عفونت سالمونلای قابل انتقال از خزندگان و دوزیستان به انسان - دکتر سید شهرام میر زمانی

عفونت سالمونلای قابل انتقال از خزندگان و دوزیستان به انسان

   دکتر سید شهرام میرزمانی ، دامپزشک، معاون بهداشت، اداره بهداشت و درمان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران

پست الکترونیکی : ss.mirzamani@gmail.com

خلاصه :

شکاف های اطلاعاتی در درک عمومی ارتباط بین سالمونلوز با خزندگان و دوزیستان همچنان وجود دارد.بررسی ها نشان داد که کمتر از نیمی از خانواده های خزندگان و دوزیستان مخزن و منبع سالمونلوز انسانی می باشند و ایگوانا (Iguana) به عنوان متداولترین خزنده و لاک پشت ها و قورباغه های اّبزی به عنوان متداولترین دوزیست شناخته شده اند .

ممنوعیت فروش و توزیع لاک پشت های با طول لاک کمتر از 10 سانتی متر از سال 1975 در امریکا ، تعداد عفونت های سالمونلا انسانی همراه با لاک پشت را  در سال های بعدی به ویژه در بین کودکان کاهش داد. اگرچه تعداد عفونت های تک گیر سالمونلا همراه با لاک پشت ها در انسان از زمان وضع قانون ممنوعیت همچنان گزارش شده اما همه گیری سالمونلوز تا سال های اخیر گزارش نشده است .از سال 2006 ، 3 همه گیری استانی عفونت های سالمونلا همراه با لاک پشت در امریکا ثبت شده است .این مقاله تاریخچه عفونت های سالمونلوز انسانی همراه با لاک پشت را در امریکا بررسی می نماید و درباره دلایل افزایش سالمونلوز همراه با لاک پشت که ممکن است اتفاق افتد و چگونگی تقویت قانون ممنوعیت برای کنترل بیماری بحث می نماید.قدم های بعدی باید به وسیله انجمن های بهداشت عمومی ، ادارات بهداشت استانی ، و آژانس های مجری پیشگیری از عفونت های سالمونلا همراه با لاک پشت در انسان انجام شود .

هر سال تخمین زده می شود که سالمونلا موجب 4/1 میلیون بیماری ، 1500 مورد بستری و 400 مورد مرگ در امریکا می شود . عفونت های سالمونلا معمولا یک گاستروآنتریت خفیف و خود محدود شونده ایجاد می نماید اما می تواند همچنین منجر به بیماری تهاجمی شدید از جمله مننژیت ، میوکاردیت ، سپتی سمی و مرگ به ویژه در نوزادان و کودکان زیر 5 سال ، افراد مبتلا به نقص و ضعف ایمنی و افراد سالمند شود .سالمونلا می تواند افراد را با نشانه های بالینی اسهال خونی ، استفراغ ، تب و یا کرامپ های شکمی بیمار نماید.برخی اوقات افراد مبتلا به عفونت سالمونلا ممکن است در بیمارستان بستری شوند. در نوزادان ، کودکان زیر 5 سال ، سالمندان و افراد مبتلا به نقص و ضعف ایمنی بیشتر بیماری شدید ناشی از عفونت سالمونلا توسعه می یابد . هنگامی که بیماری شدید اتفاق می افتد سالمونلا ممکن است از روده ها به جریان خون و سایر بافت های بدن انتشار یابد و اگر فرد به موقع با آنتی بیوتیک ها درمان نشود ،ممکن است باعث فوت شود . 

اگرچه انسان معمولا با عفونت های سالمونلا از طریق آلودگی مواد غذایی با گونه های مختلف سالمونلا مبتلا می شود ، تماس مستقیم و غیر مستقیم با خزندگان و دوزیستان تخمین زده شده که در مجموع هر سال باعث تقریبا 7 درصد (98000 مورد) عفونت های تک گیر سالمونلوز انسانی (11 درصد در افراد زیر 21  سال) در امریکا ایجاد می شود . خزندگان و دوزیستان ممکن است حامل و ناقل سالمونلا باشند حتی هنگامی که سالم و تمیز به نظر می رسند . خزندگان به عنوان منبع عفونت سالمونلا به رسمیت شناخته شده و میزان حمل مدفوعی سالمونلا با دامنه ای از 36 درصد تا بیش از 80 تا 90 متغییر است .ازآنجائی که سالمونلا همراه با خزندگان اغلب بر گروه های آسیب پذیر تر به صورت عفونت های شدید مانند نوزادان و کودکان اثر می گذارد می تواند منجر به بستری شدن و گاهی مرگ آنها شود . بنابر این پیشگیری از این بیماری حیاتی می باشد .بنابر این خانواده کودکان کمتر از 5 سال سن در خانه خود از نگهداری حیوانات دست آموز از جمله خزندگان و دوزیستان باید خودداری نمایند. عفونت های گونه های سالمونلا بدون نشانه در خزندگان شایع است .

ارتباط بین عفونت سالمونلا در کودکان و مواجهه با لاک پشت های کوچک به ویژه با طول لاک کمتر از 10 سانتی متر منجر به وضع قانون ممنوعیت فروش و توزیع آنها از سال 1975در امریکا گردید . اجرای این قانون منجر به کاهش واقعی موارد سالمونلوز انسانی همراه با لاک پشت ها در سال های پس از اجرا شده است . علی رغم وضع و اجرای قانون ممنوعیت فروش لاک پشت های کوچک با طول لاک کمتر 10 سانتی متر(شکل 1)  از سال 1975 ،

هنوز لاک پشت ها به واسطه عدم اجرای کامل قانون و وجود موارد خاصی مانند فروش آنها برای اهداف آموزشی ، به عنوان منبع عفونت های سالمونلا انسانی باقی مانده اند و موارد عفونت سالمونلوز انسانی همراه با لاک پشت پیوسته اتفاق می افتد. از سوی دیگر افزایش صاحبان لاک پشت ها در امریکا ، ممکن است با افزایش موارد بیماری سالمونلوز همراه با لاک پشت ها در سال های اخیر  ارتباط داشته باشد.

همه گیری چند استانی سالمونلوز با لاک پشت های کوچک و قورباغه های آبی خریداری شده از فروشگاه های حیوانات دست آموز ، بازارهای محلی و سایر بازارها به عنوان منبع عفونت سالمونلای انسانی همراه بوده است . بروز موارد همه گیری جدید سالمونلور ناشی از لاک پشت ها و قورباغه ها تائید کرد که اصلاح روش های پیشگیری ضروری است .

اگرچه اجرای روش های آموزش عمومی برای پیشگیری از عفونت های سالمونلوز همراه با خزندگان کمک مفیدی بوده است ، ممنوعیت فروش لاک پشت های کوچک موثرترین اقدام بهداشت عمومی برای پیشگیری از سالمونلوز همراه با لاک پشت ها هنوز می باشد. از سوی دیگر مدیریت موفق سالمونلوز همراه با خزندگان به بررسی های بهداشت عمومی با همکاری یکپارچه اجزاء شبکه بهداشتی از جمله بررسی های آزمایشگاهی ، همه گیری شناسی ، بهداشت محیطی و سیاست گذاران بهداشتی نیاز دارد .همچنین ارزیابی اثر بخشی آموزش قبل از فروش در کاهش سالمونلوز همراه با خزندگان و دوزیستان نشان داد که تلاش های آموزش بهداشت عمومی در یک طرح نظامند ، مداوم و به موقع به پیشگیری از سالمونلوز همراه با خزندگان و دوزیستان باید افزایش یابد.

مقدمه:

خزندگان و دوزیستان حیوانات دست آموز عامه پسندی برای بسیاری از خانواده ها هستند .لاک پشت ها ، قورباغه ها، ایگواناها ، مارها ، مارمولک های خانگی یا گکو (Geckos) ، وزغ های شاخ دار(Horned Toads) ، سمندرها و مارمولک های دم دراز و درخت پیما یا حربا (Chameleons) حیواناتی رنگی و آرامی می باشند که اغلب به عنوان حیوانات دست آموز در خانه نگهداری می شوند .

خزندگان و دوزیستان به فراوانی حامل باکتری سالمونلا می باشند که باعث بیماری شدید در انسان می شود.اگرچه بسیاری از افراد فکر می کنند که عفونت های سالمونلا تنها از راه مواد غذایی آلوده ایجاد می شوند ، این باکتری می تواند همچنین به وسیله دست زدن به حیوانات از جمله خزندگان و دوزیستان و تماس با محیط زندگی آنها مانند آکواریوم یا محفظه شیشه ای نگهداری حیوانات آبزی یا آبزیگاه (Aquarium) و تراریوم یا محفظه شیشه ای نگهداری حیوانات خشکی زی یا جانورگاه Terrarium)) و تجهیزات و لوازم آلوده و مواد دفعی آنها به انسان منتقل شوند.

 سالمونلا می تواند در قفس ، محیط زندگی ، ظروف ، وسایل و تجهیزات و مواد دفعی مانند مدفوع و استخر شنا و بازی آنها وجود داشته باشند .به هر صورت هنگام تماس با خزندگان و دوزیستان باید احتمال آلودگی به سالمونلا را در نظر داشت . هنگامی که شما با آنها تماس داشته باشید سالمونلا می تواند دستان و لباس شما را آلوده نماید. بنابر این شستشوی دستان شما بلافاصله پس از تماس با خرندگان و دوزیستان ، محیط زندگی شامل قفس و محوطه نگهداری ، آب آکواریوم و ظرف آب و غذا و تعویض لباس خود مهم است .

لاک پشت ها و سایر خزندگان مدت طولانی است که به عنوان منبع عفونت های سالمونلا انسانی به رسمیت شناخته شده اند . برای پیشگیری از عفونت های سالمونلا همراه با لاک پشت ها در انسان ، فروش و توزیع لاک پشت های کوچک با طول لاک کمتر از 10 سانتی متر در امریکا از سال 1975 ممنوع شده است .علیرغم این ممنوعیت ، لاک پشت های کوچک از منابع مختلف از جمله فروشگاه های حیوانات دست آموز ، بازارهای محلی ، دست فروش های خیابانی ، فروشگاه های توریستی و شبکه اینترنت هنوز در دسترس همگان باقی مانده اند.

لاک پشت های کوچک یک خطر ویژه برای نوزادان و کودکان هستند زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز تکامل نیافته و همچنین آنها بیشتر از سایر افراد دستان خود و سایر اشیاء را به داخل دهان می برند.  کودکان  لاک پشت ها را به عنوان خطر بهداشتی درک نکرده اند و می توانند به آنها همانند اسباب بازی دست بزنند .

نوزادان و کودکان بطور مداوم یک بخش مهمی از افراد مبتلا به عفونت سالمونلا همراه با لاک پشت هستند. زیرا لاک پشت ها به آهستگی حرکت می کنند و حیوانات دست آموز رام و آرام شناخته شده اند ، آنها احتمال می رود بیشتر ساز سایر خزندگان توسط نوزادان و کودکان گرفته می شوند ، که برگرداندن لاک پشت های کوچک در دست ممکن است تماس نزدیکتری نسبت به سایر خزندگان از جمله از طریق بوسیدن لاک پشت ها و یا گرفتن آنها در نزدیک دهان  داشته باشند. علاوه بر این زیستگاه لاک پشت ها به فراوانی حاوی یک مخزن آب است که می تواند جایگاه مناسبی برای تکثیر باکتری سالمونلا باشد . کودکان ممکن است با لاک پشت ها در زیستگاه آنها بازی کنند و آب آلوده را به سر و صورت خود بپاشند این کارها خطر عفونت را افزایش می دهند. مشکل است روش های بهداشتی از جمله شستشوی کافی دستان بلافاصله پس از تماس با خزنده به خوبی توسط کودک اجرا شود .

تاریخچه:

اولین گزارش های جداسازی سالمونلا از خزندگان به موارد ابتلا مارمولک ها در سال 1939 بر می گردد. در سال 1944 ، این باکتری اولین بار از مار گردن کلفت (Pituophis catenifer) و در سال 1946 از لاک پشت جداسازی شد . به هر حال ، تا سال 1953 به عنوان مشکل انسانی به آن توجه نشده بود تا اینکه احتمال ابتلا انسان به سالمونلوز از یک لاک پشت خشکی زی (chelonian) جدا سازی سالمونلا مطرح گردید.

سالمونلوز انسانی همراه با لاک پشت اولین بار در امریکا به سال 1963 شرح داده شد. اگرچه در بریتانیا بیش از 10 سال زودتر از امریکا گزارش شده است.لاک پشت ا سالمونلا را به عنوان بخشی از فلور طبیعی روده حمل می نمایند و این باکتری را در مدفوع خود دفع می نمایند. دفع سالمونلا از مدفوع‌ آنها می تواند پیوسته و متناوب باشد و ممکن است در پاسخ به استرس افزایش یابد . انسان با سالمونلا از طریق هم تماس مستقیم و غسر مستقیم با مدفوع خزندگان آلوده می شود نشان داده شد که به سادگی یک خزنده در خانه می تواند خطر عفونت را افزایش دهد .

برخی از سروتیپ های سالمونلا شامل سالمونلا پاراتیفی B واریانت جاوا (S.paratyphi B va.Java)، سالمونلا لیتچفیلد(S.litchfield) و سالمونلا یوربانا (S.urabna)  به ویژه با لاک پشت ها همراه هستند و عفونت سالمونلا در بیماران مواجهه با لاک پشت ها یافت می شود .به هر حال ، سایر سروتیپ های متداولتر سالمونلا شامل سالمونلا تیفی موریوم (S.typhimurum) و سالمونلا نیوپورت (S.newport)