آیا شما می‌توانید وزیر شوید؟
دکتر مرتضی راعی
به ادعای سازمان فائو، ضایعات سالانه مواد غذایی در ایران معادل ۳۵ میلیون تن (از ۱۰۰ میلیون تن ماده غذایی تولیدی) به ارزش تقریبی ۱۵ میلیارد دلار است، در حالی که در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، فقط ۹ میلیون تن مواد غذایی در سال راهی زباله‌دانی میشود.
اگر مشکلی از زیرساخت بخش کشاورزی حل نشود، هر کارشناسی با داشتن یک لیسانس کشاورزی با اختلاف کم می تواند وزیر شود. پس از پایان دوره وزارتش با نوشیدن چای دبشی به استراحت بپردازد و هل من ينتظر باشد تا یار که را خواهد و میلش به که افتد!
البته اگر شما مدرک PhD رشته دامپزشکی و تجربه خدمتی بالا هم داشته باشید، شانس وزیر جهاد کشاورزی شدن‌تان تقریبا نزدیک به صفر است! حتی می‌توانید مدرک غیر کشاورزی داشته باشید و وزیر شوید ولی مدرک دامپزشکی هرگز!
کشور سوئد پیشرفته ترین سیستم جمع آوری پسماند را به عنوان یک استراتژی ملی دارد. تقریبا یک درصد پسماند تولیدی خانگی این کشور دفن میشود. پسماند در این کشور یا بازیافت و یا در کارخانه تبدیل به انرژی الکتریسیته میشود که توانایی برق رسانی به ۲۵۰۰۰۰ خانه را دارد. در کشور ما شوربختانه ۷۰ درصد پسماند چال می شود!
۳۰ درصد از پسماند تولیدی در کره جنوبی پسماند غذایی است. ۹۰ درصد از پسماند غذایی این کشور تبدیل به خوراک دام تولید کمپوست و یا بیوگاز میشود. از پسماندهای دیگر برای تولید برق بهره گرفته میشود. این حرکت از ۲۲ سال پیش لاينقطع ادامه داشته است.
سیستم‌های مدیریت پسماند در این کشورها اصل را بر کاهش تولید پسماند می‌گذارند. در صورت تولید پسماند، اقدام به بازیافت تولید انرژی و... می کنند.
با یکی از رؤسای سازمان دامپزشکی در مورد پیشگیری از آلودگی و ضبط فراورده های خام دامی و خروج از چرخه مصرف انسانی صحبت می‌کردم. به ایشان گفتم: «چرا به گونه ای برنامه ریزی و نظارت نمی‌شود تا گوشتی که پانزده هزار لیتر آب مجازی صرف تولیدش شده و قیمت سرسام‌آور دارد، تبدیل به ضایعات نشود؟» (بدیهی است اگر آلوده شد، باید ضبط و تعیین تکلیف گردد). ابتدا باور نمی کرد این میزان آب مجازی صرف یک کیلو گوشت میشود که به ایشان گفتم: «توی گوشی‌تان بزنید آمارش می‌آید.» مطلب را یادداشت کرد ولی اقدامی عملی مشاهده ننمودم.
جديدا بسیاری از مسئولین سازمان و مدیران کل خبر از ضبطی‌های دو سه رقمی به واحد تن می‌دهند که نشانه فعالیت این عزیزان و همکارانشان است. بر پایه اصول بهداشتی اقتصادی، برنامه ریزی برای پیشگیری از غیر قابل مصرف شدن فراورده های خام دامی (تبدیل به پسماند شدن) می‌تواند اولین هدف ناظران بهداشتی باشد. این اقدام با استفاده از آموزش شهروندان در سنین مختلف و ذينفعان ايضا، استفاده از نرم افزارهای هوشمند و سخت افزارهای مورد نیاز عملی خواهد شد.
اگر با این تغییر دیدگاه بیست درصد از برنامه ریزی را برای تعیین راه‌های عملی برای جلوگیری از ضبط شدن فرآورده های خام دامی بگذاریم، طبق قانون پارتو، هشتاد درصد تحول در کاهش ضبطی ها ایجاد خواهد شد.
این پیشنهاد کاملا قابل اجراست. شما کافی است تعدادی از کارشناسان کاربلد صف چه در بخش دولتی و خصوصی (تاکید بر حضور این عزیزان دارم) و ستاد به‌علاوه تعدادی از اساتید دانشگاه را در یک گردهمائی دو روزه دعوت نمایید. نتیجه جلسه را به صورتی دستورالعملی اجرائی تهیه و از ذینفعان مشورت بگیرید. پس از احتساب نظرات کارشناسی، دستورالعمل را به شکل کتابی چاپ و منتشر و البته اراده ای برای اجرای آن باشد. شاید این حرکت الگویی برای وزارت خانه جهاد کشاورزی و وزارتخانه های مرتبط بشود تا تکانی جدی به آمار ضایعات سالانه محصولات غذایی بدهند؛ غذایی که دیگر ارزان به دست مردم نمی رسد!
