حکیم مهر - مجله دامپروران گفتگویی با دکتر محمدرضا حزبئی مدیرکل دامپزشکی استان تهران داشته است که مشروح آن بدین شرح بازخوانی می‌گردد :
معرفی مدیرکل دامپزشکی استان تهران
محمدرضا حزبئی، اهل خوزستان، از سال 1360 یعنی طی زمان جنگ وارد جهاد سازندگی شد و در امور فرهنگی و اجتماعی آغاز به کار کرد، وی که در پشتیبانی جنگ هم حضور داشت از سال 67 در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد و پس از فارغ التحصیلی طی یک دوره 6 ساله به اداره دامپزشکی استان خوزستان بازگشت که مسئولیت اداره نظارت بر مواد غذایی را برعهده گرفت. حزبئی پس از مدتی فعالیت به عنوان قائم مقام شبکه دامپزشکی خوزستان در سال 76 به تهران آمد و در سمت مسئول امور استانها و حوزه ریاست (معاون رئیس سازمان دامپزشکی و مسئول امور شهرستانها) عهده‌دار خدمت گردید. وی سپس در سال 77 به سمت مدیرکل اداره دامپزشکی استان گیلان منصوب ولی از نیمه سال 81 به خوزستان برگشت و به عنوان مدیرکل این استان فعالیت کرد. حزبئی 9 سال و نیم در این سمت بود و از ابتدای سال جاری (1390) نیز در خدمت مردم خوب استان تهران است.
وی در ابتدای این گفتگوی ویژه در ارتباط با طرح بسته‌بندی مرغ می‌گوید که اگر قرار باشد طرحی اجرا شود و شرایط زندگی مردم و بازار را به هم بریزد خود به خود متوقف می‌شود و فرقی هم نمی‌کند که چه کسی گفته متوقف شود بلکه علت آن مهم است.
مسئولین سیاسی جلوی اجرای طرح عرضه بسته بندی شده مرغ در تهران را می‌گرفتند
وی می‌افزاید: در موارد قبلی هر بار که طرح می‌خواسته اجرا بشود یا قیمت بالا رفته و یا بازار به تلاطم افتاده که زندگی مردم را کمی دچار مشکل کرده و همین امر سبب شده است که مسئولین سیاسی جلوی اجرای طرح را بگیرند ولی ما توانستیم بدون ایجاد هرگونه تغییر و تنش در وضعیت بازار، طرح را در طی 4 ماه اجرا کنیم.
حزبئی پیرامون پتانسیل‌ها و توانمندی‌های استان تهران می‌افزاید: همه تصور می‌کنند استان تهران باتوجه به وسعتی که دارد یک استان صنعتی است، که البته هست ولی در بحث تولیدات کشاورزی هم رتبه‌های خوبی دارد مثلاً کسب مقام اول در تولید قارچ، تخم‌مرغ و شیر، و از سوی دیگر در بخش دامپروری و تولیدات دامی هم از سایر استانها متمایز است.
از ایشان می‌پرسم؛ باتوجه به اینکه طرح بسته‌بندی مرغ تازه شروع شده و طبیعتاً هم با چالش‌هایی همراه است بفرمایید با چه مشکلاتی مواجه هستید و باتوجه به گستردگی طرح در آینده چه تصمیمی دارید؟
می گوید: ضمن اینکه استان تهران رتبه خوبی در تولیدات کشاورزی دارد توجه به این نکته لازم است که تراکم بزرگی از جمعیت کشور را نیز در خود جای داده است که همین تراکم جمعیتی سبب می‌شود نیاز به مواد غذایی، جابجایی و عرضه آن حجم وسیعی از فضای زندگی و اشتغال را به خود اختصاص دهد. لذا در این استان بایستی روش‌های ویژه‌ای را برای اعمال نظارت و کنترل بیشتر به کار گیریم که در موارد مختلفی این کار صورت گرفته است، مثلاً در مورد تخم مرغ، که می‌خواستیم به صورت شناسنامه‌دار وارد استان و عرضه شود تا اگر مشکل بیماری داشت قابل ردیابی باشد، در بحث بسته‌بندی گوشت مرغ، به بیش از 130 واحد بسته‌بندی در استان تهران مجوز داده شده که به انضمام 23 کشتارگاه صنعتی طیور دایر شده در این استان عرضه گوشت مرغ به صورت بهداشتی و قابل کنترل صورت بگیرد، چون تا قبل از این، گوشت مرغی که بازار عرضه می‌شد قابل ردیابی نبود و اگر یک وقت مشکلی داشت نمی‌شد فهمید که از کجا آمده و از طرف دیگر هم تمام استان‌های کشور بسته‌بندی را اجرا کرده بودند و فقط استان تهران مانده بود و البرز، در نتیجه، از ابتدای ورود استان تهران فهمیدیم که اجرای چنین طرحی مطالبه مردمی است، تماس‌های مردمی هم صورت می‌گرفت و از طرف خبرنگاران و ارباب رسانه‌ها نیز موضوع پیگیری می‌شد و دائم مورد سوال قرار می‌گرفتیم که علت عدم اجرا چیست؟ از طرف دیگر مسئولین استان و استانداری هم مطرح می‌کردند که این موضوع به عنوان یک طرح زمین مانده باید اجرا شود. علی‌ایحال، پس از مطالعات و بررسی به این نتیجه رسیدیم که بایستی زمان مناسبی را برای اجرای این طرح انتخاب و به گونه‌ای اجرا کنیم که کمبودی در عرضه مرغ به بازار صورت نگیرد و تلاطمی در بازار به وجود نیاید زیرا هرچند که قیمت ربطی به ما ندارد و جز وظایف سازمان محسوب نمی‌شود ولی فاکتور مهمی است که می‌تواند این فعالیت را تحت شعاع قرار دهد. از سوی دیگر کشتارگاه‌ها نیز علیرغم اعلام آمادگی لازم برای اجرای طرح می‌بایستی مورد بررسی قرار می‌گرفتند که آیا در عمل قادر هستند چیزی حدود 1300 تن نیاز روزانه استان تهران را بسته‌بندی و وارد بازارکنند؟
به هر حال طرح را به صورت مرحله‌ای شروع کردیم و به لحاظ اینکه بازارهای شهرداری مدیریت واحدی دارد و مشخصاً قابل کنترل است در این بازارها به اجرا گذاشتیم. اجرای این طرح پس از بررسی مشکلات و نظرسنجی از مردم در شهرهای شمالی استان یعنی فیروزکوه، دماوند و شمیرانات پی گرفته شد و سپس در شهرهای غربی استان یعنی ملارد، شهریار، رباط کریم، قدس و... به صورت یک جا اجرا کردیم. این مقام مسئول در ادامه افزود: به مدت یک هفته اجرای طرح را پایش و وقتی اطمینان یافتیم که که بین 80 تا 90 درصد طرح در این مناطق اجرا شده شهرهای شرقی ورامین و پاکدشت و پیشوا و سپس شهرری را به صورت جداگانه تحت پوشش قرار دادیم زیرا در شهرری 7 کشتارگاه وجود دارد که بیشترین حجم کشتارگاههای استان را شامل می‌شود و پس از اتمام شهرری به کشتاگاه‌ها ابلاغ کردیم که همه ظرفیت خود را به صورت بسته بندی ارائه دهند و در بازار بهمن هم دیگر مرغ فله‌ای واردنشود.
5 کشتارگاه را تعطیل کرده‌ایم
دکتر حزبئی ادامه داد: اساس کار ما کشتارگاه‌ها بودند و وقتی کشتارگاه‌ها تا این مرحله پیش آمدند یعنی این که 50 درصد مرغ عرضه شده به بازار به صورت بسته بندی انجام شده و برای 50 درصد باقی هم مشکلات کشتارگاه‌ها تا اندازه زیادی برطرف شده است. دکتر حزبئی درباره تاریخ اجرای مراحل 4 گانه طرح گفت: مرحله اول را از 11/4/90، مرحله دوم از 30/7/90، مرحله سوم از 7/8/90 و مرحله چهارم را از 14/8/90 شروع کردیم، برای شهرری از 21/8/90 و تمام مراکز هم از 25/8/90 وارد عمل شدیم. وی همچنین افزود: در تاریخ 5/9/90، دیگر بالای 93 درصد از مرغ کل استان تهران به صورت بسته‌بندی عرضه شده بود و اگر در حال حاضر در جایی مرغ فله دیده شود در حد تخلفاتی است که با آن برخورد جدی صورت می‌گیرد.
مدیرکل دامپزشکی استان تهران، در ادامه پیرامون تداوم روند اجرای طرح گفت: بعد از اینکه این مرحله را پشت سر گذاشتیم شروع کردیم به کنترل عرضه کیفی گوشت مرغ، چون به هر حال وقتی که قرار شد مرغ به صورت بسته‌بندی ارائه گردد شرایط تولید، حمل و عرضه آن نیز تغییر می‌کند. در حال حاضر واحدهای ما با هر بخشی که مرغ غیر کیفی عرضه کند برخورد می‌کنند و در این راستا تاکنون حدود 5 کشتارگاه را تعطیل کرده‌ایم که 3 مورد از همان ابتدای طرح و 2 مورد هم در این فاصله اتفاق افتاده است.
مرغ هایی که با آب جوش نیم پخته میشدند!
دکتر حزبئی در ادامه این گفتگو با ارائه فیلمی به تشریح وضعیت کشتار و عرضه گوشت مرغ می‌پردازد و می‌گوید: در آن زمان‌ها، مرغ را درون پاتیل‌هایی می‌انداختند و روی آن آب جوش می‌ریختند که باعث می‌شد مرغ به حالت نیم پز درآید بعد به وسیله دستگاه‌های دستی پرکنی می‌شد، نوع تخلیه امعاء و احشاء، میزی که دائماً آلوده می‌شد، حوض خونابه، حمل در فرغون، شستشوی مرغ‌ها با چوب که به پوست آنها صدمه می‌زد تا آب بیشتری جذب کنند و با وزن بیشتری ارائه گردند و... داستانی است که خوشبختانه خیلی وقت است تمام شده و در حال حاضر تمام این مراحل به صورت مکانیزه و بدون کمترین دخالت دست انجام می‌گیرد، مردم هم استقبال خوبی از این مرغ‌های بسته‌بندی می‌کنند و همان‌ها هم ناظر اصلی کارما و کشتارگاه‌ها هستند، موارد تخلف نیز مربوط می‌شود به عدم نگهداری و عرضه مناسب که چنانچه مرغی به خوبی در کشتارگاه بسته‌بندی نشود در تحت فشار و یا دمای بیرون از یخچال خونابه پس می‌دهد، این امر مشمئز کننده و مشتری گریز است و ما فعلاً با این موضوع برخورد می‌کنیم مثلاً بعضی فروشنده‌ها بیشتر از حجم مغازه مرغ وارد و روی هم تلنبار می‌کنند یا در یخچال قرار می‌دهند ولی یخچال نمی‌تواند برودت مناسب ایجاد کند که در نتیجه مشکل پیش می‌آید، در سایر موارد هم که به صورت دوره‌ای از کشتارگاه‌ها نمونه‌برداری و شرایط بهداشتی را کنترل می‌کنیم اگر مشکلی داشته باشند اخطار می‌دهیم که رفع کنند، در غیر این صورت واحد آنها تعطیل می‌شود و در این مورد هیچگونه مسامحه‌ای هم وجود ندارد. مدیرکل دامپزشکی استان تهران می‌افزاید: چون در حال حاضر مراحل را پشت سر گذاشته‌ایم راحت می‌توانیم در موردش صحبت کنیم ولی عبور از هر مرحله‌ای مشکلات خاص خودش را دارد، شاید تامین مواد غذایی یک شهر یا روستا خیلی مشکل نباشد و بتوان با روش‌های سنتی اجرا کرد ولی در شهرهای بزرگی مثل تهران باید روش‌هایی به کار برد که هرچه بیشتر زیر نگاه مردم قرار بگیرد و این مهم، با مرغ بسته‌بندی شده آرم و نشان‌دار امکان‌پذیر است.
برای فرهنگ سازی وقت زیادی صرف کردیم
حزبئی در ادامه می‌گوید: مشکل اصلی در باورهای ذهنی است چون در این میان سود کسی به هم نخورده ولی باورهای ذهنی در ابتدای امر مقاومت ایجاد می‌کند به همین لحاظ سعی کردیم که با کشتارگاه‌ها و بازار تا جایی که می‌توانیم صحبت کنیم و حتی برای توجیه مسئولین و افراد دست اندرکار هم نشست‌های عدیده‌ای داشتیم مثلاً 180 نفر ساعت جلسات توجیهی و هماهنگی قبل از اجرای طرح با خود ادارات دامپزشکی، 1650 نفر ساعت جلسات بین بخشی، 867 مورد مکاتبه توجیهی، 15 مورد برابر 300 نفر ساعت جلسات تنظیم بازار استانداری، 1500 نفر ساعت جلسات فیمابین ارگانها، 28 مورد جلسه انجمن‌های صنفی، پشتیبانی امور دام، میادین تره‌بار و... حدود 50 هزار نصب پلاکارد و انتشار اطلاعیه، توزیع 10 هزار اطلاعیه بهداشتی، 80 مورد زیرنویس و 10 مورد مصاحبه تلویزیونی و 20 مورد مصاحبه رادیویی.
مدیرکل دامپزشکی استان تهران در ادامه پیرامون برخی مشکلات اجرای این طرح به کمبود نیروی نظارتی اشاره کرد و گفت: باتوجه به گستردگی استان و بازنشستگی نیروها، نیاز به جذب تعدادی دامپزشک و کاردان هست تا بتوانیم کارهای نظارتی‌مان را به صورت هرچه بهتر انجام دهیم، گرچه در روند اجرای طرح عرضه گوشت مرغ به صورت بسته‌بندی ناگزیر بودیم نیروهایمان را حدود 2 ماه و بعضاً 3 ماه شب‌ها در کشتارگاه‌ها و روزها در بازار مستقر کنیم تا کارها به نحو احسن انجام گیرد ولی این روند بسیار طاقت‌فرسا بوده و باید توجه داشت که نظارت یک امر دائمی و نیازمند تعداد مناسب از نیروهای آماده به کار است، با این حال 7 پست قرنطینه نیز برای مدت 3 هفته در 7 ورودی اصلی شهر مستقر کردیم که احیاناً ورود مرغ‌های فله را کنترل کنند.
وی افزود: در سال گذشته (1389)، 134 هزار و 610 مورد و 6 ماهه اول سال 90، 71 هزار و 990 مورد بازدید از اماکن صنفی داشته‌ایم که سال گذشته 910 مورد و در سال 90 هم 437 مورد را به مراجع قضایی و انتظامی ارجاع دادیم.
نظارت قابل واگذاری به بخش خصوصی نیست
دکتر حزبئی درباره کمک گرفتن از بخش خصوصی در انجام امور این اداره کل گفت: اصل نظارت یک وظیفه حاکمیتی است و ما طبق مقررات حق نداریم که آن را به بخش خصوصی واگذار کنیم در بخش کنترل بیماری‌های مشترک نیز تست‌های سل و بروسلوز و... و حذف دام‌ها را خودمان انجام می‌دهیم ولی خیلی از وظایف تصدی‌گری را از طریق عقد قرارداد به بخش خصوصی می‌سپاریم، مثلاً واکسیناسیون جزء کارهای تصدی‌گری محسوب شده است که از بخش خصوصی کمک می‌گیریم ولی نظارت بر عملکرد آنها همچنان برعهده ماست.
عرضه مرغ فله به تاریخ پیوسته است
مشکل کمبود نیرو داریم
وی افزود: من روزی را به یاد دارم که اداره کل تهران نزدیک به 470 نیرو داشت ولی حالا فقط 275 نفر هستند که این مشکل، به ویژه در بخش عرضه مواد غذایی در استان تهران – که روزانه فقط 1300 تن مرغ تازه عرضه می‌گردد و 350 تن آن از خارج از استان وارد می‌شود – بسیار خودنمایی می‌کند. دکتر حزبئی اظهار داشت که این طرح، از نظر ما تمام شده و عرضه فله‌ای گوشت مرغ دیگر به گذشته پیوسته است ولی من اعتقاد دارم که در امر بهداشت هیچ وقت به صددرصد نمی‌رسیم بلکه همیشه شرایط بهتر را دنبال می‌کنیم.
وی افزود: بسته‌ها باید از نظر کیفی تغییر کند. هر واحد کشتارگاهی که می‌خواهد محصول بازارپسند‌تری داشته باشد باید روی شکل بسته‌بندی و تنوع آن بیشتر بیندیشد و کار کند. در تهران سلایق مختلفی وجود دارد و شایسته است برای هر نوع سلیقه یک روش ابلاغ گردد که یکی از آنها تولید مرغ ارگانیک است. وی گفت: هرچند که تعدادی ازواحدهای بخش خصوصی وارد عرصه تولید این محصول شده و رو به تزاید نیز هستند ولی میزان تولید آن هنوز در حد تجاری نیست. دکتر حزبئی افزود: البته گوشتی هم که در حال حاضر در بازار عرضه می‌شود کاملاً بهداشتی است زیرا چنانچه در دستورالعمل پرورش آمده و در دانشگاه‌ها هم درس می‌دهند کافیست که مصرف آنتی بیوتیک از یک هفته قبل از عرضه مرغ به کشتارگاه قطع شده باشد.
دکتر حزبئی در پایان این گفتگو گفت: هدف اصلی، اعمال روش‌هایی است که پایش در واحدهای پرورش، کشتارگاه و عرضه در بازار مصرف را بیفزاییم، ضایعات تولید، بروز بیماری و امحا دام‌ها را کم کنیم و در نهایت محصولی سالم و بهداشتی و قابل اطمینان را به دست مردم برسانیم.
خبر مرتبط :
آخه استان البرز از تهران جدا شد ....... 
