نگرانی مردم از فروش گوشت بز به جای گوسفند/ لزوم ساماندهی برچسب‌ها و مراکز عرضه گوشت

مردم به دلیل ناآگاهی از تفاوت گوشت بز و گوسفند ممکن است نگران سوءاستفاده های احتمالی شوند، اما به گفته مسئولان این مساله با ساماندهی برچسب ها و مراکز عرضه گوشت قابل رفع است؛ از سوی دیگر بیشتر گوشت بز تولید شده در ایران به کشورهای عربی صادرات می شود.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، با وجود وفور دام های سنگین (گاو و گوساله) و سبک (گوسفند و بز) در مرکزهای عرضه، قصابی ها و فروشگاه های زنجیره ای، نام و نشانی از گوشت بز دیده نمی شود که این سوال پیش می آید که گوشت بز در کجا و کدام بازار عرضه می شود؟

گوشت قرمز یک منبع اصلی پروتئینی و از پرمصرف ترین گوشت هاست که خوردن زیاد آن زیان دارد. اکنون سالیانه بیش از 800 هزار تن گوشت قرمز در کشور تولید و بر اساس نیاز داخلی، 10 درصد این ماده غذایی از خارج تامین می شود.

بر اساس آمارها، سرانه تولید گوشت قرمز کشور برای هر نفر 10 کیلو و 500 گرم و سرانه مصرف آن 11 کیلو و 500 گرم است؛ در حالی که سرانه مصرف جهانی گوشت قرمز بدون احتساب گوشت خوک 13 کیلوگرم برآورد می شود.

این در حالی است که لاشه گوشت گوسفند، بز، گوساله و گاو از کشتارگاه با مهر سازمان دامپزشکی خارج می شود که در آن نوع محصول و تاریخ مصرف مشخص شده است؛ موضوع مهمی که در مرکزهای عرضه، قصابی ها و خرده فروشی ها دیده نمی شود.

«داود اسماعیلی» از شهروندان تهران، یکی از مشکلات خرید و تهیه گوشت از قصابی ها را مشخص نبودن تاریخ مصرف محصول دانست و گفت: در بیشتر مواقع مشتریان به فروشندگان اعتماد می کنند و نه فقط تاریخ مصرف را نمی بینند بلکه شاید حتی به مهر دامپزشکی دقت نکنند؛ چه برسد به اینکه تفاوت گوشت بز و گوسفند را بدانند.

وی افزود: گاهی گوشت قرمز کیفیت لازم را ندارد و تفاوت گوشت گوسفند از بز برای من و بسیاری دیگر مشخص نیست؛ فقط اهل فن می تواند تفاوت گوشت گوسفندی و بز یا گوشت گاو ماده و گوساله را متوجه شود.

«هنگامه همتی» شهروندی است که گوشت قرمز مورد نیاز خود را از فروشگاه های زنجیره ای می خرد.

وی به کیفیت کم و فقدان تناسب کیفیت گوشت قرمز با قیمت آن معترض بود و گفت: گوشت قرمز در حالت فرآورده خام دامی، به صورت گوشت لُخم در بسته بندی های شکیل عرضه می شود، اما مشتریان نمی توانند بز یا گوسفند بودن آن را تشخیص دهند، زیرا گوشت ها را پاک می کنند و فقط هنگام پخت می توان متوجه کیفیت آن شد.

وی افزود: می گویند در قصابی ها و فروشگاه های زنجیره ای گاهی گوشت گاو ماده به جای گوساله و گوشت بز به جای گوسفند عرضه می شود که از کیفیت لازم برخوردار نیست اما مشتری هزینه گوشت باکیفیت گوسفندی یا گوساله را پرداخت کرده است.

این شهروند تهرانی اضافه کرد: تاکنون در هیچ مغازه قصابی یا فروشگاه زنجیره ای شاهد نام و نشان و قیمت گوشت بز نبوده ام و فکر می کردم گوشت بز عرضه نمی شود.

وی، دلیل این سوءاستفاده برخی سودجویان را نبود برچسب مربوط به نوع دام و قیمت و کمبود نظارت دقیق دانست.

همتی گفت: به عنوان یک مصرف کننده از دستگاه های مرتبط همچون سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت درمان انتظار دارم برای عرضه گوشت قرمز برنامه ریزی دقیقی داشته باشند تا مصرف کنندگان بیش از این متضرر نشوند.

عرضه گوشت بز به مناطق جنوبی و کشورهای عربی

در این زمینه «علی اصغر ملکی» رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی، گفت: با توجه به کاهش زیاد گله های بز کشور برای حفظ چراگاه ها در سال های گذشته، امکان عرضه گوشت بز به جای گوشت گوسفندی و با قیمت بالا وجود ندارد.

وی تاکید کرد در تهران گله های بز نداریم و گفت: البته بز چپش (بز پرواری نابالغ) کیفیتی مشابه گوشت گوسفندی دارد اما حجم عرضه این محصول بسیار اندک است.

به گفته وی، آنچه اکنون به بازار عرضه می شود گوشت گوسفند ماده با وزن پایین است؛ زیرا وزن گوشت باید نیمی از وزن گوسفند باشد یعنی وزن گوسفند باید در زمان ذبح دستکم 40 تا 43 کیلوگرم باشد تا 18 تا 20 کیلوگرم گوشت به دست بیاید اما در بیشتر موارد وزن گوسفند به حدنصاب معمول نمی رسد که همین امر در کیفیت آن موثر است.

وی دلیل پایین بودن کشتار جمعیت بز را بی ارزش بودن پوست و کله پاچه آن نسبت به گوسفند دانست و افزود: گوشت بز به دلیل طبع سردش در شهرستان یزد، استان های جنوبی و کشورهای عربی مورد استقبال قرار می گیرد و بخش زیادی از گوشت بز به بازار این مناطق عرضه می شود.

نصب برچسب و شناسنامه دار کردن گوشت قرمز الزامی است

رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی در شرایطی حجم عرضه گوشت بز را «بسیار اندک» ارزیابی کرد که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی کل کشور از احتمال بروز چنین مشکلاتی به ویژه در فراورده های بسته بندی شده یا مرکزهای عرضه فاقد مجوز سخن گفتند.

در همین پیوند «محمدرضا ملاصالحی» قائم مقام تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی، تاکید کرد عرضه گوشت بز به جای گوسفندی تخلف است.

ملاصالحی گفت: اکنون بیش از 20 میلیون راس بز در کشور موجود است که نیمی از جمعیت دام سبک را به خود اختصاص می دهد؛ البته برحسب شرایط آب و هوایی در برخی سال ها جمعیت بز بومی و عشایری دچار نوسان می شود اما در نهایت کمبودی در این جمعیت نداریم.

وی افزود: به طور حتم گوشت بز به بازار عرضه و مصرف می شود اما انتظار می رود مصرف کنندگان با اطلاع از نوع محصول، گوشت را خریداری کنند؛ نه اینکه گوشت بز به جای گوشت گوسفندی بدون هیچ نام و نشانی و با قیمت بالا در قصابی ها، مرکزهای عرضه گوشت یا به شکل بسته بندی به دست مصرف کنندگان برسد.

وی یکی از مشکلات عرضه نابسامان گوشت قرمز را سیستم کشتار و عرضه سنتی عنوان کرد و ادامه داد: اکنون عرضه گوشت قرمز برای مصرف کنندگان از لحاظ نوع به مواردی مانند گوسفند نر یا ماده، بره، میش، قوچ، بز نر یا ماده، بزغاله، بز چپش یا بز پیر تفکیک نشده است و این محصول به طور فله ای و مخلوط به دست مصرف کنندگان می رسد.

به گفته وی، در زمان بلوغ بزغاله هورمون هایی ترشح می شود که باعث بروز بوی خاص و کاهش کیفیت گوشت و بازار پسندی کمتر این محصول می شود.

وی تاکید کرد که گوشت بز قابلیت مصرف دارد و در بز «چپش» نیز کیفیت این محصول کمتر از گوشت گوسفند نیست.

ملاصالحی گفت: گوشت بز برای مصرف از کیفیت خوبی برخوردار است اما نسبت به کیفیت گوشت گوسفندی قابل مقایسه نیست؛ بنابراین گوشت قرمز باید با قیمت مناسب تری به بازار عرضه شود تا قشرهای کم درآمدتر بتوانند از این محصول پروتئینی به میزان بیشتری در سبد خانوار خود بهره مند شوند.

این مسئول، وجود دنبه و چربی روی گوشت و رنگ صورتی روشن آن را از مشخصات شناسایی ظاهری گوشت گوسفندی دانست و افزود: اما این امر در گوشت های بسته بندی شده چندان مشخص نیست.

قائم مقام تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی گفت: برای حمایت از مصرف کنندگان باید عرضه گوشت قرمز مورد توجه سازمان های ذیربط همچون سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گیرد تا با برنامه ریزی های لازم بازار این محصول ساماندهی شود.

وی افزود: به طور حتم با ساماندهی بازار گوشت قرمز همچون بازار گوشت مرغ از برخی تخلفات جلوگیری می شود و گوشت کیفی و با قیمت مناسب به دست مصرف کنندگان می رسد.

وی ادامه داد: طبق برنامه ریزی باید به سوی شناسنامه دار کردن گوشت قرمز و ساماندهی مراکز عرضه گوشت حرکت کنیم که متولی این امر سازمان دامپزشکی کشور است و وزارت جهاد کشاورزی نیز در نظر دارد در این مسیر همکاری کند.

مردم گوشت قرمز را از قصابی ها و مراکز معتبر بخرند

«دکتر عباس عباسی» مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشکی کشور، در این زمینه به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: جمعیت گوسفندی کشور نسبت به شمار بز، غالب است.

وی یادآوری کرد: سازمان دامپزشکی کشور فقط متولی نظارت بر مسائل بهداشتی و سلامت محصولات و فراورده های خام دامی است و بر قیمت گذاری این محصولات در بازار هیچ نقشی ندارد.

به گفته وی، نظارت بهداشتی بر ذبح گاو، گاومیش، شتر، بز و گوسفند در کشتارگاه ها صورت می گیرد.

وی درباره مدت زمان نگهداری لاشه گوشت نیز گفت: در کشتارگاه روی گوشت قرمز برچسب های تاریخ کشتار، مدت زمان نگهداری، نوع دام و مهر دامپزشکی زده می شود و لاشه گاو دارای چهار و گوسفند 2 برچسب دارد.

به گفته وی، ابتدا لاشه دام به مدت 24 ساعت وارد پیش سرد می شود و پس از ورود به بازار نیز لاشه گوسفندی 72 ساعت (سه روز) و لاشه گاوی 120 ساعت (پنج روز) قابل نگهداری در یخچال مرکزهای عرضه و قصابی ها در دمای صفر تا چهار درجه است.

عباسی تاکید کرد هرگونه لاشه دامی که بدون برچسب و مهر سازمان دامپزشکی به بازار عرضه شود، مورد تایید این سازمان نیست و در مورد آن برخورد قانونی صورت می گیرد.

وی اعلام کرد: بخش زیادی از کشتار بز مربوط به مناطق حاشیه ای، مرزی، گرمسیری و نوار ساحلی (گیلان و مازندران) است.

مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشکی کشور ادامه داد: بخش زیادی از مرکزهای بسته بندی مرغ، بوقلمون، شترمرغ، گوشت گاو، گوسفند، میش و بره شیشک نر و ماده در کلانشهرها و استان های بزرگ قرار دارد.

وی تاکید کرد: تاکنون در کلانشهرها بسته بندی گوشت بز و شتر وارد چرخه مصرف نشده، اما ممکن است گوشت بز در برخی قصابی ها و مرکزهای فروش بدون پروانه فعالیت عرضه شود.

عباسی ادامه داد: تلاش داریم با سامان دادن مرکزهای عرضه و قصابی ها و شناسنامه دار کردن محصولات، از هرگونه تخلف و سوء استفاده در این زمینه جلوگیری کنیم.