حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر حسن عبدالی» رئیس نظام دامپزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد، در گفتوگویی صریح با حکیم مهر، از مهمترین چالشها و دغدغههای این حوزه در استان سخن گفت و بر ضرورت اصلاح قوانین شوراها، حمایت از مسئولین فنی و تأمین امنیت شغلی و اقتصادی دامپزشکان تأکید نمود.
وی محدودیت فاصله اماکن دامی، مشکلات تعرفهها و داروخانهها، و محدودیتهای دامپزشکان جوان در دستیابی به امتیازات شغلی را از دیگر دغدغهها برشمرد و راهکارهایی مانند افزایش سقف امتیازات، پوشش بیمهای درمان دامپزشکی و سامانه نسخهنویسی را پیشنهاد داد.
دکتر عبدالی با تأکید بر انسجام بین بخش خصوصی و دولتی دامپزشکی، استقلال صنف و حمایت متقابل دامپزشکان را کلید صیانت از نظام دامپزشکی دانست.
حکیم مهر: مهمترین اولویتها یا چالشهای دامپزشکی در استان شما چیست؟
به نظر من، دامپزشکی در حال حاضر با چالشهای زیادی روبهرو است. یکی از اصلیترین مشکلات، موضوع مسئولین فنی است که هنوز بهطور کامل حل نشده است. البته با حضور دکتر مطلبی در رأس سازمان، امیدواری زیادی وجود دارد که این مسائل بهتدریج برطرف شود. در برخی استانها اقدامات محدودی انجام شده، اما همچنان جای کار بسیار زیادی باقی مانده است. بهویژه در بحث عدم وابستگی مالی مسئول فنی به کارفرما، نیازمند اقدامات جدی هستیم.
از طرفی، در موضوع اخیر شکایاتی در خصوص حضور سایر ردهها در شوراها مطرح شد. هرچند این موضوع به ظاهر قانونی است، اما به نظر من نیازمند اصلاح قانون هستیم. سایر ردهها قشر زحمتکشی محسوب میشوند و تعدادشان نیز قابلتوجه است؛ شاید نزدیک به ۵۰ درصد اعضای نظام دامپزشکی را شامل شوند. بنابراین منطقی است که نمایندگانی در شورای مرکزی و شوراهای استانی داشته باشند. این خلأ قانونی باید برطرف شود، نه اینکه خلاف جهت آن عمل کنیم. خوشبختانه شنیدهها حاکی از این است که اصلاح ماده ۵ در دستور کار قرار دارد.
یکی دیگر از چالشها، موضوع فاصلهها و حریم اماکن دامی است. پیشتر صدور پروانه برای اماکن دامی با فاصله ۱۵۰ متر انجام میشد، اما اکنون حداقل فاصله از ۳۰۰ متر آغاز میشود. این موضوع بهویژه در استانهای کوهستانی مانند کهگیلویه و بویراحمد مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده است. ما نیز پیشتر پیشنهاداتی در این زمینه ارائه دادهایم و امیدواریم این مشکل هم در مسیر اصلاح قرار گیرد.
بهعنوان نظام دامپزشکی، وظیفه ما حمایت از تولید با رعایت موازین بهداشتی است. ما در مسیر پایداری تولید گام برمیداریم، اما لازم است تسهیلات و حمایتهای بیشتری فراهم شود؛ بهگونهای که هم اصل موضوع بهداشت اماکن دامی آسیب نبیند و هم تولیدکنندگان کمتر با دشواری مواجه شوند.
حکیم مهر: وضعیت امنیت شغلی و اقتصادی دامپزشکان در استان شما چگونه است؟
به نظر من این مشکل تقریباً در همه استانها وجود دارد، بهویژه برای مسئولین فنی بهداشتی. در کنار بحث حقوق و مزایا که باید متناسب با حجم زحمات همکاران باشد، امنیت شغلی مسئله بسیار مهمی است. در شیوهنامهها و دستورالعملهای جدید باید بهگونهای عمل کنیم که مسئول فنی احساس امنیت داشته باشد. نباید شرایط بهگونهای باشد که کارفرما هر زمان بخواهد، مسئول فنی را تغییر دهد. اگر مسئول فنی کار خود را بر اساس اصول علمی و درست انجام میدهد، حتی اگر این موضوع به مذاق کارفرما خوش نیاید، نباید بتوان به راحتی او را جابهجا کرد. تنها در صورتی که مسئول فنی کوتاهی کرده یا قصوری مرتکب شده باشد، چنین تغییری باید امکانپذیر باشد.
همکاران ما در بخشهای دیگر مانند ماده ۲، مراکز درمانی، آزمایشگاهها و مراکز مایهکوبی نیز مشکلات جدی دارند. آنها در تمدید یا صدور پروانهها با هزینهها و موانع زیادی مواجه هستند و همواره گلایههایی در این زمینه مطرح میکنند. انتظار آنها از نظام دامپزشکی این است که در این زمینه حامی آنها باشیم تا فشارهای اقتصادی و اداری کمتری را متحمل شوند.
حکیم مهر: وضعیت زیرساختهای دامپزشکی از جمله آزمایشگاه، کشتارگاه و داروخانهها در استان چگونه است؟
در بخش آزمایشگاه، ما تنها یک آزمایشگاه بخش خصوصی داریم که از نظر امکانات و تجهیزات وضعیت نسبتاً خوبی دارد. نکته مهم این است که کلینیسینهای ما باید در فرآیند تشخیص، از خدمات پاراکلینیک استفاده بیشتری ببرند. اگر این فرهنگ جا بیفتد، هم به دقت تشخیص کمک میکند و هم پشتیبانی مؤثری برای آزمایشگاه خواهد بود.
در حوزه داروخانهها، خوشبختانه از نظر ساختار و شرایط فیزیکی، در وضعیت بسیار مطلوبی هستیم. بسیاری از داروخانههای دامپزشکی استان از لحاظ متراژ، ظاهر، نظم و شرایط نگهداری دارو حتی از داروخانههای انسانی هم جلوتر هستند. اما مشکل اصلی در بحث کاری است. در داروخانههای انسانی، دارو با قیمت بهروز و همراه با نسخهپیچی ارائه میشود؛ در حالی که در داروخانههای دامپزشکی، نسخهها بر اساس قیمت درجشده روی جلد محاسبه میشوند. این در حالی است که قیمتها بهصورت مداوم و حتی در بازههای کوتاه تغییر میکنند. همین موضوع باعث میشود داروخانههای دامپزشکی مدام متضرر شوند و همکاران ما مرتب این گلایه را مطرح میکنند. بنابراین در این بخش نیازمند تدابیری جدی برای رفع مشکلات هستیم.
حکیم مهر: برای افزایش مشارکت اعضا در انتخابات و مجامع استانی چه برنامهای دارید؟
این موضوع یک رابطه دوطرفه است. هر زمان که سازمان نظام دامپزشکی بتواند اعتماد اعضا را جلب کند و ثابت کند که واقعاً در جهت رفع مشکلات آنها گام برمیدارد، همکاران نیز انگیزه و تمایل بیشتری برای مشارکت خواهند داشت. در این صورت قطعاً تلاش میکنند در انتخابات افرادی را انتخاب کنند که توانایی بیشتری برای کاهش مشکلات صنف دارند.
حکیم مهر: رابطه و تعامل نظام دامپزشکی استان با اداره کل دامپزشکی چگونه است؟ آیا همافزایی وجود دارد یا اصطکاک؟
خوشبختانه در استان ما هیچگونه اصطکاکی وجود ندارد. کارها در فضایی هماهنگ پیش میرود و در مواقع ضروری جلسات مشترک برگزار میشود. تاکنون در این بخش مشکل خاصی نداشتهایم.
حکیم مهر: دامپزشکان جوان و تازهوارد در استان با چه مشکلاتی روبهرو هستند و چه حمایتی میتوان از آنها انجام داد؟
بر اساس دستورالعملهای موجود، بسیاری از مشاغل مرتبط با مسئولین فنی یا موضوع ماده ۲ به صورت امتیازبندی واگذار میشوند. دامپزشکان جوان به دلیل نداشتن سابقه کافی، امتیازات کمتری دارند و معمولاً امکان فعالیت در شهرها را پیدا نمیکنند و بیشتر به مناطق دورافتاده هدایت میشوند. هرچند این موضوع از نظر منطقی تا حدی قابل توجیه است، اما به نظر من میتوان راهکارهایی برای بهبود شرایط در نظر گرفت.
یکی از اقدامات مثبت، فعالیتهای جهادی است که به افزایش امتیاز دامپزشکان کمک کرده است. با این حال، سقف امتیاز این فعالیتها محدود است؛ مثلاً در یک سال فعالیت جهادی تنها ۱۲۰ امتیاز تعلق میگیرد. اگر این سقف افزایش یابد، زمینه تشویق بیشتری برای دامپزشکان جوان فراهم میشود و آنها میتوانند سریعتر امتیاز لازم را کسب کنند. همچنین میتوان در برخی آیتمهای دیگر سقف امتیاز را اندکی بالاتر برد تا فرصت بیشتری برای جمعآوری امتیاز ایجاد شود. البته تنها شاخصی که بدون سقف امتیاز است، سابقه کار محسوب میشود. به نظر من اگر در سایر آیتمها هم اندکی انعطاف ایجاد شود، جوانان میتوانند زودتر به اهدافشان مانند راهاندازی درمانگاه یا داروخانه دست یابند و با انگیزه بیشتری به فعالیت بپردازند.
حکیم مهر: تعرفههای دامپزشکی چندی پیش ابلاغ شد. در استان شما این تعرفهها چگونه اجرا میشود؟ آیا واقعی و پاسخگو هستند؟
تعرفهها را به همکاران ابلاغ کردهایم و در سایت نظام هم در دسترس قرار گرفته است. اما واقعیت این است که با توجه به شرایط خاص استان ما ــ که بافت عشایری و روستایی دارد و بسیاری از گاوداریها و مرغداریها صنعتی نیستند و بیشتر بهصورت سنتی فعالیت میکنند ــ اجرای این تعرفهها با مشکلات زیادی همراه است.
باید توجه داشت که همین تعرفهها نیز بسیار پایین هستند. برای مثال یک کلینیسین برای رسیدگی به یک کیس، گاهی مجبور است ۴۰ تا ۴۵ دقیقه در راه باشد و حتی رفتوآمد او تا ۲ ساعت طول بکشد. در این مدت کلینیک یا مطب او هم تعطیل میشود. طبیعی است که چنین تعرفههایی نمیتواند پاسخگوی هزینهها باشد. همکاران ما مرتب گلایه میکنند که با وجود افزایش اخیر، این مبالغ هنوز هم جوابگوی هزینههای واقعی نیست. از سوی دیگر، در بافت سنتی، حتی همین هزینهها هم برای مردم سنگین است و بهسختی میتوان آنها را اجرا کرد.
حکیم مهر: در این شرایط چه پیشنهادی دارید؟
به نظر من باید به سمت پوشش بیمهای حرکت کنیم. اگر بخش درمان دامپزشکی زیر چتر بیمه قرار گیرد، بخشی از مشکلات حل خواهد شد. از یک طرف، تعرفهها باید متناسب با سختی کار دامپزشکان تعیین شود تا همکاران ما بتوانند هزینههای خود را تأمین کنند. از طرف دیگر، مردم نیز باید تحت پوشش قرار بگیرند تا افزایش تعرفهها برای آنها مشکلساز نشود.
فراموش نکنیم که درمان حیوانات تنها به معنای نجات یک حیوان از درد و رنج نیست؛ بلکه بخش مهمتر آن، تأثیر مستقیم بر بهداشت و سلامت جامعه است. سلامت جامعه هزینه دارد و این هزینه باید از سوی دولت یا از طریق بیمهها تأمین شود. اگر چنین شود، هم همکاران دامپزشک ما با آرامش بیشتری کار خواهند کرد و هم مردم آسیب نمیبینند.
حکیم مهر: برای مقابله با دامپزشکان بدون پروانه یا مراکز غیرمجاز چه اقداماتی انجام دادهاید؟
بحث ما بیشتر درباره درمانگران غیرمجاز است تا دامپزشکان غیرمجاز. در برخی مناطق افراد غیرمتخصص ــ مثل یک معلم یا شخصی بدون دانش کافی ــ اقدام به کارهای دامپزشکی میکنند. در این موارد ما شکایت را به مراجع قضایی ارجاع میدهیم. اما مشکل اینجاست که احکام بازدارنده نیست و این موضوع یک معضل کشوری محسوب میشود.
یکی از اقدامات بسیار مؤثر که اخیراً سازمان دامپزشکی کشور دنبال کرده، بحث سامانهای کردن نسخهنویسی است. اگر کلینیسینها به این سامانه بپیوندند و با الزاماتی که در حال تدوین است همکاری کنند، این کار میتواند گامی مهم برای حذف درمانگران غیرمجاز ــ چه دامپزشک و چه افراد غیر دامپزشک ــ باشد.
در کنار این، اقدامات دیگری هم انجام میدهیم: شناسایی افراد متخلف از طریق مراجع قضایی و نهادهای ذیصلاح، و همچنین پایش فعال از سوی اداره کل دامپزشکی و شورای نظام استان. به همکارانی که پروانهشان منقضی شده هشدار داده میشود و با کسانی که به صورت غیرقانونی فعالیت میکنند برخورد قانونی خواهد شد.
حکیم مهر: مهمترین اولویت نظام دامپزشکی استان در سال دوم فعالیت خود چیست؟
بخش عمده فعالیتهای ما در ماده ۲، ماده ۵، ماده ۱۹ و تعیین صلاحیت حرفهای خلاصه میشود. صدور پروانهها بر عهده اداره کل است، اما احراز صلاحیت حرفهای با نظام استانی است. یکی از کارهایی که آغاز کردهایم و با جدیت ادامه میدهیم، مقابله با قراردادهای صوری مسئولین فنی است. تلاش کردهایم تعرفهها را به واقعیت نزدیک کنیم، چراکه پیشتر تحت فشار کارفرماها اغلب تعرفهها غیرواقعی و صوری بسته میشد. هدف ما این است که حقوقی که قانونگذار تعیین کرده، عملیاتی شود.
از دیگر اولویتها، بحث آموزش است. ما مقرر کردهایم افرادی که برای دریافت صلاحیت حرفهای مراجعه میکنند، حداقل ۱۰ روز آموزش مرتبط با شغل مورد نظر را بگذرانند. اخیراً نیز برگزاری آزمون علمی را الزامی کردهایم تا همکاران از نظر علمی ارتقا پیدا کنند. در کنار این موارد، موضوع مسئولین فنی همچنان در دستور کار ماست. همچنین در زمینه مشکلات مرتبط با اماکن دامی هم با پیگیریهایی که انجام شده، خوشبختانه به نظر میرسد دستورالعملهای جدید تا حد زیادی پاسخگوی این مسائل خواهد بود.
حکیم مهر: آیا سازمان نظام دامپزشکی مرکزی از نظامهای استانی حمایت کافی دارد؟
از نظر فنی بله؛ پشتیبانیهای فنی خوبی انجام میشود. اما انتظار ما این است که در زمینه پشتیبانی حقوقی توجه بیشتری شود. پروانههایی که صادر میشوند مسئولیتهای سنگینی دارند و رؤسای نظام استانی بار زیادی را از این بابت به دوش میکشند. اگر امکان استخدام یا در اختیار داشتن مشاور حقوقی در استانها فراهم شود، بسیاری از مشکلات با مشورت و تدبیر بهتر حل خواهد شد.
در حوزه پشتیبانی فنی باید از معاونت سلامت سازمان نظام دامپزشکی تشکر کنم؛ چرا که همیشه پاسخگو بوده و همکاری لازم را داشتهاند. با این حال، در زمینه پشتیبانی مالی نیز انتظار داریم توجه بیشتری به استانهای کوچکتر و کمدرآمد شود تا بتوانند بهتر وظایف خود را انجام دهند.
حکیم مهر: بهعنوان سخن پایانی اگر نکتهای دارید، بفرمایید.
ابتدا لازم میدانم از شما و مجموعه رسانه وزین حکیم مهر تشکر کنم. شما همیشه حامی دامپزشکان جوان و جامعه دامپزشکی بودهاید و با رساندن مشکلات به گوش مسئولین، نقش بسیار مهمی در حل مسائل صنف ایفا میکنید.
همچنین میخواهم به موضوع مهمی اشاره کنم. مصوبه اخیر که سازمان دامپزشکی کشور را تا حدودی زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی میبرد، نگرانیهای زیادی در جامعه دامپزشکی ایجاد کرده است. تضعیف سازمان دامپزشکی به معنای تضعیف نظام دامپزشکی است و در آینده مشکلات زیادی برای صنف ایجاد خواهد کرد. بنابراین لازم است انسجام جدی میان دامپزشکان به وجود بیاید. ما باید فارغ از اینکه در بخش خصوصی یا دولتی هستیم، کنار هم باشیم. در واقع خصوصی و دولتی دو بال یک پرندهاند؛ اگر یکی ضعیف شود، دیگری هم آسیب خواهد دید. انسجام و حمایت متقابل تنها راه صیانت از کیان دامپزشکی است.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.