راه اندازی تست های تشخیصی مختلف در بخش طیور دانشکده دامپزشکی فردوسی مشهد

حکیم مهر - پایگاه اطلاع رسانی دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد نوشت : در راستای انجام بهینه ماموریت های آموزشی، پژوهشی و همچنین خدمات و ارتباط با صنعت و حل معضلات صنایع جمعیت های هدف خود بخش طیور دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد ، اقدام به راه اندازی تست های تشخیصی مختلف نموده است.

تست تعیین جنسیت پرندگان  دارای دو گروه مونومورف Dimorph ( یک شکل از لحاظ جنسیتی)همچون مینـا و کاسکوودی مورف Mono moroph دو شکــــل ازلحــــاظ جنسیتی )درزمان قبل از بلوغ و مشخص شدن جنسیت به سه روش مولکولی در آزمایشگاه آموزشی، خدماتی بخش طیور دانشکده دامپزشکی  میسر گشته است.

اکثر پرندگان در زمان بلوغ جنسی و تحت تاثیر هورمون های جنسی با تغییر اندازه و رنگ تاج و پرها و عضلات، جنسیت خود را مشخص می کنند که بهترین نمونه آن ها مرغ و خروس معمولی می باشد. اما پرندگان مونومورف مثل کاسکو،مینا و غیره، هیچ گونه تمایزی بین پرنده نر و ماده وجود ندارد و برای فعالیت های تکثیر و تولید مثلی و اصلاح نژادی، انجام جراحی لاپاراسکوپی و مشاهده گنادهای بیضه و تخمدان از طریق آندوسکپی ( که هزینه بر و وقت گیر است) و یا مشاهده اندام جنسی کوچک نرها در کلواک(منطقه خلفی بدن) که نیاز به مهارت بالایــی دارد، تنها راه تشخیصی جنسیت می باشند. بنابراین تعیین جنسیت به روش مولکولی کــه بر روی سلول های پایه یک یا دو پر پرنده انجام می شود. ساده، سریع، کم هزنیه و غیر وقت گیـــــر می باشد. از طرفی تعیین جنسیت در پرندگان دی مورف یا دو شکلی قبل از بلوغ هم می تواند با اهمیت باشد .مثلاًتعیین نر وماده بودن قناری ها به دلیل توانایی آواز خواندن نرها و قیمت بالاتر آن ها ( در قناری نژاد خوب تفاوت قیمت 500 هزار تومان تا یک میلیون تومان).

همچنین تعیین هویت مولکولی مایکوپلاسماهای دام و طیور نیز میسر گشته است.صنعت طیور کشور و در معرض تهدیدی به نام مایکوپلاسموز است که توسط باکتری های مایکوپلاسماگالی سپتیکم و مایکوپلاسماسینویه ایجاد می شود و سالانه میلیاردها ریال هزینه و زیان به صنعت طیـــــور ناشی از حذف گله های طیور مبتلا  و برنامه های کنترلی و پیشگیری آن ، ایجاد می شود.

تشخیص بیماری از طریق سرولوژی دارای محدودیت هایی از جمله مثبت کاذب یا خطای آزمایش می باشد و کشت باکتری هم با توجه به خصوصیات مایکوپلاسماها به ویژه مایکوپلاسماهای طیور وقت گیر (15 تا 30 روز) و نیازمند محیط های کشت اختصاصی و پیچیده است( البته تنها در آزمایشگاه طیور دانشکده در سطح استان و تعداد معدودی آزمایشگاه پژوهشی دیگر انجام می پذیرد)

با راه اندازی تشخیص مولکول این دو پاتوژن در نمونه های ارسالی در کمتر از 4 ساعت علاوه بردقت بالای تشخیص و سرعت عمل، کاهش هزینه مرغداران و امکان کنترل و مبارزه با بیماری به شدت افزایش می یابد که این تست نیز به طور روتین در آزمایشگاه طیور دانشکــده صورت می گیرد.

به علاوه امکان تعیین تیپ توکسینی باکتری کلستریدیـــوم پرفرنجنس به روش مولکولی(انسان، دام های بزرگ و کوچک و پرندگان صنعتی و زیتینی)در این بخش انجام می گیرد. کلستریدیوم پرفرنجنس عامل مسمومیت های غذایی انسان، آنتروتوکسمی در گوسفند و شتر مرغ و آنتریت نکروتیک در ماکیان و سایر طیور اهلی، دارای تیپ های ژنتیکی متفاوتی است که شناخت آن ها در هر کشور و برنامه ریزی جهت استفاده از واکسن های همان تیپ ها در پیشگیری بیماری و ردیابی علل مسمومیتی انسان با این باکتری اهمیت بالایی دارد که به عنوان دومین مرکز در کشور امروزه در آزمایشگاه طیور راه اندازی شده است.

ساعات پذیرش نمونه 10 تا 16 روزهای شنبه تا چهارشنبه آزمایشگاه بخش طیور کلینیک تخصصی دانشکده دامپزشکی واقع در جاده آسیایی – کیلومتر 5 – جنب سردخانه و کنسروسازی رضوی می باشد