اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته (بخش سیزدهم) - دکتر محسن مشکوة

اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته (بخش سیزدهم)

دکتر محسن مشکوة

در جدیدترین اظهارنظرها آمده است:

- دکتر محمدرضا عارف معاون اول محترم رئیس جمهور درجلسه بررسی وضعیت و اقدامات درخصوص بیماری‌های دامی با تاکید بر اینکه تامین امنیت غذایی از مهمترین راهبردهای دولت است، بیان کرد: دولت حساسیت‌ های لازم برای مقابله با بیماری‌های دامی را دارد و معتقد است که اگر به موضوع بهداشت در زمینه دام در زمان خود نپردازیم، بعدها هزینه زیادی باید صرف کنیم.

- هشدار انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران نسبت به اپیدمی ناشی از سویه SAT1 ویروس اگزوتیک (غیربومی) تب برفکی در جمعیت دامی کشور: از اصول بدیهی در مدیریت اپیدمی ها تشخیص زودهنگام، گزارش سریع و پاسخ مناسب می باشد. نظر به اینکه این همه گیری از نوع پیشرونده می باشد، تا زمانیکه جمعیت حساس (غیرواکسینه) وجود دارد، اپیدمی ادامه خواهد یافت وخسارت های اقتصادی و بهداشتی زیادی را به دامدار، دولت و جامعه (مصرف کننده) وارد خواهد کرد. اپیدمی‌های پیشرونده Propagated Epidemics)) درجمعیت‌هایی دیده می‌شوند که سابقه وخاطره ایمنی و وجود پادتن نسبت به بیماری مورد نظر وجود ندارد که در خصوص همه‌گیری اخیر تب‌ برفکی به دلیل عدم مواجهه قبلی با سروتیپ SAT1  همین وضعیت وجود دارد. پر واضح است که درشرایط فعلی چاره ای جز واکسیناسیون دسته جمعی (Mass Vaccination) دام های حساس، اعمال قرنطینه های شدید مرزی و بین استانی، ارتقای امنیت زیستی از طریق آموزش و ارائه توصیه های بهداشتی به دامپزشکان، پیرادامپزشکان و دامداران و بهره برداران وجود ندارد. بدیهی است درچنین شرایطی ضمن تقویت مؤسسه ها و مراکز ساخت واکسن برای تهیه فوری واکسن از سویه های درگردش کشور با توجه به ایمنی غیرپایدار واکسن، باید برای ذخیره سازی استراتژیک واکسن برنامه ریزی نمود. اتخاذ این اقدامات هم می تواند اپیدمی بیماری را مهارکند و هم از تبعات منفی برتولید گوشت و شیر و در نتیجه امنیت غذایی جامعه جلوگیری نماید.

- در شرایط کنونی با یادآوری تکالیف سازمان دامپزشکی کشور، دراین بخش به اهمیت و نقش تأمین بهداشت دام کشور به عنوان یکی دیگر از مأموریت های حوزه دامپزشکی بر پایه الزامات قانونی، تأکید می شود:

الف: قانون سازمان دامپزشکی کشور، مصوب 1350، مجلسین وقت:

ماده (1): به منظورتأمین بهداشت دام کشور و فرآورده های مربوط به آن و پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی به موجب این قانون سازمان دامپزشکی کشور وابسته به وزارت کشاورزی تأسیس و جایگزین اداره کل دامپزشکی می گردد. سازمان دامپزشکی کشورکه دراین قانون سازمان نامیده می شود دارای شخصیت حقوقی است و وسیله یک نفر رئیس از بین دامپزشکانی که دارای درجه دکتری باشند با انتخاب وزیرکشاورزی اداره خواهد شد.

تبصره- سازمان دارای ذیحسابی است که طبق مقررات قانون محاسبات عمومی تعیین خواهد شد.

بند ب (ماده 3) قانون: تأمین بهداشت دام کشور از طریق پیشگیری و مبارزه با بیماری های همه گیر و قرنطینه ای دام.

بند د ماده (3) قانون: تأسیس پست های قرنطینه در نوارمرزی و داخل کشور به منظور جلوگیری از سرایت بیماری های دامی، همچنین کنترل بهداشتی و ورود و خروج دام و فرآورده های خام دامی و نظارت در نقل و انتقال آن ها و صدورگواهی بهداشتی دام و فرآورده های خام دامی که به خارج صادر می شود.

ب: آئین نامه مبارزه با بیماری های دامی و جلوگیری از سرایت آن ها، مصوب 1390، هیئت وزیران:

ماده 6: سازمان دامپزشکی کشور به عنوان تنها مرجع رسمی تأیید و اعلام وقوع، شیوع، کنترل و ریشه کنی بیماری های، موظف است وضعیت بیماری های دامی، مناطق و منابع آلوده در کشور و راه سرایت و طرز انتشار بیماری ها را با بهره گیری از آزمایشگاه ها و درمانگاه های تخصصی مرجع سازمان، شناسایی و اعلام نماید.

نتیجه اینکه:

- ويروس عامل بيماری تب برفکی از خانواده پيكورناويريده وجنس آفتوويروس بوده كه در اين جنس 7 سروتايپ بنام های: A -  O-  Asia1- C - SAT1 -  SAT2 و SAT3  قراردارنـد. ازجمله خصوصيت های خاص اين ويروس تغييرات شديد آنتي ژنتيكي است که سبب پيدايش تحت سويه های جديد می شود. سروتایپ های  A، O و Asia1 ویروس تب برفکی در ایران غالب و بومی شناخته می شود (زماني تحت تيپ جديد نامگذاري مي شود كه حداقل در بيش از 25 درصد اسيدهاي آمينه ويروس تغيير ايجاد شده باشد).

- اعلام شده است قبل ازجدا سازی سروتایپ SAT1 ، سروتایپ غالب درگردش O بوده است و اخیراً تغییراتی در تحت تیپ SAT1 رخ داده است و همچنین سروتایپ SAT2 از برخی نمونه ها جدا شده است. از سازمان دامپزشکی کشور به عنوان تنها مرجع رسمی کشور انتظار می رود از طریق بیانیه و یا اطلاعیه رسمی به صورت شفاف و مستمر، به دور از ملاحظات پنهان کاری، اطلاع رسانی نماید.

- خسارات اقتصادي و غيراقتصادي شدن دام هاي مبتلاء و دخالت ساير باكتري هاي عفونت زا سبب شده است تا اين بيماري دشمن دام و دامدار لقب بگيرد (Enemy of Livestock and Livestock kipper ).

- بيماري تب برفكي ازجمله بيماري هايي است كه عوامل متعددي درموفقيت آميز بودن برنامه هاي كنترلي دريك كشور دخيل مي باشند: سروتایپ های ويروس تب برفكي و تحت تيپ هاي درگردش، تغيير مداوم تحت تيپ هاي ويروس و ‌قابليت انتشار سريع ويروس از راه هاي مختلف.

- اگرچه اولويت واکسیناسیون بر روي جمعيت گاو وگوساله متمرکز مي باشد (به دليل حساسيت بالاترگاو وگوساله نسبت به عامل بيماري درمقايسه با گوسفند و بز و همچنين خسارت اقتصادي ناشي از بروز بيماري در جمعيت گاوي بویژه درگاوهای شيري)، از واکسیناسیون جمعيت گوسفند و بزخصوصاً دام هاي واقع درکانون بيماري و نواحی اطراف، نباید غفلت شود. با توجه به دوره ایمنی کوتاه مدت واکسن های کشته تب برفکی و محافظت متقاطع ضعیف در مقابل سایر سویه ها و برخی تحت سویه ها، تمهیدات بیوسکوریتی در امر واکسیناسیون ازجمله انجام درست واکسیناسیون، استفاده از ست واکسیناسیون اختصاصی دامداری، تزریق دوزکامل و صحیح واکسن، مایه کوبی کلیه دام های مشمول واکسیناسیون و مستند سازی، به دقت رعایت و نظارت شود.

- تمهیدات بهداشتی قرنطینه ای، مراقبت فعال و غیرفعال و واکسیناسیون سه اصل لازم الاجرا و مکمل یکدیگر برای کنترل بیماری است که غفلت از هریک، اثربخشی سایر اقدامات را نقش برآب خواهد نمود.

- بار دیگر به دست اندرکاران اصلاح ساختارکلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های وابسته متذکر می شود در مورد "ساماندهی تمشیت امور اداری و مالی سازمان دامپزشکی کشور در ستاد وزارتخانه به صورت متمرکز یا کاهش ردیف‌های پستی یا اصلاح ساختار یا کوچک سازی ساختار"، تجدید نظر نمایند.