در پی اعلام سازمان حفاظت محیط زیست ، اداره گمرک با صدور بخشنامهای به تمامی واحدهای گمرک کشور اعلام کرد که با هر گونه واردات ماهی زنده تیلاپیا که یک گونه آبزی بشدت مهاجم و مخرب اکوسیستمهای آبی است برخورد کرده و مانع از ترخیص آن توسط گمرکات شوند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایران، این دستور در حالی صادر شده که سازمان حفاظت محیط زیست 8سال است که با هرگونه تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا در کشور توسط شیلات مخالف است، اما سازمان شیلات با توجیه اشتغالزایی و به دلیل سود کلان حاصل از پرورش آن همچنان به تکثیر و پرورش این گونه غیر بومی و بشدت مهاجم که میتواند نسل تمامی ماهیان بومی کشورمان را با نابودی مواجه کند، اصرار دارد. در همین حال سازمان حفاظت محیط زیست هفته گذشته موفق شد یک واحد کارگاهی غیر مجاز را که اقدام به پرورش ماهی تیلاپیا میکرد شناسایی و با حکم قضایی پلمب کند.
«امید صدیقی» کارشناس ارشد دفتر آبزیان سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به «ایران» گفت: همانطورکه میدانید سازمان محیط زیست با هر گونه پرورش و تکثیر و واردات ماهی زنده تیلاپیا بشدت مخالف است و ریاست سازمان نیز دلایل این مخالفت را به وزارت جهاد کشاورزی و سازمان بازرسی کل کشور کتباً اعلام کردهاند. با این حال انجام کار تحقیقاتی بر روی گونههای غیر بومی و مهاجم با رعایت ملاحظات محیط زیستی و در شرایط کاملاً ایزوله از نظر سازمان منعی ندارد و به همین دلیل محیط زیست چند سال قبل با انجام مطالعات بر روی ماهی تیلاپیای نیلی در مرکز تحقیقات شیلات یزد موافقت کرد که متأسفانه آنها به تمامی تعهداتشان پایبند نبودند و بعضاً شاهد خروج این ماهی به سایر حوضچههای پرورشی در این استان بودیم.
این کارشناس افزود: امروز بلایی که بر سر رودخانهها و آبزیان استان خوزستان به دلیل ورود یک نوع ماهی تیلاپیا به نام تیلاپیای زیلی آمده بر کسی پوشیده نیست و چون بیم آن میرود که تیلاپیا نیز همچون سایر گونههای مهاجم و غیر بومی که توسط دستگاههای مختلف در دهههای گذشته به کشور وارده شده، به تمامی آب ها و اکوسیستمهای داخلی کشور وارد شود لذا اعلام کردهایم جز مرکز تحقیقاتی بافق یزد هیچ مرکز دیگری حق تکثیر این ماهی را ندارد. در همین راستا با تلاش همکاران محیط زیستی مان در اداره کل محیط زیست استان مرکزی، 6000 بچه ماهی غیر بومی و مهاجم تیلاپیا که در یک کارگاه غیرمجاز اطراف اراک گزارش شده بودند، با شکایت محیط زیست به دادگاه و با حکم دادستان معدوم شدند و با متخلف برخورد قضایی صورت گرفت.
بنا بر اعلام اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، گونه آبزی تیلاپیا یکی از انواع ماهیان بشدت مهاجم جهان است که اگر به عنوان گونه غیر بومی وارد اکوسیستمهای آبی شود میتواند نسل تمامی ماهیان بومی را با انقراض مواجه کند. با این حال از 5 سال پیش به دلایل ناشناخته، گونهای از ماهی تیلاپیا تحت عنوان تیلاپیای زیلی وارد آب های استان خوزستان شده که این امر خسارت شدیدی به صیادان و حتی پرورش دهندگان ماهی در این استان وارد ساخته است و نسل ماهی بومی خوزستان به نام شیربت را با انقراض مواجه ساخته است. با این وجود هنوز هیچ مرجعی در کشور مسئولیت ورود این ماهی به رودخانههای این استان را نپذیرفته است و بدون اینکه راهکاری برای مقابله با این ماهی مهاجم اتخاذ شود تلاش میشود تا تیلاپیای نیلی که به مراتب خطرناکتر از تیلاپیای زیلی است در کشور تکثیر و پرورش داده شود. از این رو معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست چندی قبل با ارسال نامهای به گمرک کشور، اعلام کرد با توجه به تهدیدات وسیع گونههای غیر بومی و مهاجم تیلاپیا و جهت جلوگیری از ورود غیر مجاز آن هر گونه واردات ماهی زنده به کشور ممنوع شود.
در همین راستا «علی اکبر شامانی» مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد ویژه، به تمامی گمرکات اجرایی اعلام کرده است طبق مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران و به درخواست سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص جلوگیری از ترخیص گونههای غیر بومی و مهاجم تیلاپیا، نظر به اینکه جهت جلوگیری از مخاطرات زیست محیطی واردات محموله ماهی زنده ملزم به ارائه گواهی سازمان حفاظت محیط زیست شده است وفق مقررات عمل شده و هر گونه ترخیص محمولههای ماهی زنده از گمرکات کشور ممنوع شود.
مخالفان ماهی تیلاپیا
حالا اما فقط این سازمان محیط زیست نیست که مخالف ماهی تیلاپیا است بلکه وزارت نیرو نیز با پرورش این ماهی مخالف است و نسبت به ورود احتمالی آن به مخازن پشت سدها ابراز نگرانی کرده و هشدار داده است.
در همین حال مدیرعامل اتحادیه تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان نیز اخیراً اعلام کرده است: «هرچیزی که تولید آن سودآور است نباید وارد مملکت کنیم. در درجه اول گوشت تیلاپیا گوشت ماهی بیکیفیتی است که بعضاً مضر هم هست. در بسیاری از مقالات علمی هم آمده که اقشار آسیب پذیر و خانمهای باردار با احتیاط از این گوشت استفاده کنند و تا جای امکان استفاده نکنند. چه دلیلی دارد گوشتی را که میدانیم برای سلامت مشکل ساز است ترویج کنیم؟»