حکیم مهر: رئیس اداره زیست‌بوم دریایی محیط زیست گیلان گفت: از ابتدای سال‌جاری تاکنون لاشه ۵۴ فوک خزری در سواحل این استان کشف شد که ۳۰ مورد آن در مهرماه بوده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، «عباس عاشوری» روز شنبه اظهار کرد: لاشه هشت فوک خزری در فصل بهار، ۱۶ لاشه در فصل تابستان و ۳۰ لاشه در مهرماه در سواحل گیلان کشف شده است.
وی افزود: در روزهای پنجشنبه و جمعه ( ۲۴ و ۲۵ مهرماه) لاشه ۶ فوک خزری در سواحل گیلان کشف شد که ۲ لاشه در محدوده ساحل پاسداران انزلی و چونچنان زیباکنار بوده است. پس از کشف این لاشه‌ها گشت‌زنی کامل توسط محیط بانان محیط زیست گیلان در امتداد سواحل خزر تا پارک ملی بوجاق و لاهیجان انجام شد اما مورد دیگری مشاهده نشد.
وی با بیان اینکه لاشه‌های کشف شده پف کرده و متورم بوده‌اند، افزود: این وضعیت نشان می‌دهد از زمان مرگ این فوک‌ها حدود ۱۰ روز تا دو هفته گذشته و احتمالا مرگ آنها در میانه دریا رخ داده است و امواج ناشی از طوفان، لاشه‌ها را به ساحل رسانده است.
عاشوری ادامه داد: متاسفانه به دلیل شرایط لاشه‌ها، امکان نمونه‌برداری علمی وجود ندارد و تاکنون بیشتر فوک‌های یافت‌شده در سواحل گیلان و مازندران قابل بررسی در آزمایشگاه نیستند.
وی درباره علت احتمالی مرگ این پستانداران دریایی گفت: هنوز دلیل قطعی مشخص نشده، اما بر اساس شواهد، احتمال می‌رود ویروس آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان H5N1 ویروس دیستمپر عامل این تلفات باشد. ویروس دیستمپر سگ‌سانان را درگیر می‌کند و به صورت دوره‌ای موجب مرگ‌ومیر گسترده در میان فوک‌های خزری میشود.
وی تاکید کرد: سال گذشته نیز در سواحل قزاقستان حدود ۲ هزار و ۵۰۰ فوک خزری تلف شدند و علت اصلی این تلفات هنوز مشخص نشده است.
رئیس اداره زیست‌بوم دریایی محیط زیست گیلان با اشاره به آماده‌سازی مرکز حفاظت از فوک خزری در کیاشهر افزود: این مرکز با امکاناتی شامل وان‌های ۲ هزار و ۷۰۰ لیتری برای نگهداری و درمان فوک‌های بیمار، سالن تشریح، میز تشریح و سردخانه تجهیز شده است و در صورت دسترسی به فوک‌های زنده یا لاشه‌های سالم، بررسی‌های تخصصی انجام خواهد شد.
عاشوری تاکید کرد: تا زمان مشخص شدن علت دقیق این تلفات، ضروری است تمامی شهروندان و نهادهای محلی در صورت مشاهده لاشه فوک خزری موارد را به ادارات محیط زیست در گیلان گزارش دهند تا از گسترش احتمالی ویروس (در صورت تأیید و اثبات) به سایر پستانداران ساحلی مانند شغال‌ها و سگ‌ها جلوگیری شود.
فوک خزری با نام علمی Phoca caspica و نام انگلیسی Caspian Seal تنها پستاندار دریای خزر و گونه‌ای در معرض خطر انقراض )بر اساس فهرست قرمز IUCN(محسوب میشود که به‌دلیل صید بی‌رویه، تغییرات زیست‌محیطی و کاهش شدید جمعیت، نیازمند حمایت بین‌المللی است و در فصول تابستان، بهار و پائیز بیشتر در آب‌های نیمه‌جنوبی خزر از جمله ایران زیست می‌کنند و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای کاسپین مهاجرت می‌کنند.
کشف چندین لاشه فوک خزری با وضعیت متلاشی و فاسد شده در سواحل خزر نشان از گذشت زمان از مرگ فوک‌ها دارد؛ بطوریکه کار تحقیق در این خصوص را بی‌سرانجام گذاشته است.
امسال اهمیت موضوع مرگ مرموز فوک‌های خزری در کشور به حدی رسید که در اوایل خردادماه نشست هماهنگی اقدام ملی برای حفاظت از گونه فوک خزری با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد و طی آن مدیرکل دفتر زیست بوم‌ها و مدیران‌کل حفاظت محیط زیست استان‌های مازندران و گیلان و معاون اداره‌کل استان گلستان به صورت جداگانه گزارش‌هایی درباره تلفات اخیر و اقدامات انجام شده برای حفاظت از فوک خزری ارائه کردند.
شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این نشست با تاکید بر اهمیت توجه به حفاظت از فوک خزری گفت: با توجه به تلفات اخیر باید حساسیت‌های حفاظتی درباره این موضوع به طور ویژه مد نظر قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه ما نیازمند همکاری منطقه‌ای برای حفاظت از تنوع زیستی اکوسیستم خزر هستیم، گفت: در موضوع دیپلماسی منطقه‌ای باید نگاه ویژه به محیط زیست دریای خزر ایجاد شود و اقدامات مشترک برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر در این پهنه آبی بخصوص برای حفاظت از فوک خزری اجرایی شود.
با سلام و احترام.
با تشکر
چند نکته
1-از استان مازندران از فوک تلف شده که شرایط نمونه برداری را داشت نمونه اخذ و به مرکز ملی تشخیص ارسال گردید خوشبختانه انفلوانزا و دیستمپر هردو منفی قطعی بودند و نتایج به سازمان محیط زیست و استان مازندران اعلام گردید
2-الگوی تلفات فوک ها و زمان تلفات و نوع تلفات نشان می دهد که عوامل پاتوژن بعید بنظر می آید و عوامل محیطی از جمله منابع غذایی دخیل است
3-هیچکدام از این فوک ها در حوزه جغرافیایی ایران تلف نشدند بلکه مربوط به سایر کشورهای حوزه دریایی خزر می شوند که با امواج وارد مرز دریایی ایران شدند
4-چندسالی است که منابع غذایی اختصاصی فوک ها که ماهی کیلکا انچووی است بشدت کاهش یافته است و این می تواند یکی از عوامل مهم باشد
5-محتمل ترین دلایل : کاهش شدید منابع غذایی - آلایندگیهای صنعتی - گرفتار شدن در تورهای صیادی - برخورد با شناورها - تغییرات اقلیم و افزایش دمای اب و کاهش یخ زدگی زمستانی را می توان نام برد .