موارد حیوان‌گزیدگی در کشور ۴ برابر شده است/ سرمایه‌گذاری روی واکسیناسیون سگ‌ها بسیار به‌صرفه‌تر از هزینه‌های واکسیناسیون پس از گزش انسان است

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در همایش روز جهانی هاری با ابراز نگرانی از وضعیت موجود گفت: «آرزو می‌کنم این نشست تنها جنبه سمبلیک نداشته باشد و منجر به تصمیمات اجرایی شود تا موارد ابتلا به هاری کاهش یابد. واقعیت این است که وزارت بهداشت با مشکل هاری به‌شدت دست و پنجه نرم می‌کند.»

به گزارش حکیم مهر، «دکتر قباد مرادی» با اشاره به آمار بالای حیوان‌گزیدگی در کشور اظهار داشت: «سال گذشته حدود ۴۲۰ هزار نفر در کشور دچار حیوان‌گزیدگی شدند و ارائه خدمات درمانی و واکسیناسیون به این حجم از افراد کار بسیار دشواری است. حتی در سال گذشته برای تأمین واکسن‌های اساسی با مشکلات فراوان مواجه بودیم. در موضوع هاری اگر جمعیت سگ‌ها به درستی واکسینه شوند و سایر دستگاه‌ها وظایف خود را انجام دهند، نباید چنین فشاری متوجه وزارت بهداشت باشد.»

مرادی افزود: «امروز حجم عظیمی از منابع مالی وزارت بهداشت صرف تأمین واکسن هاری می‌شود و با روند رو به افزایش حیوان‌گزیدگی، این نگرانی وجود دارد که در آینده توان ادامه این روند را نداشته باشیم. در همه شهرستان‌های کشور افراد به صورت شبانه‌روزی مشغول واکسیناسیون هستند، اما گرفتن حتی یک دلار اعتبار از دولت برای این حوزه بسیار دشوار شده است. ما سالانه خدمات درمان و پیشگیری از هاری را به صدها هزار نفر ارائه می‌دهیم و دیگر توان مالی و نیروی انسانی کافی نداریم.»

او با بیان اینکه روش‌های گذشته برای کنترل هاری کارآمد نبوده، گفت: «حدود ۳۰ سال پیش سگ‌ها را با سم از بین می‌بردند که با مخالفت سازمان محیط زیست مواجه شد. پس از آن روش کشتن با تفنگ اجرا شد و بعدها پروتکل‌های متعددی تدوین گردید، اما هیچ‌یک پاسخگو نبودند. نتیجه این شد که آمار حیوان‌گزیدگی از ۱۰۰ هزار نفر در گذشته به ۴۲۰ هزار نفر در حال حاضر رسیده است. در برخی سال‌ها مرگ ناشی از هاری کمتر از سه مورد بود، اما سال گذشته متأسفانه ۲۳ مورد مرگ گزارش شد که فشار سنگینی را بر وزارت بهداشت وارد کرد.»

حیوان گزیدگی در دو دهه گذشته، چهار برابر شده است

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تأکید کرد: «ما باید با عدد و آمار صحبت کنیم، چون هیچ چیزی صریح‌تر از آن وضعیت کشور را نشان نمی‌دهد. موارد حیوان‌گزیدگی از سال ۱۳۸۰ تاکنون سه تا چهار برابر افزایش یافته است. تنها سال گذشته از نمونه‌های دام‌های اهلی که برای آزمایش فرستاده شد، نتیجه ۱۹۰ رأس دام مثبت بود. این نشان می‌دهد که هاری نه‌تنها در حیات وحش، بلکه در حیوانات اهلی نیز در حال گسترش است.»

مرادی با انتقاد از نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مسئول اظهار داشت: «کنترل هاری یک وظیفه مشترک است. ما در وزارت بهداشت به‌شدت به رویکرد وان‌هلث (One Health) معتقدیم و آمادگی داریم با تمام سازمان‌های مرتبط همکاری کنیم، اما هر دستگاه باید مسئولیت خود را بپذیرد. امروز همه می‌گویند مسئول واکسیناسیون سگ‌ها نیستند و این بلاتکلیفی ادامه دارد. در حالی‌که طبق استانداردهای سازمان‌های جهانی، برای کنترل هاری باید حداقل ۷۰ درصد سگ‌ها علیه این بیماری واکسینه شوند.»

 سالانه بین ۷ تا ۱۵ میلیون یورو صرف واکسیناسیون هاری می‌شود

وی ادامه داد: «امروز در کشور، سالانه بین ۷ تا ۱۵ میلیون یورو صرف واکسیناسیون هاری می‌شود و این رقم بسیار سنگین است. متأسفانه کشور ما با وجود ظرفیت بالای علمی، هنوز توان تولید واکسن و سرم هاری را ندارد. دانشگاه‌های کشور با این همه دیسیپلین و رشته تخصصی، تاکنون نتوانسته‌اند در این زمینه گامی مؤثر بردارند. از سوی دیگر کشتار دسته‌جمعی سگ‌ها هم به دلایل متعدد توصیه نمی‌شود و تنها واکسیناسیون سگ‌ها می‌تواند روش مؤثر و پایدار باشد. سرمایه‌گذاری روی واکسیناسیون سگ‌ها بسیار به‌صرفه‌تر از هزینه‌های واکسیناسیون پس از گزش انسان است.»

مرادی در پایان خاطرنشان کرد: «وضعیت فعلی شایسته ایران نیست. زمانی کشور ما در برنامه‌های سلامت پیشرو بود، اما امروز یکی از ۱۹ کشوری هستیم که هنوز برنامه ملی حذف هاری را به سازمان‌های جهانی ارائه نداده‌ایم. اگر بخواهیم هاری را کنترل کنیم باید زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. در کوتاه‌مدت با وضعیت موجود خوش‌بین نیستم، اما اگر همه دستگاه‌ها پای کار بیایند، می‌توانیم به هدف حذف هاری تا سال ۲۰۳۰ امیدوار باشیم. اکنون زمان اقدام است، نه برگزاری نشست‌های تزئینی.»