حکیم مهر: حادثه سقوط چوپان و تلف شدن بیش از ۱۰۰ راس گوسفند در کوچنان الموت که ابتدا با ادعای حمله پلنگ روایت شد، در بررسی‌های کارشناسان محیط‌زیست و بیمه کشاورزی استان قزوین ابعاد دیگری پیدا کرد؛ از قصور چوپان در چرای دام در مناطق صعب‌العبور گرفته تا حضور غیرقانونی دام‌های اجاره‌ای و شایعات بی‌اساس درباره رهاسازی پلنگ که تکذیب شد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی محیط زیست استان قزوین، ماجرای تلفات ۱۱۸ راس گوسفند در ارتفاعات صخره‌ای روستای کوچنان الموت که شامگاه سه‌شنبه ۱۱ شهریورماه ۱۴۰۴، که با مصدومیت چوپان نیز همراه شد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و میان مردم منطقه داشت.
در حالی‌که چوپان حادثه‌دیده مدعی حمله پلنگ و رم‌کردن گله شده بود، بررسی‌های میدانی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین و کارشناسان صندوق بیمه کشاورزی روایت دیگری را آشکار کرد.
صبح روز چهارشنبه ۱۲ شهریور، ماموران یگان حفاظت الموت شرقی به همراه کارشناسان محیط‌زیست و بیمه کشاورزی در محل حاضر شدند و با شمارش لاشه‌ها، تلف شدن دقیقا ۱۱۸ راس گوسفند در پرتگاهی بین جنگل اسکومان و خشچال در شمال روستای کوچنان را تایید کردند.
اما در تحقیقات میدانی، هیچ اثری از حمله پلنگ یا درگیری حیوانات وحشی به دست نیامد.
جزئیات پشت پرده حادثه کوچنان الموت
بررسی‌های کارشناسی نشان داد:
۱. قصور چوپان در بردن گله به منطقه‌ای صعب‌العبور و صخره‌ای عامل اصلی حادثه بوده است و یک چوپان حرفه‌ای برای حفظ امنیت دام‌ها باید از چنین مسیرهایی خودداری کند.
۲. تنها ۲۵۰ راس از دام‌ها متعلق به روستای کوچنان بود و بقیه دام‌ها از روستاهای زرآباد، شورستان و دزدک‌سر به‌صورت اجاره‌ای وارد مرتع شده بودند که اقدامی مغایر با قوانین چرای دام در منطقه است.
۳. هیچ نشانه‌ای از حمله پلنگ به لاشه‌ها مشاهده نشد و صحت ادعای چوپان قابل اثبات نیست.
۴. منطقه حادثه از بکرترین زیستگاه‌های پلنگ ایرانی در الموت است و با این حال، محیط‌زیست قزوین صراحتا ادعاهای مطرح‌شده درباره رهاسازی پلنگ در منطقه را بی‌اساس و خلاف واقعیت دانست و تاکید کرد تاکنون هیچ برنامه‌ای برای رهاسازی گوشتخواران در استان اجرا نشده است.
اقدامات محیط‌زیست در مدیریت تعارضات
این حادثه بار دیگر موضوع تعارض انسان و حیات‌وحش در الموت را به صدر توجه‌ها آورد و اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست قزوین نیز اعلام کرد:
۱. از سال ۱۴۰۲ تاکنون بیش از ۲۱۰ پرونده خسارت ناشی از حمله پلنگ و خرس در منطقه تشکیل شده و غرامت‌ها با همکاری صندوق بیمه کشاورزی پرداخت شده است، از جمله رکورد چهار میلیارد ریال غرامت به یک دامدار در سال ۱۴۰۳ نباید مورد غفلت قرار گیرد.
۲. جمعیت کل و بز وحشی در مناطق حفاظت‌شده الموت به بیش از سه هزار راس رسیده تا طعمه طبیعی برای پلنگ فراهم شود و حمله به دام‌های اهلی کاهش یابد.
۳. تاکنون ۱۳ دوره آموزشی برای بیش از ۳۵۰ شکارچی برگزار شده و مستندی درباره تعارضات حیات‌وحش نیز از رسانه ملی پخش شده است.
۴. آموزش روستاییان، صدور مجوز دفع گراز و برگزاری نشست‌های ترویجی با شوراها و دهیاران از دیگر برنامه‌های اجراشده است.
حادثه کوچنان نشان داد که علاوه بر ضرورت حمایت از جوامع محلی، رعایت اصول حرفه‌ای دامداری و پرهیز از ورود غیرقانونی دام‌ها به زیستگاه‌های حساس، نقش مهمی در پیشگیری از چنین فجایع تلخی دارد.
محیط‌زیست قزوین تاکید کرده که حفظ توازن میان حفاظت از گونه‌های ارزشمند حیات‌وحش و منافع مردم منطقه الموت در دستور کار قرار دارد و اطلاع‌رسانی‌های تکمیلی در این خصوص انجام خواهد شد.
