حکیم مهر - نامه سرگشاده نوروزی مدیرمسئول حکیم مهر به جامعه بزرگ دامپزشکی کشور / بخش پنجم و پایانی
- با تضعیف و انحلال سازمان دامپزشکی ضربه جبرانناپذیری به تمامیت حرفه دامپزشکی وارد میشود
- زبان نقد به بهانه تضعیف سازمان دامپزشکی یا هر تشکل دیگر نباید بسته شود
- تصدیگری سازمان دامپزشکی جلوی پویایی را میگیرد
- افراد غیرتخصصی نباید بیش از متخصصین در یک سازمان تخصصی حضور داشته باشند
- چارت یک سازمان باید بر اساس نیاز جامعه به دریافت خدمت طراحی شود
- سازمان نظام دامپزشکی نباید سازمان دامپزشکی دوم باشد
- رئیس سازمان نظام دامپزشکی نباید رئیس شورای مرکزی این سازمان هم باشد
- ورود جدی سازمان نظام دامپزشکی به موضوع تعرفهها ستودنی است
- عدم ثبات در مدیریت چالش بزرگ یک سازمان است
- سازمان نظام دامپزشکی فهرست هزینهکرد سالیانه بودجه و درآمد خود را منتشر نماید
- جامعه دامپزشکان میتواند پویاتر باشد
- هیأت مدیره جامعه دامپزشکان نباید نردبان تأمین اهداف گروهی و شخصی شود
بسمه تعالی
بینندگان محترم حکیم مهر، همکاران ارجمند و گرانقدر و جامعه شریف دامپزشکی کشور
سلام علیکم
در این بخش از نامه که پایانی بر این چند بخش هم هست به مسئله مهم ساختار و عملکرد سازمانها و تشکلهای جامعه بزرگ دامپزشکی کشورمان میپردازیم. در این باب چند نکته تقدیم میگردد :
الف – سازمان دامپزشکی
1 – سازمان دامپزشکی کشور به عنوان سازمانی قدیمی و تخصصی که نماد حاکمیت در حرفه دامپزشکی است پشتوانه قوی اجرایی جامعه دامپزشکی کشورمان محسوب میشود. اگر به هر نحو این سازمان تضعیف، کوچک و خدای ناکرده مانند آنچه اخیراً نزدیک بود رخ دهد منحل گردد ضربه جبرانناپذیری به تمامیت حرفه دامپزشکی وارد خواهد شد. سعی باید بر این باشد که این سازمان حفظ و بلکه به سوی اصلاح و قدرتمندتر شدن پیش برود. البته این نکته نباید بهانهای برای مسئولین این سازمان یا هر تشکل و سازمان دیگری باشد تا به این سبب زبان نقد کاستیها بسته شود و هر نقدی تضعیف آن سازمان تلقی گردد.
در ساختار سازمان دامپزشکی اشکالات و ضعفهایی وجود دارد که شاید خود مسئولین و کارشناسان آن سازمان بیش از بقیه هم به آن واقف باشند. متأسفانه به رغم محدودیتهایی که از آن مطلعیم تلاش حداکثری برای رفع این نقائص معمول نمیگردد و شاید مهمترین دلیل هم روزمرگی تصدیگرانه باشد. هر چه وظایف تصدیگری بدون تعصب در اسرع وقت به نحو کامل از این سازمان جدا و به بخش خصوصی واگذار شود فرصت بازبینی سیاستها و پویاترشدن بدنه این سازمان بهتر فراهم میگردد.
فرض کنید که من در یک اداره کل دامپزشکی یا شبکه دامپزشکی شهرستان سرگرم انجام مستمر تست سل باشم. آیا فرصت برای شناسایی نقاط ضعف و قوت این تست و نظارت بر نحوه انجام کار (که البته نباید خودم بر کار خودم نظارت کنم!) فراهم میشود؟ حال اگر این کار را بخش خصوصی با نظارت کامل دولت انجام دهد (به نحوی مدیریتشده و ضابطه مند)، آیا نمیتوانم هر پنج سال یکبار کل این طرح را بازبینی و نقاط ضعف و قوت را شناسایی و با بهرهمندی از دانشگاهها و متخصصین اصلاح نمایم؟
2 – سرمایه اصلی سازمان دامپزشکی را نیروی انسانی تشکیل میدهد. مغزهایی که باید با همفکری یکدیگر و با بهرهمندی از توان بیرونی سازمان در بخشهای مختلف از سرمایه دامی کشور و بهداشت مواد غذایی و بهداشت جامعه حفاظت و حراست نمایند. در این بخش چند مشکل عمده وجود دارد. مشکل اول که مهمتر هم هست نوع استخدام و جذب کارکنان این سازمان است. در یک سازمان تخصصی نباید تعداد کارکنان اداری و غیرتخصصی بیش از متخصصین باشد. این نقیصهای است که از زمان قبل تاکنون کمابیش به چشم میآید. مشکل دوم فاصله یک استخدام تا استخدام بعدی است که سبب از دست رفتن نیروی انسانی (از قبیل بازنشستگی و غیره) میشود. پستهای خالی که در سازمان دامپزشکی پر نشوند آنگاه توان افراد موجود برای پرکردن پستها مصرف و در پست تخصصی خود با نیمی از توان و بلکه کمتر به انجام وظیفه مشغول خواهند شد. ساختار سازمان دامپزشکی نیز از دیگر مشکلات است. افرادی با تخصصهای مختلف و یا در سطح دکترای عمومی و یا از میان سایر ردههای دامپزشکی در این سازمان جذب میشوند اما در پستهای تخصصی و بجا استفاده نمیشوند. لذا باید به تناسب جایگاه افراد را با تخصصهای مورد نیاز (البته بدون کوچکترین رانت) استخدام نمود.
3 – چینش نمودار سازمانی در سازمان دامپزشکی هم از مشکلات مهم این سازمان است. از محدودیتهای مسئولین در تغییر این چینش که بگذریم باید گفت در سازمان دامپزشکی از اسامی معاونتها تا فلسفه وجودی هر یک از دفاتر و ادارات کل میتوان به هر یک نقدی داشت. چه بهتر که نیاز جامعه ابتدا سنجیده شود و بر اساس آن و با هدف خدمترسانی چارتی تهیه و ابلاغ گردد. اگر خدای ناکرده ملاک تغییر چارت افراد باشند و بجای آنکه افراد با نمودار تطبیق داده شوند برعکس آن رخ دهد باید فاتحه اصلاحات را در این بخش خواند. متأسفانه اکنون در چارت سازمان دامپزشکی اشکالات قابل توجهی وجود دارد. از عدم وجود برخی دفاتر مستقل تا ناهمگونی فعالیتها در یک دفتر با چند عنوان. امید که مسئولین به این موضوع مهم بیش از پیش توجه نمایند.
4 – ضرورت ورود جدی سازمان دامپزشکی به مباحثی چون مفهوم (سلامت واحد)، بازرسی و بهداشت مواد غذایی (در نهادهای مختلف کشوری و لشکری)، بهداشت و بیماریهای حیوانات به تفکیک گونهها با درنظرگرفتن کارشناسان مستقل و چند حوزه دیگر امروز بیش از هر زمانی احساس میشود. شاید نامه مستقلی میطلبد که همین بند توضیح داده شود. خلاصه آنکه اگر سازمان دامپزشکی با تدبیر از فرصتهای موجود استفاده کند زمینه اشتغال بسیاری از دانشآموختگان میتواند فراهم آید و اقتدار و حضور حاکمیتی این سازمان در برخی مباحث مرتبط با سلامت مردم نیز بیش از گذشته احساس شده و به نمایش درمیآید.
ب - سازمان نظام دامپزشکی
1 – فلسفه تشکیل سازمان نظام دامپزشکی مشخص و بر اساس قانون مصوب مجلس معین شده است. حضور این سازمان در کنار سازمان دامپزشکی از ابتدا امری لازم و البته مبارک بوده و هست. لیکن باید به این مسئله توجه شود که اگر سازمان نظام دامپزشکی به سازمان دامپزشکی دومی تبدیل شود آنوقت به طور قابل ملاحظهای از برکات آن کاسته و مضراتی هم دامنگیر صنف دامپزشکی خواهد شد.
2 – شورای مرکزی این سازمان بالاترین مرجع تصمیمگیری است. هر چند در این دوره به دلایلی که تکرار آن نیاز نیست این شورا از انسجام برخوردار نیست اما در دورههای قبل نیز به رغم تشکیل جلسات نتوانسته کارآیی لازم را به نمایش بگذارد. این شورا باید طوری طراحی شود که با حضور اعضاء وظایفی را برای رئیس سازمان نظام دامپزشکی در هر دوره مشخص و از وی درباره مدت زمان لازم برای انجام وظایف، نحوه انجام این وظایف و سپس در مدت زمانی معین نتیجه کار سوال نمایند. این شورا باید آنقدر قدرتمند باشد که بتواند پس از طرح تعدادی سؤال (برابر قانونی که باید تدوین و تصویب شود) و عدم دریافت پاسخهای متقن رئیس سازمان نظام دامپزشکی را استیضاح و حتی در صورت لزوم وی را برکنار نماید. این مسئله فارغ از اشخاص از ابتدای تشکیل سازمان نظام دامپزشکی تاکنون مغفول مانده است. اگر رئیس سازمان نظام دامپزشکی، رئیس شورای مرکزی هم باشد دیگر چه نظارتی بر کار وی اعمال میشود؟ همین امروز هم بر اساس قانون قرار است وی در ریل شورای مرکزی، قطار این سازمان را حرکت دهد. حال اگر تند یا کند رفت و یا از ریل خارج شد در حالی که خود بر مسند ریاست این شورا هم نشسته باشد میتوان انتظار اصلاح مسیر را داشت؟
3 - قانون سازمان نظام دامپزشکی نقص دارد و نقص آن کم هم نیست. تلاشهایی برای اصلاح آن صورت گرفته اما باید به این نکته توجه داشت که اگر برطرف ساختن نقص قانون به یک محدوده زمانی خاص برای تأمین اهداف کوتاه مدت منحصر شود نتیجه خوبی در برنخواهد داشت. لذا انتظار میرود حداکثر منفعت در اصلاح این قانون از سوی قانونگذاران و پیشنهادکنندگان اصلاح قانون در نظر گرفته شود.
4 – موضوع تعرفهها از مواردی است که سازمان نظام دامپزشکی بخصوص در دوره اخیر بخوبی به آن وارد شد. صرفنظر از نقدی که به نحوه محاسبه و نیز نرخ آن وارد است اما جسارت ورود به این حوزه را باید ستود. امید است این روند با اصلاح نقائص در آینده منشاء خیرات بیشتری برای صنف دامپزشکی شود.
5 – پیگیری معافیت مالیاتی دامپزشکان، حفاظت از آنان و پیگیری امور اجتماعی صنف دامپزشکی، تشکیل مرتب و منظم و البته هدفمند کمیتههای تخصصی، دفاع از اعضای سازمان نظام دامپزشکی در مجامع مختلف حقوقی و ایجاد وحدت بیشتر با سایر تشکلها و نهادها انتظاراتی است که از سازمان نظام دامپزشکی میرود و امیدواریم به زودی محقق گردد. برگزاری کنگره خوب است و البته امری مبارک اما خوبتر آن است که این کنگرهها محلی برای برای تجمیع همه دامپزشکان متخصص در زمینههای گوناگون باشد و سایر امور هم تحتتأثیر برگزاری کنگره قرار نگیرد.
6 – چالش بزرگ در هر سازمان عدم ثبات در مدیریت است. اگر سازمانی در طی یک دوره فعالیت چند معاون برنامهریزی عوض کند و مدتی را هم بدون معاون سپری کند، در برخی بخشها هم با آمد و رفتهای مختلف و آنهم با افرادی در وزنهای گوناگون و بسیار مختلف در سطوح علم و تجربه در پستهای گوناگون روبرو باشد نمیتوان انتظار یک کار منسجم و بازده مناسب از آن داشت. این اشارتی است که باید مسئولین و تصمیمسازان و تصمیمگیران زوایای آن را به خوبی دریابند.
7 – نوع تعیین میزان حق عضویت و هزینهکرد بودجه که برای ما معلوم نیست. همانطور که قبلاً گفته شده امید است مسئولین سازمان نظام دامپزشکی برای احترام به جامعه دامپزشکی کشورمان فهرست هزینهکرد سالانه بودجه و درآمد و بخصوص حق عضویت را به طور شفاف منتشر نموده و در اختیار عموم قرار دهند تا زمینه اطمینان قلبی بیشتر اعضاء نیز بدین نحو فراهم آید و در صورتی هم که اعضاء پیشنهاداتی برای بهبود امور داشتند بتوانند آن را بر همین پایه مطرح و منتقل نمایند.
8 – نوع ساختار سازمان نظام دامپزشکی و امکانات آن در استانها، نظام سبز سلامت، شرکتهای تابعه نظام دامپزشکی، رابطه شوراهای استانی با شورای مرکزی، نحوه تعیین رئیس نظام دامپزشکی استان، شیوه و فرآیند برگزاری انتخابات، چینش معاونتها و ساختار سازمانی این تشکل مهم، نحوه ارتباط اعضاء با سازمان نظام دامپزشکی و غیره از دیگر مسائل