روز دامپزشکی، ۱۴ با مهر یا ۱۴ بی‌مهر
چالش‌های رشته دامپزشکی در ایران عزیز ...
دکتر مجتبی سالی
مقدمه:
روز دامپزشکی، که به‌طور معمول در ۲۹ آوریل (۱۰ اردیبهشت) در کل دنیا و در ایران علاوه بر این روز در تقویم 14مهر نیز به این عنوان جشن گرفته میشود، فرصتی است برای گرامیداشت تلاش‌های دامپزشکان در حفظ سلامت دام‌ها، بهبود کیفیت محصولات دامی و حفاظت از سلامت عمومی. دامپزشکی یکی از رشته‌های کلیدی در عرصه بهداشت و سلامت است که نقشی حیاتی در پیشگیری از بیماری‌ها، کنترل اپیدمی‌ها و تأمین امنیت غذایی ایفا می‌کند و در بعضی از نقل و قول ها در نگاه اجتماعی این رشته بدلیل پایگاه آزمایشگاهی که در حیوانات به عنوان راه حل درمانی و تست و سنجش داروها روی آنها انجام میشود به عنوان پایه و یا مادر رشته پزشکی یاد میشود با این حال، این رشته در ایران با چالش‌ها و احجاف‌های زیادی روبه‌رو است که نیاز به توجه و اقدام دارد.
اهمیت روز ملی دامپزشکی
دامپزشکی به عنوان یک علم میان‌رشته‌ای، نه تنها به سلامت دام‌ها بلکه به سلامت انسان‌ها نیز مرتبط است. بیماری‌های مشترک انسان و دام (زئونوزها) می‌توانند از طریق دام به انسان منتقل شوند و سلامت عمومی را تهدید کنند. بنابراین، دامپزشکان با انجام واکسیناسیون، معاینه و درمان دام‌ها، و نظارت بر بهداشت عمومی، نقش بسیار مهمی در پیشگیری از شیوع بیماری‌ها دارند.
چالش‌ها و اجحاف‌های رشته دامپزشکی در ایران
عدم توجه کافی به آموزش و تحقیقات:
یکی از چالش‌های بزرگ در دامپزشکی ایران، کمبود سرمایه‌گذاری در بخش آموزش و تحقیقات است. دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی معمولاً با کمبود منابع مالی مواجه هستند و این موضوع میتواند به کاهش کیفیت آموزش و پیشرفت‌های علمی در این حوزه منجر شود.
کمبود نیروی انسانی متخصص:
با وجود فارغ‌التحصیلان زیاد در رشته دامپزشکی، کمبود نیروی انسانی متخصص( به عنوان مثال کمبود رشته های میان رشته ای پزشکی - دامپزشکی ٫ کمبود متخصص در رشته حیوانات حیات وحش...)در برخی مناطق و حوزه‌های خاص وجود دارد. این مشکل میتواند به عدم دسترسی به خدمات دامپزشکی مؤثر و کاهش کیفیت خدمات ارائه شده منجر شود.
مشکلات قانونی و اداری:
قوانین و مقررات مربوط به دامپزشکی در ایران ممکن است پیچیده و گاهی متناقض باشند. این موضوع میتواند به ایجاد موانع در ارائه خدمات دامپزشکی و اجرای برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌ها منجر شود. به عنوان مثال میتوان به جلوگیری از تاسیس مطب دامپزشکی دام کوچک در مناطق مسکونی اشاره کرد که هنوز هم در بعضی استان ها چالش های از این رو وجود دارد.
عدم هماهنگی بین نهادهای مرتبط:
در بسیاری از موارد، عدم هماهنگی بین نهادهای دولتی، سازمان‌های غیر دولتی و بخش خصوصی میتواند به کاهش اثربخشی برنامه‌های دامپزشکی و بهداشتی منجر شود. به عنوان میتواند تعارض ایجاد شده بین وزارت جهاد و سازمان دامپزشکی را در نظر گرفت که در بسیاری از موارد بدلیل تابع بودن این رشته در وزارت جهاد بعضی از چالش های و تنگ نظری را مشاهده نمود . و حتی مشخص نبودن مرز سازمان و نظام دامپزشکی...که هنوز به طور مشخص نقش آنها در بعضی نقاط تمییز داده نشده است.
تأمین مالی و بودجه:
تأمین مالی برای پروژه‌های دامپزشکی و بهداشتی اغلب ناکافی است. این مشکل میتواند بر اجرای برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها تأثیر منفی بگذارد. هنوز سهم و هزینه های این رشته در در جلوگیری بیمارهای مشترک در وزارت بهداشت به طور شایسته تعریف نشده است پدر بسیار از موارد این سازمان حتی در تامین طرحهای اولیه خود با مشکل روبرو میشود به عنوان مثال طرح سم پاشی گاو و گوسفند و اماکن دامی روستایی به طور کامل در بعضی از استان ها اجرایی نشده است.
نگرش عمومی و کمبود آگاهی:
در برخی موارد، عدم آگاهی عمومی نسبت به اهمیت دامپزشکی و نقش آن در سلامت عمومی میتواند به کاهش تقاضا برای خدمات دامپزشکی و حمایت از این رشته منجر شود.
نقص در سیستم‌های نظارتی:
ضعف در سیستم‌های نظارتی بر تولیدات دامی و بهداشت دام‌ها میتواند به بروز بیماری‌های خطرناک و مشکلات بهداشتی منجر شود. این نقص‌ها همچنین میتواند به کاهش کیفیت محصولات دامی و عدم رعایت استانداردهای بهداشتی منجر شود.
نگرش فرهنگی:
در برخی جوامع، نگرش منفی نسبت به شغل دامپزشکی وجود دارد که ممکن است به کاهش اعتبار این رشته منجر شود
به عنوان مثال در کشورهای اسلامی هنوز خیلی مباحث حیوانات اهلی بخصوص سگ و گربه در این جوامع حل نشده و موجب کشمش فرهنگی بین مردم و دولت شده است
نتیجه‌گیری
روز دامپزشکی فرصتی است تا اهمیت این رشته را در جامعه یادآوری کنیم و به چالش‌ها و احجاف‌های موجود در آن توجه کنیم. برای بهبود وضعیت دامپزشکی در ایران، نیاز به سرمایه‌گذاری در آموزش و تحقیقات، تقویت نیروی انسانی متخصص، اصلاح قوانین و مقررات، و افزایش آگاهی عمومی وجود دارد. با توجه به نقش حیاتی دامپزشکی در سلامت عمومی و تأمین امنیت غذایی، توجه به این چالش‌ها و یافتن راه‌حل‌های مناسب ضروری است. این اقدامات میتواند به ارتقاء کیفیت خدمات دامپزشکی و در نهایت بهبود سلامت جامعه کمک کند.
چه خوب میشد قانون گذار قانونی جهت حمایت همه جانبه از ما دامپزشکان وضع میکرد..
بعد از حدود ۴ دهه انقلاب هنوز مسئول فنی بهداشتی فراورده خام دامی نمی‌داند برای چه کسی کار کند برای منافع سازمان و یا منافع صاحب شرکت....
و مسئله اعزام ناظرین بهداشتی....
با احترام
دکتر سالی
سرباز سازمان دامپزشکی کشور
