‌های منفی و ناسالم جلوگیری کرد. در حوزه دام کوچک، با اینکه کیفیت خدمات تفاوت دارد، اما باید حداقل قیمت یا کف تعرفه رعایت شود تا بازار منصفانه‌تر و حرفه‌ای‌تری شکل بگیرد.
حکیم مهر: برای مقابله با فعالیت دامپزشکان بدون پروانه یا مراکز غیرمجاز، چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
در مواردی که مراکز غیرمجاز توسط افراد عضو نظام اداره می‌شوند، ما چندین پرونده را به هیأت بدوی ارجاع داده‌ایم و برای آن‌ها رسیدگی صورت گرفته است. اما در موارد معدودی هم با افرادی مواجه بوده‌ایم که اصلاً دامپزشک نبوده‌اند و در این موارد، موضوع از صلاحیت نظام خارج است. خوشبختانه با همکاری دستگاه قضایی، پیگیری‌های خوبی انجام داده‌ایم و اگر همچنان موردی مشاهده شود، برخورد قاطعانه و قانونی صورت خواهد گرفت.
حکیم مهر: آیا برنامه‌ای برای توانمندسازی علمی و مهارتی اعضا مانند برگزاری کارگاه، سمینار و دوره‌های آموزشی دارید؟
بله، در استان ما شرکتی وجود دارد که در زمینه برگزاری کلاس‌های آموزشی همکاری نزدیکی با ما دارد. تلاش ما این است که در کنار بخش خصوصی، گام‌های مکمل و هم‌افزا برداریم. تعامل خوبی با مدیرعامل این شرکت داریم و سعی می‌کنیم نیازهای آموزشی را از طریق شوراها و کمیته‌های تخصصی احصا کرده و به این شرکت اعلام کنیم تا آن‌ها را برگزار کنند.
از طرفی، در حال پیگیری هستیم تا در سال آینده یک کنگره علمی در سطح ملی یا حتی بین‌المللی برگزار کنیم. همچنین به‌دنبال راه‌اندازی یک فصلنامه علمی-پژوهشی در سطح استانی یا منطقه‌ای هستیم که همکاران بتوانند تجربیات علمی، ترجمه‌ها و گزارش کیس‌های خاص را در آن منتشر کنند. این طرح را با همکاری نظام دامپزشکی کشوری دنبال می‌کنیم و فکر می‌کنم با استقبال خوبی از سوی همکاران مواجه شود.
حکیم مهر: آیا نظام دامپزشکی کشور از نظام‌های استانی، به‌ویژه در بعد مالی و اجرایی، حمایت کافی دارد؟
حمایت معنوی همیشه بوده و وجود دارد، اما در بعد مالی، انتظار ما این است که استقلال مالی استان‌ها بازگردانده شود. چه در دوره ریاست قبلی و چه اکنون که جناب آقای دکتر مطلبی—که استاد بنده نیز هستند—در رأس نظام قرار دارند، درخواست نخست ما بازگرداندن اختیار مالی به استان‌هاست. اگر این مهم محقق شود، استان‌ها می‌توانند خدمات مؤثرتری به اعضا ارائه دهند.
در سفر اخیر دکتر مطلبی به استان برای برگزاری انتخابات منطقه چهار، این درخواست را مجدداً و به‌صورت جدی مطرح کردیم. البته تحقق این امر نیاز به ایجاد زیرساخت‌ها و زمان مشخصی دارد، اما امیدواریم در آینده نزدیک این مطالبه عملی شود.
حکیم مهر: جایگاه دامپزشکی کشور را در ساختار حاکمیتی و قانون‌گذاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این سؤال، پاسخی فراتر از یکی‌دو دقیقه می‌طلبد. البته کسی منکر مشکلات موجود در قوانین دامپزشکی نیست. تعدد ویرایش‌ها در قوانین نشان می‌دهد که نگاه‌هایی برای اصلاح امور وجود دارد، اما آنچه از نظر من ضروری است، تدوین یک نقشه راه بلندمدت برای دامپزشکی کشور است.
سازمان دامپزشکی به‌عنوان نهاد حاکمیتی باید بداند که با اصلاحات قانونی موجود، می‌خواهد بخش خصوصی را به چه سمتی هدایت کند. امروز ما با مشکلات متعددی از جمله کاهش جمعیت دامی به‌دلیل خشکسالی، چالش‌های ناشی از زنجیره‌های تولید و توزیع و... مواجه هستیم. بنابراین، قبل از تدوین هر قانون یا ویرایشی، باید ریشه‌یابی دقیق مشکلات صورت گیرد. تنها در این صورت است که می‌توان قوانینی متناسب با شرایط و واقعیت‌های حوزه دامپزشکی تصویب کرد.
اگر سازمان دامپزشکی بتواند نقشه‌ای ۱۰ تا ۳۰ ساله برای آینده ترسیم کند، قطعاً قوانین ما هم هدفمندتر و کارآمدتر خواهند شد. در غیر این صورت، با اصلاحات مقطعی و فاقد پشتوانه راهبردی، نمی‌توان جایگاه آینده دامپزشکی کشور را تثبیت کرد.
حکیم مهر: مهم‌ترین دستاوردهای شما از زمان تشکیل شورای جدید چه بوده است؟
البته در این زمینه بهتر است اعضای محترم نظام استان نظر بدهند، اما آنچه بنده به‌عنوان رئیس نظام دامپزشکی استان و به نمایندگی از شورای استانی می‌توانم عرض کنم، این است که طی یک سال گذشته، تقریباً حدود ۵۰ درصد از برنامه‌هایی را که در ذهن داشتیم، اجرا کرده‌ایم.
در سال اول، کمیته‌ها را فعال کردیم، جشن روز ملی دامپزشکی (چهاردهم مهر) را برگزار نمودیم، قراردادهای رفاهی متعددی تنظیم کردیم و مهم‌تر از همه، پرونده‌های هیئت بدوی را به صفر رساندیم. همچنین تلاش کردیم بسیاری از کارهای عقب‌افتاده را به‌روز کنیم.
اکنون تمرکز ما بر حل مشکلات مسئولین فنی بهداشتی و نیز مسائل مربوط به بخش درمان است. در حال تعامل با زنجیره‌ها هستیم تا این مشکلات را برطرف کنیم. اگر قوانین بالادستی نیز با در نظر گرفتن این چالش‌ها بازنگری شوند، شاید ما کمتر درگیر امور روزمره شویم و بتوانیم به‌جای دغدغه‌های جاری، بیشتر به آینده همکاران و ارتقای نظام دامپزشکی استان فکر کنیم.
حکیم مهر: گویا اخیراً جلسه‌ای در سطح منطقه‌ای برگزار شد؟
بله، جلسه منطقه چهار کشوری روز چهارشنبه برگزار شد. در این منطقه، شش استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان و قزوین حضور دارند. در این جلسه، انتخابات رئیس منطقه نیز برگزار شد که به لطف و اعتماد دوستان، بنده برای مدت یک سال به‌عنوان رئیس منطقه انتخاب شدم. البته هنوز حکم رسمی آن صادر نشده، اما صورت‌جلسه را ارسال کرده‌ایم تا مراحل صدور حکم انجام شود.
در این جلسه، جناب آقای دکتر مطلبی نکات بسیار ارزشمندی را مطرح کردند. ایشان به درستی اشاره کردند که استان‌های آذربایجان غربی، شرقی، کردستان و اردبیل با کشورهای همسایه همچون آذربایجان، ترکیه و عراق مرز مشترک دارند و باید از این ظرفیت برای ارتقای دامپزشکی کشور استفاده کنیم. این موضوع نه‌تنها از بعد اقتصادی و کاری، بلکه از منظر آموزش و توسعه همکاری‌ها نیز اهمیت زیادی دارد. ان‌شاءالله بتوانیم با هماهنگی میان استان‌ها، در آینده نزدیک وارد فاز اجرایی این همکاری‌های منطقه‌ای شویم.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
درود بر شما 
امیدوارم زنده و پایدار باشند