حکیم مهر - در گوشه ای از اهواز و در منطقه با نام "گاومیش آباد" مردمی ساده و بی آلایش در کنار رودخانه کارون در حال پرورش گاومیش بودند ولی فشارهای مختلف باعث شده آنها فروش و قاچاق این حیوانات شیرده را به پرورش آنها ترجیح دهند.
محله گاومیش آباد و کوی مشعلی اهواز و برخی مناطق همجوار که اغلب مردم آن به علت حضور در کنار رودخانه کارون به پرورش گاومیش می پردازند نقش مهمی در تولید و تامین شیر در استان خوزستان بر عهده دارند این در حالی است که این مناطق کمترین میزان خدمات را از شهرداری دریافت می کنند و به آن چیزی که دارند قانع بودند.
با وجود این مسئولان شهر اهواز و استان خوزستان همواره از این مناطق به عنوان مکانهایی مزاحم یاد می کردند و همواره بر خروج آنها از شهر تاکید می کردند این در حالی است که این حرفها فقط وعده های عملی نشده به شمار می روند که تنها برای مردم ساده این مناطق آزار دهنده بود و آنها احساس می کردند افرادی مزاحم برای شهر به شمار می روند.
مناطق آنها که به جرات می توان گفت هیچ نوع خدمتی از شهرداری دریافت نمی کردند به شدت آلوده بود و هیچ مسئولی برای یک کار جهادی وارد این مناطق نمی شد و تنها برخی حرفهای شعاری هر از چند گاهی در برخی از جلسات استانداری زده می شد و بعد به فراموشی سپرده می شد.
نمایی از مناطق پرورش گاومیش در اهواز
البته مسئولان هیچ وقت به این موضوع اهمیت ندادند که پرورش و نگهداری گاومیش به لحاظ اینکه این حیوان چندان اهلی نیست، خیلی مقرون به صرفه نیست و روند حذف این حیوان از چرخه تولید در حال طی شدن است و باید به جای تحت فشار قراردادن این افراد که سختی ها و شب زنده داری های پرورش این حیوان را به جان خریده اند امکانات لازم در اختیار آنها قرار داده می شد تا این افراد برای پرورش و حتی توسعه کار خود رغبت بیشتری داشته باشند.
آمار جمعیت گاومیش در سال ۱۳۸۸ در ایران ۴۵۹ هزار راس شمارش شده است. گاومیش در اقتصاد بسیاری از کشورها جایگاه ویژهای دارد و تعداد و پراکندگی جغرافیایی آن هر سال در حال افزایش است از این حیوان برای شخم زدن مزارع بارکش حمل و نقل کارهایی مانند آن استفاده می شود.
گاومیش نیز مانند گاو چهار معده ای و نشخوار کننده است. ساختمان دستگاه گوارشی آن به جز در قسمت زبان و کبد به گاو شبیه است زبان گاو میش کوتاه تر و پهن تر و پرزهای روی زبان نیز کوتاه تر و نرم تر است در نتیجه زبان گاومیش هنگام لمس کردن صاف تر و نرم تر احساس می شود. گاومیش برای فرار از حشرات موذی نیز به آب پناه می برد و با آغشته کردن سطح بدن به گل و لای خود را از آسیب آفتاب و حشرات گزنده در امان نگه می دارد محققان بر این باورند که در صورتی که دام به طریقی خنک شود شنا کردن برای آن ضرورت حیاتی ندارد.
نمایی از مناطق پرورش گاومیش در اهواز
قیمت شیر گاومیش از شیر گاو بالاتر است و در حال حاضر شیر تولیدی از گاومیش داران با قیمتی حدود هزار تومان خریداری می شود. گاومیش در روز هفت تا ۱۰ کیلو شیر تولید می کند. شیر گاومیش پنج درصد چربی مفید دارد و بدون اضافه کردن مواد نگهدارنده تا شش ماه پس از تاریخ تولید بدون نیاز به یخچال قابل مصرف است.
شیر استریل گاومیش در جهان فقط در ایتالیا و بخش کوچکی از آمریکا با عنوان شیر بوفالو تولید می شود و جمهوری اسلامی ایران با تولید این محصول جزو معدود کشورهای صاحب این صنعت است.
با این شرایط استثنائی که بر عملکرد یک گاومیش حاکم است اما به علت عدم حمایت از پرورش دهندگان سنتی که بخش عمده ای از تولید شیر در استان و حتی کشور را به عهده دارند این روزها در شرایط بحرانی روزهای فرآورده های شیری که روز به روز بر قیمت آنها افزوده می شود شاهد فروش گاومیش های اهواز به کشور عراق هستیم که مسئولان باید برای خروج هر چه بیشتر این حیوان از کشور راهکارهایی در نظر بگیرند.
در همین خصوص مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اهواز از قاچاق گاومیش به کشور عراق و کمبود این نوع دام در اهواز خبر داد و اظهار کرد: با توجه به شرایط موجود پرورش گاومیش و همچنین مشکلات پیش روی گاومیش داران، بسیاری از گاومیش داران منطقه کوت عبدالله و کوی مشعلی اهواز اقدام به قاچاق این دام و فروش به دامداران کشور عراق می کنند.
عبدالرضا نیسی با اشاره به اینکه قیمت خرید دام در عراق دو تا سه برابر قیمت موجود در استان است، افزود: با توجه به این امر گاومیش داران منطقه از این فرصت استفاده کرده و اقدام به قاچاق دام و فروش گاومیش ها در کشور عراق می کنند.
نیسی، کاهش پرورش گاومیش در منطقه را از تاثیرات فروش غیر قانونی دام به کشور عراق عنوان کرد و گفت: گران شدن علوفه، سختی های پرورش گاومیش و محدودیتهایی که برای گاومیش داران در شهر ایجاد شده، منجر به تمایل آنان به فروش دام شده است.
وی با اشاره به اقداماتی که در راستای حمایت از گاومیش داران صورت گرفته، افزود: تسهیلاتی برای دامداران اهوازی در نظر گرفته شده که تا کنون از ۲۱۷ گاومیش دار اهوازی، تنها ۱۲ نفر توانستند از این تسهیلات استفاده کنند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اهواز با تاکید بر ضرورت ایجاد رقابت بین دامداران و استفاده از فارغ التحصیلان بیکار برای توسعه پرورش گاومیش در استان، اظهار کرد: ایجاد واحدهای پرورش گاومیش در بخش طرحهای امور تولیدات دامی از جمله طرحهای پیشنهادی به منظور اجرای طرح توسعه کشاورزی مهر در استان است که در این راستا نیز از متقاضیان اجرای این واحدها حمایت می شود.
اینکه چگونه کشور بحران زده ای مثل عراق، پرورش گاومیش برای آن تا اندازه ای با ارزش است که مردم آن حاضر هستند گاومیش را با سه برابر قیمت آن در ایران خریداری کنند یک سئوال اساسی و بزرگ به شمار می رود که انتظار می رود مسئولان استان خوزستان پاسخی قانع کننده برای آن داشته باشند.
به هر حال این روزها که بیکاری و ایجاد شغل به یکی از جدی ترین چالشهای استان خوزستان تبدیل شده مسئولان از این موضوع غافل نشوند که با تعطیل شدن پرورش سنتی گاومیش در اهواز، تعداد قابل توجهی از این افراد به جرگه افراد بیکار جامعه می پیوندند و با توجه به اینکه مناطقی که گاومیش در آنها پرورش داده می شود از مشکلات عدیده بهداشتی، خدماتی و فرهنگی رنج می برند باید شاهد ایجاد مشکلات اجتماعی فزاینده تری در این مناطق بود.
ایجاد شهرک پرورش گاومیش در برخی نقاط خارج از شهر و در اختیار گذاشتن آن با شرایط مناسب و آسان در اختیار این افراد یکی از راهکارهایی است که می تواند از عدم رغبت آنها برای تداوم فعالیت جلوگیر کند.
خبر مرتبط :