حکیم مهر - کلونی مورچهها نیز با خطر شیوع بیماریهای مختلف روبهرو هستند و این حشرات برای پیشگیری از همهگیر شدن عفونت، از شیوه «لیس زدن» بدن مورچه بیمار برای حذف عامل عفونی استفاده میکنند.
حشرات مانند پستانداران دارای سیستم ایمنی نیستند، اما از یک سیستم دفاعی خاص برای مقابله با عفونتها استفاده میکنند که این شیوه در بین مورچه «لیس زدن» بدن مورچه بیمار است.
«سیلویا کرمر» از محققان موسسه علوم و تکنولوژی اتریش تأکید میکند: شیوه «لیس زدن» یک راه مطمئن برای بقای کلونی و پیشگیری از شیوع عفونت قارچی محسوب میشود. مورچههای کارگر سالم با لیس زدن بدن مورچه آلوده، عفونت قارچی را از بین میبرند و از شیوع عفونت در کلونی پیشگیری میکنند.
محققان برای بررسی این شیوه دفاعی، کلونی مورچههای «Lasius neglectus» را مورد بررسی قرار دادند و یک مورچه را با اسپور قارچ، آلوده کردند. زمانیکه مورچه بیمار به کلونی باز میگردد، سایر اعضا مانع از ورود مورچه بیمار نشده و به جای فرار از مورچه آلوده، به وی نزدیک شده و شروع به لیس زدن بدن مورچه برای حذف عامل پاتوژنی میکنند که یک رفتار نظافتی عمومی محسوب میشود.
در این حالت احتمال مردن مورچه بیمار در اثر عفونت قارچی کاهش مییابد. این لیس زدن باعث ورود مقدار بسیار کمی عفونت قارچی به بدن مورچههای سالم میشود که البته موجب بیماری آنها نمیشود.
آزمایشات نشان میدهد، در زمان ورود مقدار ناچیز عفونت به بدن مورچههای سالم، مجموعهای از ژنهای ایمنی مربوط به دفاع ضد قارچی در بدن مورچهها فعال میشود و در صورتیکه کلونی بار دیگر در معرض این عفونت قارچی قرار گیرد، مورچهها قادر به مقابله بهتر با عفونت خواهند بود.
محققان مدل رایانهای بر اساس اطلاعات بدست آمده از رفتار کلونی مورچهها تهیه کردند که نشان میدهد، اگرچه تعداد اندکی از مورچهها در اثر این عفونت از بین میروند، اما این رفتار نظافتی (لیس زدن مورچه بیمار) باعث نجات سریع کلونی میشود.
رفتار «لیس زدن» مورچه ها چیزی شبیه واکسیناسیون در انسانها است که ویروس ضعیف یا کشته شده بیماری وارد بدن فرد میشود.
نتایج این تحقیق در مجله «PLoS Biology» منتشر شده است.