«دکتر محمود جوادی‌نژاد» افزود: برخی داروخانه‌های دامپزشکی به شکل ویترین‌دار در شهرها گسترش یافته‌اند در حالی که پروانه‌ای از سوی ارگان‌های ذی‌ربط برای آنان صادر نشده است ...
حکیم مهر: مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی با اشاره به صفر بودن سهم دامپزشکی از اعتبارات سلامت، گفت: هزینه‌های دامپزشکی تنها چهار درصد از تولید است اما اگر این سهم تأمین نشود، ۹۶ درصد تولید به خطر می‌افتد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «دکتر محمود جوادی‌نژاد» امروز یکشنبه ۱۳ مهر، در نشست خبری روز ملی دامپزشکی، اظهار کرد: حفظ امنیت زیستی و غذایی خراسان رضوی با جمعیت شش میلیون و ۴۰۰ نفری و میلیون‌ها زائر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ در این راستا تمامی ارکان دامپزشکی با ۵۵۳ نفر نیرو این خدمات را انجام می‌دهیم.
وی افزود: با فعالیت هشت هزار واحد اپیدمیولوژی، این عملیات‌ها اغلب میدانی انجام می‌شود. یکی از وظایف اصلی ما حذف بیماری‌هاست. ۴۹ درصد جمعیت روستایی با کشاورزی و دام ارتباط دارد؛ اقدامات مختلفی از پایش، مراقبت از بیماری‌ها، پیشگیری، واکسیناسیون و... صورت می‌گیرد؛ تست‌های خاصی برای اثرگذاری واکسن‌ها انجام می‌شود و بیش از پنج میلیون دام واکسینه شده‌اند.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی ادامه داد: ایمن‌سازی ۱۹ میلیون رأس دام طی یک سال گذشته انجام شده است و بیش از ۲۴ میلیون واکسیناسیون دامی انجام شده است. کاهش شیوع تب برفکی در خراسان وضعیت مطلوبی دارد و تنها ۱۴ مورد گزارش شده است.
جوادی‌نژاد با بیان اینکه تأمین بخش بهداشت عمومی جامعه بخش دیگر از وظایف دامپزشکی است، گفت: نظارت با هشت کشتارگاه صنعتی و ۲۵ کشتارگاه منطقه‌ای و شهری که در خدمت شهرداری هستند، انجام می‌شود. یک کشتارگاه صنعتی در استان فعال است. ۳۴ هزار و ۸۰۰ تن در تولید گوشت قرمز رشد داشتیم و تولید میانگین روزانه ۲۱۰ تا ۲۲۰ تن است که بعد از تهران رتبه دوم را داریم؛ در این حوزه بیش از ۲۳۰ هزار واحد عرضه‌کننده وجود دارد.
وی با بیان اینکه طرح تشدید نظارت سه بار در سال در ماه مبارک رمضان، نوروز و ایام دهه صفر انجام می‌شود، اظهار کرد: ۵۳ واحد شامل خوراک دام، رستوران و سایر صنوف طبق ماده ۱۲ دامپزشکی در طی سال پلمب شدند.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی افزود: ۲۵ درصد نهاده‌های دامی مازاد در زمان جنگ ۱۲ روزه وارد کشور شد که پس از آن توزیع شد.
جوادی گفت: در حال حاضر، واحدهای دامپزشکی و سلامت حرفه‌ای با تعداد هشت هزار واحد فعالیت می‌کنند و این واحدها نقش مهمی در کنترل بیماری‌ها و امنیت غذایی دارند.
وی بیان کرد: در بخش صادرات، استان خراسان نقش مهمی دارد و دولت با هدف ارتقاء سطح صادرات، سیاست‌هایی مانند قرنطینه‌های ۳۸ ساعته را اجرا کرده است که این اقدامات باعث افزایش اعتماد و امنیت در بازار شده است.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی افزود: در حوزه مدیریت بیماری‌ها، بیش از ۹۰۰ دوره آموزش برگزار شده است و تلاش شده است تا واحدهای غیرمجاز، کارگاه‌های غیرقانونی و مرغداری‌های غیرمجاز شناسایی و تعطیل شوند. این اقدامات با هدف جلوگیری از تخلفات بهداشتی و حفظ سلامت عمومی انجام می‌شود.
وی گفت: در بخش واردات، وضعیت با توجه به چالش‌های بهداشتی و استانداردهای دانشگاه‌های مرتبط، نیازمند آموزش و نظارت بیشتر است. در سال‌های اخیر، با رایزنی‌های صورت گرفته، دستگاه‌های امنیتی و وزارتخانه‌ها توانسته‌اند سیاست‌های مؤثری در مقابله با واردات غیرمجاز و کنترل بیماری‌ها اتخاذ کنند.
وی تأکید کرد: در مجموع، کشور در حوزه دامپزشکی، کنترل بیماری‌ها، تولید گوشت، صادرات و بهداشت عمومی اقدامات قابل توجهی انجام داده است که موجب ارتقاء جایگاه و امنیت غذایی شده است.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی در ادامه گفت: ترانزیت دام زنده بدون رعایت قرنطینه و شناسنامه‌دار بودن، تهدید جدی برای امنیت غذایی و بهداشتی است و ما با این شیوه مخالفیم.
وی با اشاره به برخی چالش‌ها و مشکلات حوزه دامپزشکی، بیان کرد: شرایط خاصی برای ارتباط مستقیم و غیرمستقیم شرکت‌ها وجود دارد. شرکت‌های تعاملی، حساب‌های بانکی و کارفرمایی بعضاً با مشکلاتی مواجه هستند، اما با تلاش نیروهای دامپزشکی و پیگیری در کمیسیون اقتصادی، بسیاری از اختلافات به اداره کار ارجاع می‌شود. در این بخش دامپزشکی نقشی ندارد و مسئولیت بیشتر متوجه انجمن کارفرمایی و مسئولین فنی بهداشتی است.
جوادی‌نژاد افزود: بارها مکاتبه کرده‌ایم که چرا چارت و شیوه‌نامه مشخص ابلاغ نمی‌شود. به نظر ما باید رشته دامپزشکی ذیل علوم پزشکی تعریف شود، زیرا اکنون زیر نظر جهاد کشاورزی است و این باعث عدم هماهنگی میان آموزش و اجرا شده است. در حالی که آموزش در وزارت علوم و اجرا در وزارت جهاد است، این تفکیک مشکلاتی ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه ما با واردات دام زنده موافق نیستیم، گفت: سیاست‌های دولت در مقاطعی ممکن است ورود دام زنده را ایجاب کند، اما این موضوع با چالش‌های جدی بهداشتی همراه است. دام زنده می‌تواند انتقال بیماری داشته باشد. تنها راهکار درست آن است که واردات از کشورهای دارای شناسنامه و با رعایت کامل دوران قرنطینه انجام شود.
جوادی‌نژاد درباره پت‌شاپ‌ها و داروخانه‌های دامپزشکی توضیح داد: برخی داروخانه‌های دامپزشکی به شکل ویترین‌دار در شهرها گسترش یافته‌اند در حالی که پروانه‌ای از سوی ارگان‌های ذی‌ربط برای آنان صادر نشده است. پروانه نظارت صرفاً برای فروش ملزومات بهداشتی صادر می‌شود و تا زمانی که این واحدها وارد حوزه درمان نشوند، امکان ورود نداریم. در صورت تخلف، با هماهنگی سازمان دامپزشکی کشور باید برخورد شود.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی با اشاره به فعالیت برخی آموزشگاه‌ها در حوزه‌های درمان، واکسیناسیون، جراحی و تشخیص بیماری‌ها، بیان کرد: این مراکز بدون آموزش تخصصی و پروانه فعالیت کرده‌اند و متأسفانه ورود غیرحرفه‌ای آن‌ها موجب تخلفات و تهدید سلامت عمومی شده است؛ اگر ساماندهی و صدور پروانه رسمی صورت گیرد، تخلفات در این حوزه به حداقل خواهد رسید.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره مدیریت پسماندهای دامپزشکی، اظهار کرد: این موضوع جزو وظایف ماست و قراردادهایی با شرکت‌های دارای مجوز محیط زیست منعقد کرده‌ایم. بخشی از ضایعات نیز با تأیید اداره محیط زیست و استفاده از کوره‌ها امحا می‌شود. بحث مقاومت میکروبی ناشی از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها هم از دغدغه‌های جدی است و برنامه‌های آموزشی و نظارتی برای کنترل آن در حال اجراست.
جوادی نژاد در مورد کلینیک‌های دامپزشکی نیز تأکید کرد: اعتقاد ما بر این است که وجود این کلینیک‌ها در سطح شهر الزامی است؛ زیرا نبود آن‌ها موجب گسترش بیماری‌هایی مثل هاری می‌شود. هاری بیماری صددرصد کشنده است و اگر کلینیک‌ها نبودند، بسیاری از موارد ابتلا کشف نمی‌شد. اکنون گزارش‌های هفتگی از سطح شهر داریم که زنگ خطری جدی برای ماست.
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی در خصوص رشد سریع دانشکده‌های دامپزشکی در کشور توضیح داد: در کشورهای پیشرفته سه تا چهار واحد آموزشی استاندارد وجود دارد، اما در ایران گسترش بی‌ضابطه رخ داده است. خوشبختانه در شرق کشور مقاومت شده و غیر از دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده دیگری ایجاد نشده است. در سال جاری حدود ۶۰۰ نفر ظرفیت برای دانشکده‌های مختلف در نظر گرفته شده، اما توزیع آن منطقی نبوده است؛ به اعتقاد ما نیاز واقعی کشور کمتر از این تعداد است.
وی همچنین در پاسخ به پرسش ایسنا درباره واردات دام زنده گفت: این دام‌ها بعضاً به صورت غیرمجاز از کشورهای همسایه مثل افغانستان وارد می‌شوند که مشکلات بهداشتی متعددی ایجاد می‌کند. به نظر ما باید قرنطینه‌های رسمی توسط گمرک ایجاد شود و تنها دام‌های شناسنامه‌دار وارد شوند. در غیر این صورت، با قاچاق و شیوع بیماری‌ها مواجه خواهیم شد. دامپزشکی دستگاه کاشف نیست و نمی‌تواند به تنهایی وارد این عرصه شود؛ بلکه باید تعزیرات، گمرک و دیگر دستگاه‌های مسئول همراهی کنند.
دانشکده دامپزشکی فردوسی مشهد؛ قطب علمی و آموزشی دامپزشکی در شرق کشور
«دکتر عباس پرهام» رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، در این جلسه اظهار کرد: دانشکده دامپزشکی فردوسی یکی از معتبرترین مراکز آموزشی دامپزشکی در شرق کشور است و جزو دو تا سه دانشکده برتر کشور قرار دارد. اگرچه قدمت این دانشکده ممکن است کمتر از برخی دانشگاه‌ها باشد، اما فارغ‌التحصیلان و خروجی‌های این دانشگاه در حال حاضر در عرصه‌های مختلف علمی و حرفه‌ای مشغول به فعالیت هستند.
وی با اشاره به اهمیت مناسبت‌هایی مانند روز ملی دامپزشکی افزود: این مناسبت‌ها فرصتی برای شناسایی کمبودها و نواقص در حوزه سلامت انسان، حیوان و محیط زیست فراهم می‌کنند. سلامت حیوانات و زیست‌بوم، به همراه تعاملات انسان، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها است و ما باید با آموزش و پژوهش دقیق و مهارت‌محور به این مسائل بپردازیم.
رئیس دانشکده دامپزشکی فردوسی مشهد تصریح کرد: با توجه به وجود کلینیک و آزمایشگاه‌های مجهز در دانشکده، هدف ما تربیت فارغ‌التحصیلانی است که علاوه بر دانش نظری، مهارت‌های عملی کافی داشته باشند و برای ورود به بازار کار آماده باشند.
وی تاکید کرد: در حال حاضر، دانشکده دارای ۵۵ عضو هیئت علمی است که ۱۵ نفر استاد تمام، ۲۶ نفر دانشیار و ۱۴ نفر استادیار هستند. این دانشکده در رشته‌های دکترای عمومی دامپزشکی و کارشناسی بهداشت مواد غذایی فعال است که این رشته‌ها نسبتا جدید هستند و از رسانه‌ها درخواست داریم که بیشتر به معرفی این حوزه‌ها بپردازند. همچنین دانشکده دارای هشت دوره کارشناسی ارشد و ۶ دوره دکتری تخصصی است و تلاش می‌کند تا فارغ‌التحصیلانی توانمند و متخصص به جامعه تحویل دهد.
پرهام خاطرنشان کرد: دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد یکی از مهم‌ترین و معتبرترین مراکز آموزشی و پژوهشی دامپزشکی در شرق کشور است و در کنار دانشگاه‌های تهران و شیراز، در رتبه‌های برتر کشور قرار دارد. فارغ‌التحصیلان این دانشکده در رشته‌های مختلف مانند دکترای دامپزشکی، کارشناسی بهداشت مواد غذایی و علوم آزمایشگاهی دامپزشکی مشغول به تحصیل و فعالیت هستند.
وی افزود: با تمرکز بر آموزش مهارت‌محور و پژوهش‌های دقیق، سطح مهارت دانشجویان ارتقاء می‌یابد و آن‌ها برای فعالیت‌های عملی و حرفه‌ای آماده می‌شوند. دانشکده همچنین در تولید مقالات علمی و انجام تحقیقات فعال، نقش مهمی دارد و تلاش می‌کند نیازهای جامعه را با تربیت فارغ‌التحصیلانی توانمند و ماهر پاسخ دهد.
پرهام درباره حوزه‌های مورد توجه دانشکده گفت: یکی از حوزه‌های مهم، سلامت محیط زیست است که به تعامل بین محیط زیست، حیوانات و انسان‌ها می‌پردازد. هدف ما این است که با آموزش دقیق و مهارت‌محور، سلامت زیست‌بوم و حیوانات حفظ و نواقص و مشکلات موجود شناسایی و برطرف شود. این حوزه‌ها نیازمند همکاری و رسانه‌سازی تخصصی هستند تا نتایج مطلوب حاصل شود.
وی بیان کرد: دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد با بهره‌گیری از امکانات و توانمندی‌های موجود در حال توسعه و پیشرفت است و تلاش می‌کند تا نقش مؤثری در تربیت نیروی انسانی متخصص و پژوهش‌های علمی در حوزه دامپزشکی ایفا کند.
نقش دامپزشکی در سلامت جامعه و امنیت غذایی حیاتی است
«دکتر امیر افخمی» رئیس شورای نظام دامپزشکی خراسان رضوی، با اشاره به اهمیت ماده ۵ نظام جامع دامپروری، اظهار کرد: ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گوشت قرمز است و با کشورهای مختلف همجوار است. در راستای توسعه نظارت و ساماندهی این حوزه، با تفویض اختیار به سازمان نظام دامپزشکی، تاکنون حدود ۴۰۰۰ مرکز موفق به دریافت پروانه فعالیت شده‌اند.
وی ادامه داد: اهمیت و نقش دامپزشکی در سلامت جامعه و امنیت غذایی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. بر اساس آمار، سالانه حدود ۳۰ میلیون نفر از اهمیت و جایگاه دامپزشکان در تضمین غذای سالم بهره‌مند می‌شوند و وظیفه شرعی و قانونی دامپزشکان است که در تولید و نظارت بر محصولات دامی نقش فعال ایفا کنند.
افخمی افزود: سازمان دامپزشکی کشور یکی از قدیمی‌ترین ارگان‌های اجرایی است که در کنار سازمان نظام دامپزشکی فعالیت می‌کند و وظایف مهمی از جمله صدور و تمدید پروانه‌های تولیدکنندگان محصولات دامی در استان‌ها را بر عهده دارد. استان‌ها به دلیل تنوع اقوام و میزان تولید، نقش ویژه‌ای در حفظ بهداشت و سلامت تولیدات دارند و تاکنون حدود ۲۴ هزار مرکز در حوزه بهداشت دام مجوز دریافت کرده‌اند که شامل درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها می‌شود. همچنین، حدود ۱۰ درصد جمعیت فعال کشور در این حوزه مشغول به کار هستند.
وی با اشاره به اهمیت نظارت بهداشتی، تاکید کرد: نظارت بهداشتی بر محل‌های تولید، در همکاری با وزارت بهداشت انجام می‌شود و این نظارت‌ها بسیار دقیق و گسترده است، به گونه‌ای که امنیت غذایی و سلامت عمومی جامعه تا حد زیادی تضمین شده است. هزینه‌های مربوط به واکسیناسیون و مراقبت‌های پزشکی در تولیدات دامی بخش مهمی از هزینه‌های تولید را تشکیل می‌دهد، اما دامپزشکی در تخصیص اعتبارات محدود و در برخی حوزه‌ها با چالش‌هایی مواجه است.
رئیس شورای نظام دامپزشکی خراسان رضوی ادامه داد: با وجود این چالش‌ها، نقش دامپزشکی در حفظ سلامت جامعه، کنترل بیماری‌های مشترک و حمایت از مردم در مقابل بیماری‌های واگیردار بسیار حیاتی است و این نقش در گزارش‌های مراکز تشخیص و درمان به وضوح دیده می‌شود.
وی افزود: دانشگاه‌های پزشکی و موسسات واکسن کشور، با بیش از ۱۰۰ سال سابقه، در تولید واکسن و ارائه خدمات دامپزشکی فعالیت می‌کنند و این موضوع افتخاری برای کشور است. یکی از دغدغه‌های دامپزشکان، مسأله تفکیک وظایف در کارخانه‌ها است؛ به عنوان مثال، افرادی که در کارخانه‌ها به عنوان ممیز فعالیت می‌کنند، باید حقوق و وظایفشان جدا از وزارت بهداشت باشد و زیر نظر سازمان‌های مربوطه قرار گیرند.
افخمی تأکید کرد: نیاز است که تحصیل‌کردگان حوزه دامپزشکی، تحت نظارت و حمایت مناسب قرار گیرند و وظایف آنان در کنار وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت تعریف و مشخص شود. در مجموع، دامپزشکی در حفظ سلامت عمومی، امنیت غذایی و کنترل بیماری‌ها جایگاهی بسیار مهم و حیاتی دارد و نیازمند حمایت و توجه بیشتر است.
تولید واکسن در موسسه رازی شمال شرق با هدف تأمین نیاز کل کشور ادامه دارد
«دکتر فرزین» مدیر مرکز موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی شمال شرق، با اشاره به قدمت این موسسه گفت: موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و ۷۶ سال است که این مجموعه در شمال شرق کشور فعالیت می‌کند.
وی افزود: این مجموعه در حوزه تولید واکسن‌های دام و انسان فعالیت دارد و تولیدات خود را برای مصرف کل کشور، در سرم‌سازی خراسان رضوی انجام می‌دهیم.
فرزین درباره تولیدات جدید این کارخانه، خاطرنشان کرد: از سال گذشته، چند محصول جدید واکسن تولید شده است و تولید آزمایشی آن‌ها آغاز شده است. امیدواریم از اواخر امسال، تولید به مرحله انبوه برسد و به بازار مصرف عرضه شود. پیش از این، واردات واکسن از کشورهای مختلف انجام می‌شد.
وی در مورد قیمت واکسن‌ها توضیح داد: قیمت هر دوز واکسن داخلی حدود ۶۰۰۰ تومان است، در حالی که هزینه واکسن‌های خارجی در سال گذشته حدود ۶۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. قیمت واکسن‌های خارجی بین ۱۲ هزار تا ۲۰ هزار تومان است و با افزایش نرخ ارز، این اعداد افزایش پیدا می‌کند.
فرزین ادامه داد: تولید بذر واکسن، که نقش اساسی در صنعت واکسن دارد، در حال حاضر انجام شده و سازمان دامپزشکی کشور، نظارت و سازماندهی این فرآیند را بر عهده دارد. خوشبختانه، تولیدات داخلی توانسته‌اند بخش قابل توجهی از نیازهای کشور در حوزه واکسن‌های انسانی و دامپزشکی را تأمین کنند.
وی افزود: در زمینه واکسن‌های خارجی نیز فعالیت‌هایی خارج از کشور وجود داشته است، اما تمرکز ما بر بهبود بهداشت و تولید واکسن‌های ایرانی است. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد نیاز کشور در حوزه واکسن‌های انسانی و دامپزشکی از طریق تولید داخلی تأمین می‌شود.
فرزین درباره وضعیت کلی تولید و توزیع واکسن در کشور گفت: در سال جاری، موسسه رازی مجموعه‌ای از واکسن‌ها را به صورت کلی تولید و توزیع می‌کند که شامل واکسن‌های دامپزشکی است و برای مصرف داخلی کشور توزیع می‌شود. این واکسن‌ها برای مقابله با بیماری‌های مختلف در دام‌ها استفاده می‌شوند و نیازهای کشور برای اواخر امسال برآورد شده است.
وی بیان کرد: در چند سال اخیر، شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی در حوزه بهداشت، پیشگیری و تولید واکسن فعالیت‌های موثری انجام داده‌اند. با توجه به شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی، کشور تلاش می‌کند تا از طریق توسعه تولید داخلی و کاهش وابستگی به واکسن‌های خارجی، امنیت و سلامت عمومی را حفظ کند.
